|
Mirosław Mossakowski
(1929-2001)
 Mirosław Mossakowski urodził się 23 września 1929 roku w Berezie Kartuskiej, w województwie poleskim. Tam, w okresie wczesnego dzieciństwa zdobywał wiedzę w szkole powszechnej, w latach późniejszych kształcił się w szkole podstawowej w Prużanach, a następnie w gimnazjach Ciechanowca i Lipna.
W 1948 roku wstąpił na Wydział Lekarski Akademii Medycznej w Gdańsku, gdzie ukończył studia z odznaczeniem, otrzymawszy w 1953 roku dyplom lekarza. Pracę naukową rozpoczął w Zak-
ładzie Anatomii Prawidłowej Człowieka AM w Gdańsku. W 1954 roku podjął pracę w Zakładzie Histopatologii Układu Nerwowego Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, pod kierunkiem prof. Adama Opalskiego, oraz odbył staż w Zakładzie Anatomii Patologicznej AM, którym kierował prof. Ludwik Paszkiewicz.
Wiedzę kliniczną pogłębiał pracując w latach 1954-1962 jako wolontariusz w Klinice Neurologii AM w Warszawie, pod kierunkiem prof. Ireny Hausmanowej-Petrusewicz, uzyskując specjalizację I, a następnie II stopnia w zakresie neurologii.
Na przełomie lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych odbywa 18-miesięczny staż naukowy w Instytucie Neurologii w Montrealu pod kierunkiem prof. Penfield'a i prof. Mathiesona.
W roku 1961 Mirosław Mossakowski, na podstawie dysertacji pt. "Gwiaździaki mózgu i móżdżku" przygotowanej pod kierunkiem promotora prof. Adama Kunickiego, otrzymuje stopień doktora nauk medycznych. Pięć lat później uzyskuje stopień doktora habilitowanego nadany przez Radę Wydziału Lekarskiego AM w Warszawie po przedłożeniu rozprawy pt. "Patomorfologia i histochemia spontanicznych i doświadczalnych encefalopatii pochodzenia wątrobowego", za którą otrzymał wyróżnienie oraz nagrodę Wydziału Nauk Medycznych PAN. Cykl opublikowanych prac zawierających wyniki badań nad patogenezą encefalopatii wątrobowej przyniósł Mu nagrodę Sekretarza Naukowego PAN.
W 1971 roku, mając 42 lata, na mocy uchwały Rady Państwa, otrzymuje tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1979 roku profesora zwyczajnego.
Profesor przeszedł do historii jako badacz, który pierwszy stwierdził istnienie astrocytarnych receptorów insulinowych oraz wykazał, że tzw. glejoza włóknista nie stanowi wyłącznie zjawiska wtórnego względem rozpadu tkanki nerwowej, lecz może być również procesem pierwotnie związanym z zaburzeniami metabolicznymi gleju. Opisał ponadto histochemiczne właściwości guzów astrocytarnych, scharakteryzował mechanizm uszkodzeń patologicznych mózgu w niewydolności wątroby, uszkodzenia regulacji bariery krew-mózg w tym zespole, zbadał mechanizm odkładania glikogenu w mózgu i wykazał wspólne ogniwo patogenetyczne w chorobie Alzheimera i niedokrwieniu mózgu.
Wiele badań podejmowanych przez profesora M. Mossakowskiego dotyczyło wpływu niedostatku tlenowego na ośrodkowy układ nerwowy. Dowiódł, że niedotlenienie prowadzi do zaburzeń w użytkowaniu dostarczanej do ośrodkowego układu nerwowego glukozy oraz powoduje zaburzenia mikrokrążenia mózgowego, które odgrywają istotną rolę w rozwoju pohipoksyjnych uszkodzeń mózgu. Wszystkie te dokonania stanowią istotny wkład w rozwój nowoczesnej neuropatologii.
W latach 1976-1980 zasiadał w Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej ds. Kadr naukowych przy Prezesie Rady Ministrów.
Stworzył w 1967 roku Zespół Neuropatologii Centrum Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej PAN w Warszawie i kierował nim przez wiele lat. Początkowo pełnił także funkcję zastępcy dyrektora CMDiK - placówki której istnienie w obecnym kształcie jest przede wszystkim Jego zasługą, a od 1975 r. - aż do śmierci - dyrektora. W 1973 r. został wybrany członkiem korespondentem PAN, a członkiem rzeczywistym - w roku 1986. Od 1968 r. współtworzył kierunki działalności Wydziału VI Nauk Medycznych PAN najpierw jako zastępca sekretarza, a od roku 1981 nieprzerwanie do 1995 - jego sekretarz. Od 1990 roku pełnił obowiązki pełnomocnika sekretarza naukowego PAN ds. współpracy z zagranicą. W latach 1996-1998 sprawował funkcję wiceprezesa i sekretarza naukowego PAN, a w 1999 został wybrany prezesem Akademii.
Żywe były związki prof. Mirosława Mossakowskiego z lubelskim środowiskiem medycznym. Wielu pracownikom naukowym lubelskiej AM ułatwił awans naukowy, chętnie dyskutował z aspirantami założenia przedsięwzięć badawczych. Posiadał doskonałą intuicję naukową, wspierał ją świetną znajomością medycznej literatury naukowej, wyczuwał gorące tematy, którym należało poświęcić jak najwięcej uwagi w eksploracjach naukowych, aby sprostać postawionym postulatom badawczym. Dla każdego, kto zwracał się do Niego o pomoc, znajdował czas, aby go wysłuchać i mu poradzić. Był nie tylko mistrzem i nauczycielem wielu pokoleń neuropatologów, lecz także dla wielu z nich serdecznym i oddanym przyjacielem. Mimo swej wielkości, jaką osiągnął dzięki ogromnej pracy, był człowiekiem niezwykle bezpośrednim i skromnym, obdarzonym poczuciem humoru.
Warto podkreślić, że Jego ogromnej życzliwości zawdzięcza lubelski ośrodek naukowy utworzenie Oddziału Polskiej Akademii Nauk.
Dorobek profesora obejmuje 265 publikacji naukowych, w tym 212 oryginalnych prac, opublikowanych w większości na łamach renomowanych międzynarodowych czasopism naukowych, m. in. "Brain", "Neurology", "Journal of Neurological Sciences" itp. Pod Jego redakcją wydano w 1981 r. "Podstawy neuropatologii", pierwszy z tej dziedziny podręcznik w kraju. Współpracował z licznymi ośrodkami naukowymi, uczestnicząc czynnie w zjazdach naukowych krajowych i zagranicznych. Był organizatorem lub współorganizatorem wielu imprez naukowych oraz inicjatorem Europejskich Konferencji Neuropatologicznych. Wygłosił kilkadziesiąt wykładów i referatów, na międzynarodowych kongresach, zjazdach, sympozjach i konferencjach naukowych oraz podczas zagranicznych podróży w charakterze "visiting professor". Doskonała znajomość kilku języków obcych pozwoliła Mu to czynić w wielu krajach na obydwu półkulach.
Był członkiem wielu towarzystw naukowych: członkiem honorowym Polskiego Towarzystwa Patologów i Stowarzyszenia Neuropatologów Polskich, członkiem zwyczajnym Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, współtwórcą i pierwszym prezesem Polskiego Towarzystwa Badań Układu Nerwowego, członkiem Polskiego Towarzystwa Histo- i Cytochemików, Polskiego Towarzystwa Neurologów, członkiem zagranicznym Rosyjskiej Akademii Nauk Medycznych, Meksykańskiego Instytutu Kultury, European Academy of Arts, Sciences and Humanities, World, Federation of Neurology, Paneuropean Society of Neurology, International Society of Neuropathology, American Association of Neuropathologists, International Brain Research Organization, Board of International Danube Symposia of Neurological Sciences. W latach 1976-1980 był wiceprezydentem International Society of Neuropathology.
Profesor Mossakowski przyjmuje dyplom doktora h. c. Akademii Medycznej w Lublinie z rąk promotora honorowego prof. dr hab. Bolesława Semczuka.
Za swą działalność badawczą był wielokrotnie nagradzany, m. in. otrzymał nagrodę sekretarza naukowego PAN, nagrodę naukową Wydziału Nauk Medycznych PAN, nagrodę American Assotiation of Neuropathologist. Uhonorowano Go również wieloma odznaczeniami i orderami: Krzyżami Kawalerskim, Oficerskim i Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
Wyrazem uznania autorytetu profesora było m.in. nadanie Mu godności członka "European Academy of Arts, Sciences and Humanities", oraz przyznanie przez Akademie Medyczne w Gdańsku, Białymstoku oraz w Lublinie tytułu doktora honorowego.
Profesor Mirosław Mossakowski niezwykle wysoko sytuował wiedzę i naukę w systemie wartości życiowych, należał bez wątpienia do grona luminarzy nauki polskiej, którzy zapisali się złotymi zgłoskami na kartach jej dziejów. Często cytował maksymę Alberta Einsteina - "Tylko życie poświecone innym warte jest przeżycia". W sercach i pamięci wszystkich, którzy się z Nim zetknęli, a szczególnie najbliższych współpracowników, pozostanie na zawsze. Zmarł 26 grudnia 2001 roku.
Włodzimierz Matysiak Dr n. med. Włodzimierz Matysiak jest pracownikiem Katedry i Zakładu Histologii i Embriologii oraz rzecznikiem prasowym Akademii Medycznej w Lublinie.
powrót do wydawnictwa 
|
