|
Międzynarodowa konferencja naukowa Środowisko przyrodnicze Polesia- stan aktualny i zmiany
Pięciodniowa Konferencja Środowisko przyrodnicze Polesia- stan aktualny i zmiany rozpoczęła się w Lublinie (Polska) 17.06.2002 i była kontynuowana 19.06. w Szacku (Ukraina), a następnie 20 i 21.06. w Brześciu (Białoruś). Organizatorami konferencji w Lublinie byli: Polska Akademia Nauk Oddział w Lublinie, Akademia Rolnicza w Lublinie, Instytut Agrofizyki PAN, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, oraz Poleski Park Narodowy.
Na Ukrainie organizatorem był Szacki Park Narodowy przy wsparciu finansowym Ukraińskiej Akademii Nauk. Na Białorusi zaś konferencję organizowały: Instytut Problemów Polesia Białoruskiej Akademii Nauk, regionalne komitety zasobów naturalnych i ochrony środowiska w Brześciu oraz Instytut Zasobów Naturalnych i Ekologii BAN w Mińsku.
Uczestnicy polsko-ukraińsko-białoruskiej konferencji Środowisko przyrodnicze Polesia - stan aktualny i zmiany.
W konferencji wzięło udział 125 uczestników - naukowców i specjalistów z Polski, Ukrainy i Białorusi, a także zaproszeni goście z Rosji i Belgii. Przedstawiono 12 referatów plenarnych oraz 58 komunikatów naukowych i plakatów. Odbyły się dwie terenowe sesje naukowe w Poleskim i Szackim Parku Narodowym.
Problematyka referatów obejmowała:
- Geologiczne uwarunkowania rzeźby i krajobrazu Polesia.
- Klimat Polesia.
- Stosunki wodne Polesia.
- Gleby Polesia i ich użytkowanie.
- Ekosystemy wodne i torfowiskowe Polesia (środowisko abiotyczne, fitozoocenozy i zoocenozy).
- Ekosystemy lądowe, leśne i łąkowe Polesia (fito- i zoocenozy).
- Melioracje a ochrona przyrody.
- Gospodarcze wykorzystanie Polesia.
- Przyrodnicze, gospodarcze i kulturowe podstawy zrównoważonego rozwoju Polesia.
- Możliwość produkcji żywności bezpiecznej dla konsumenta w warunkach przyrodniczych Polesia.
- Polesie w Programie Ochrony Środowiska Województwa Lubelskiego do 2025 roku.
- Wybrane aspekty stanu zdrowia ludności zamieszkującej tereny Polesia Lubelskiego.
Polesie jest krainą przyrodniczą, zajmującą ok. 13 mln ha, rozciągającą się na rozległej równinie środkowo- europejskiej, znajdującą się w granicach państwowych: Polski, Białorusi, Ukrainy i Federacji Rosyjskiej. W obszarze funkcjonalnym Polesia znajdują się unikalne w skali Europy tereny, na których zachowały się jeszcze naturalne ekosystemy wodne i torfowiskowo- bagienne. W ciągu wielu stuleci wykształciły się w nich bardzo specyficzne układy ekologiczne i krajobrazowe, z licznymi endemicznymi lub reliktowymi gatunkami roślin i zwierząt, a także szczególnie cenne pod względem przyrodniczym torfowiska węglanowe. Polesie, ze względu na rozległość i centralne położenie wywiera bardzo istotny wpływ na kształtowanie się klimatu i stosunków wodnych w centralnej części kontynentu europejskiego.
Polesie w aspekcie bogactwa ekosystemów oraz biotycznego i krajobrazowego zróżnicowania nie ma odpowiednika na naszym kontynencie, co pozwala traktować tę oryginalną krainę jako dziedzictwo ogólnoeuropejskiego, a nawet światowego znaczenia.
W ostatnich dekadach XX wieku na całym obszarze Polesia wyraźnie nasila się ingerencja człowieka w naturalnie ukształtowane struktury biotyczne i abiotyczne ekosystemów wodnych i torfowiskowych. Prowadzi ona do zakłócania funkcjonowania i utrzymywania względnej stabilności i równowagi biocenotycznej tego typu ekosystemów. Następuje ubożenie w nich mozaikowatości siedliskowej i różnorodności gatunkowej roślin i zwierząt, oraz degradacja gleb organogenicznych. Zjawisko to stanowi poważne zagrożenie dla zachowania tożsamości ekologicznej tych typowo poleskich krajobrazów przyrodniczych.
W następstwie melioracji zabagnionych terytoriów i działalności rolniczej ujawniły się w ostatnich latach na Polesiu ogromne problemy ekologiczne w postaci antropogenicznych zmian ekosystemów wodnych, bagiennych, glebowych, leśnych i łąkowych. Pojawiło się zagrożenie zakłócenia równowagi ekologicznej.
Na Polesiu Białoruskim powszechna jest degradacja gleb torfowych i pustynnienie znacznych terytoriów. Konieczne jest opracowanie nowej koncepcji wykorzystywania przyrody i ochrony środowiska przyrodniczego. Podstawą tej koncepcji powinno być opracowanie metod rekonstrukcji systemów melioracyjnych i sposobów użytkowania ziemi na osuszonych glebach, zwłaszcza torfowych.
Narastające zatem na Polesiu, od kilku dziesięcioleci problemy stanowią wyzwanie dla ekologów, hydrobiologów, geologów i gleboznawców, zmuszając ich do poszukiwania sposobów spowolnienia i zahamowania tych groźnych dla przyrody zjawisk. Te ważkie dla całego regionu Polesia problemy prezentowane były na Konferencji przez specjalistów z różnych dziedzin wiedzy i administracji państwowej. Poglądy i rozważania teoretyczne oraz propozycje rozwiązań praktycznych mogą stanowić naukowe podstawy do opracowania skutecznych programów ochrony, zmierzających do ograniczenia lub zatrzymania niekorzystnych zmian zachodzących w niezmiernie wrażliwych na brutalną ingerencję człowieka ekosystemach wodnych i torfowiskowych.
Ukazały się także materiały towarzyszące konferencji w postaci streszczeń prac, referatów plenarnych, oraz przygotowywanych do druku referatów uczestników konferencji (więcej na temat publikacji związanych z konferencją w dziale KSIĄŻKI - przyp. red.).
Konferencja podkreśliła zainteresowanie UNESCO i innych międzynarodowych organizacji ochroną ekosystemów Polesia przed oddziaływaniem technogennych czynników - wszak Poleski Park Narodowy oraz Szacki Park Narodowy (Ukraina) wchodzą w skład Światowego Rezerwatu Biosfery "Polesie Zachodnie".
Uczestnicy konferencji wskazywali na pozytywne wyniki współpracy międzynarodowej naukowców i specjalistów z Polski, Ukrainy, Białorusi i Rosji w rozwiązywaniu ekologicznych i gospodarczych problemów Polesia.
Stanisław Radwan
Prof. dr hab. Stanisław Radwan jest kierownikiem Katedry Hydrobiologii i Ichtiobiologii Akademii Rolniczej w Lublinie oraz przewodniczącym Komisji Ochrony i Kształtowania Środowiska Przyrodniczego Oddziału PAN w Lublinie.
powrót do wydawnictwa 
|
