Lubelskie środowisko naukowe na rzecz regionu

Zamieszczone informacje zostały wybrane z obszernych materiałów przesłanych do Oddziału PAN przez uczelnie i instytuty naukowe w celu zaprezentowania ich na jesiennej sesji Zgromadzenia Ogólnego Członków Oddziału PAN w Lublinie w dniu 28.11.2003. Przedstawienie wszystkich osiągnięć wymagałoby znacznie szerszego opracowania.
Na terenie funkcjonowania Oddziału PAN w Lublinie istnieje ponad 30 uczelni i placówek naukowo-badawczych, są to:

• Katolicki Uniwersytet Lubelski;
• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie;
• Europejskie Kolegium Polskich i Ukraińskich Uniwersytetów;
• Akademia Medyczna im. prof. Feliksa Skubiszewskiego w Lublinie;
• Akademia Rolnicza w Lublinie;
• Politechnika Lubelska;
• Wyższa Szkoła Oficerska Sił Powietrznych "Szkoła Orląt" w Dęblinie;
• Wyższe Seminarium Duchowne w Lublinie;
• Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Administracji w Lublinie;
• Puławska Szkoła Wyższa z siedzibą w Puławach;
• Lubelska Szkoła Biznesu - Szkoła Wyższa;
• Wyższa Szkoła Społeczno-Przyrodnicza w Lublinie;
• Wyższa Szkoła Dziennikarska im. Melchiora Wańkowicza w Warszawie. Wydział Zamiejscowy w Organizacji w Lublinie;
• Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji w Zamościu;
• Wyższa Szkoła Ekonomii i Innowacji w Lublinie;
• Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Chełmie;
• Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Białej Podlaskiej;
• Zamiejscowy Wydział Wychowania Fizycznego Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie z Siedzibą w Białej Podlaskiej;
• Wyższa Szkoła Umiejętności Pedagogicznych i Zarządzania w Rykach;
• Wyższa Szkoła Biznesu i Administracji w Łukowie;
• Instytut Agrofizyki im. Bohdana Dobrzańskiego Polskiej Akademii Nauk w Lublinie;
• Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa (IUNG) w Puławach;
• Państwowy Instytut Weterynaryjny - Państwowy Instytut Badawczy (PIWet) w Puławach;
• Instytut Medycyny Wsi (IMW) w Lublinie;
• Instytut Nawozów Sztucznych (INS) w Puławach;
• Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach, Oddział Pszczelnictwa (OPISIK) w Puławach;
• Instytut Europy Środkowo-Wschodniej;
• Centrum Badań Ekologicznych PAN w Dziekanowie Leśnym, Stacja Badawcza w Lublinie;
• Pracownia Teorii Adsorpcji Instytutu Katalizy i Fizykochemii Powierzchni PAN w Krakowie.

UCZELNIE I WYŻSZE SZKOŁY

Uczelnie i wyższe szkoły regionu lubelskiego oraz placówki naukowo-badawcze reprezentują duży potencjał kadry naukowej (ok. 6.000 pracowników naukowych), zaplecze dydaktyczno-badawcze w postaci obiektów budowlanych, nowoczesnych laboratoriów, dobrze wyposażonych bibliotek oraz wydawanych podręczników akademickich.
Wkład uczelni dla regionu to przede wszystkim kształcenie kadr, ze wszystkich dziedzin zasilających różne instytucje użyteczności publicznej. Ogólna liczba studentów wynosi ok. 90 tys. Rocznie opuszcza mury uczelni ok. 18 tys. absolwentów.
Uczelnie odgrywają ważną rolę w życiu kulturalnym i społecznym regionu, a także uczestniczą w organizowaniu służby zdrowia dla ludzi i opieki weterynaryjnej dla zwierząt oraz w ochronie środowiska.
Uczelnie, poprzez liczne kontakty międzynarodowe, organizację konferencji i sympozjów promują nie tylko nasz ośrodek naukowy ale również region, z jego niepowtarzalnymi walorami turystyczno-rekreacyjnymi. Ich usytuowanie w pobliżu wschodniej granicy i liczne kontakty ze wschodnimi placówkami naukowymi sprzyja tendencjom integracyjnym.
Uczelnie wraz z placówkami naukowo-badawczymi z Lubelszczyzny są reprezentowane w Komitetach Naukowych PAN przez 54 członków, co lokuje Lublin na 4-tym miejscu w Polsce po Warszawie, Krakowie i Poznaniu. Placówki naukowo-badawcze, mało obciążone dydaktyką, prowadzą badania podstawowe i aplikacyjne na wysokim poziomie, jednakże ich efekty niestety w niewielkim procencie są wykorzystywane w praktyce.
Powiązanie sektora akademickiego i naukowo-badawczego z sektorem przedsiębiorstw na gruncie innowacyjności i konkurencyjności jest realizowane w naszym regionie poprzez:

1. Regionalną Strategię Innowacji dla województwa lubelskiego.

2. Centra Doskonałości:

• "Zastosowań Technologii Nadprzewodnikowych i Plazmowych w Energetyce" - Politechnika Lubelska,
• "Ochrony jakości gleby i wody oraz zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich" - IUNG w Puławach,
• "Zastosowań fizyki w zrównoważonym rolnictwie" - Instytut Agrofizyki PAN w Lublinie.

Wielu pracowników naukowych ściśle współpracuje z władzami państwowymi i samorządowymi woj. lubelskiego jako członkowie różnych komisji, rad programowych, rad społeczno-naukowych itp.

ROLNICTWO

• Podjęto badania nad opracowaniem technologii wytwarzania aktywnych szczepionek rizobiowych przeznaczonych dla roślin motylkowatych - Zakład Mikrobiologii Ogólnej UMCS w Lublinie.
• Realizowano badania dotyczące stosowania preparatów lektynowych do zapobiegania biegunkom u odsadzonych prosiąt - Wydział Medycyny Weterynaryjnej AR w Lublinie.
• Podjęto problem restytucji bydła białogrzbietego w Polsce. Po wielu wstępnych badaniach z lat 1999-2001, opracowano w roku 2002 program, który został przyjęty przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, poparty decyzją nr 16/2003 o otwarciu i prowadzeniu rejestru dla bydła białogrzbietego - Katedra Hodowli Bydła AR w Lublinie.
• Prowadzono prace badawcze nad opracowaniem technologii produkcji biodegradalnych materiałów opakowaniowych z surowców roślinnych - Wydział Techniki Rolniczej AR w Lublinie.
• Opracowano i wdrożono do produkcji oryginalną technologię ekstrakcji chmielu za pomocą CO2 w warunkach nadkrytycznych - Instytut Nawozów Sztucznych w Puławach.
• Opracowano i wdrożono nowy ciepły proces otrzymywania węglanu guamidyny o wysokiej czystości, jako eksportowego produktu stosowanego w przemyśle farmaceutycznym i w produkcji środków ochrony roślin - Instytut Nawozów Sztucznych w Puławach.


Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach:


• Wyhodowano i zarejestrowano nowe odmiany chmielu i tytoniu oraz opracowano technologię uprawy chmielu na niskich szpalerach.
• opracowano systemy nawożenia roślin stałymi i płynnymi nawozami azotowymi.
• Opracowano metody prognozowania plonów głównych upraw w skali kraju i regionu oraz kryteria wyodrębniania regionów Polski zróżnicowanych pod względem produkcji rolniczej.
• Dostosowano technologię produkcji roślinnej do wymagań rynkowych, zróżnicowanej kondycji ekonomicznej gospodarstw i wymogów ochrony środowiska zgodnych z wymaganiami UE.
• Rozpoznano i określono stopień zanieczyszczenia gleb (w Polsce) i roślin metalami ciężkimi i siarką.
• Opracowano systemy wspierania decyzji w zakresie odtwarzania gleb i zagospodarowania surowców wapiennych i wapniowo-magnezowych.
• Stworzono zintegrowany system informacji o przestrzeni rolniczej Polski i o glebowych zasobach rolnictwa w formacie Geographical Information Systems (GIS).


Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa, Oddział Pszczelnictwa w Puławach:


• Określono naturalny rejon występowania rodzimych mas pszczół.
• Rozpoznano wartość pszczelarską większości roślin miododajnych i pyłkodajnych występujących w Polsce.
• Określono wymogi w zakresie zapylania wszystkich uprawianych w Polsce roślin rolniczych i ogrodniczych.
• Opracowano technologię chowu i wykorzystania trzmieli do zapylania wybranych upraw rolniczych i szklarniowych.
• Rozpoznano warunki życia i ochrony wielu gatunków owadów pszczołowatych.
• Określono parametry jakościowe wszystkich produktów pszczelich i opracowano standardy dla niektórych z nich (miód, wosk, mleczko pszczele, pyłek kwiatowy).


Instytut Agrofizyki PAN w Lublinie:


• Opracowano i przekazano do produkcji unikalną w skali światowej aparaturę opartą na reflektometrii czasowej (TDR - time domen reflectometry) służącej do pomiarów i monitoringu wilgotności oraz zasolenia gleb, płodów rolnych i produktów żywnościowych.
• Opracowano i wdrożono założenia konstrukcyjne i adaptację poszczególnych podzespołów kombajnu dla ograniczeń strat ilościowych i jakościowych nasion przy zbiorze rzepaku. Obecnie prowadzi się monitoring jakości nasion rzepaku w rejonie surowcowym.
• Opracowano i wdrożono agrofizyczne metody ograniczania strat i poprawy cech jakościowych przy sortowaniu owoców.
• Stworzono bazę danych i opracowano mapy dotyczące właściwości fizycznych i fizykochemicznych gleb uprawnych Polski, stanowiący ważny element aktualnie wykonywanych w różnych krajach Europy opracowań odnośnie optymalnego wykorzystania przestrzeni rolniczej.


Państwowy Instytut Weterynaryjny w Puławach:


• Opracowano i poddano standaryzacji tuberkuliny PPD ssaków i ptaków oraz wdrożono diagnostykę laboratoryjną gruźlicy zwierząt.
• Przygotowano i wdrożono wspólnie ze służbą weterynaryjną programu zwalczania wścieklizny u zwierząt wolno żyjących.
• Wdrożono program gotowości na wypadek wystąpienia w Polsce gąbczastej encefalopatii bydła (BSE), uruchomienio i wdrożono do badań rutynowych metody szybkiej diagnostyki oraz udzielono pomocy w uruchomieniu czterech terenowych laboratoriów diagnostycznych.
• Opracowano program monitoringu pozostałości pestycydów, leków, polichlorowanych bifenyli, hormonów, tyreostatyków, metali ciężkich.
• Wdrożono metody badania, wykonano badania i udokumentowano statusu Polski jako kraju wolnego od klasycznego pomoru świń.
• Opracowano technologię wytwarzania i wdrożono do produkcji preparat NEMast DC do leczenia zapaleń gruczołu mlekowego u krów.
• Opracowano oryginalną metodę identyfikacji bezpośredniej chorobotwórczych Escherichia coli.
• Opracowano i wdrożono metody diagnostyki brucelozy bydła oraz program zwalczania i metody diagnostyki laboratoryjnej białaczki bydła.


ŚRODOWISKO


• Badano warunki występowania, krążenia i jakości wody oraz przekształceń stosunków wodnych w obszarze międzyrzecza Wisły i Bugu, ze wskazaniem kierunków działań korzystnych dla gospodarki wodnej - Zakład Hydrografii UMCS w Lublinie.
• W odniesieniu do Polesia Lubelskiego opracowano pod kierunkiem prof. St. Radwana - Katedra Hydrobiologii i Ichtiobiologii AR w Lublinie:
  • "Plan ochrony Poleskiego Parku Narodowego", który został zatwierdzony przez Ministerstwo Środowiska,
  • stan aktualny i kierunki zmian struktury ekologicznej, fitocenoz Polesia, a w szczególności ekosystemów wodnych,
  • kilka cennych monografii dotyczących stanu aktualnego i zmian środowiska przyrodniczego Polesia,
  • program renaturalizacji ekosystemów wodno-torfowiskowych,
  • założenia i dokumentację powołanego w 2002 r. Międzynarodowego Rezerwatu Biosfery "Polesie Zachodnie".


• Ważnym osiągnięciem w dziedzinie ekologii i inżynierii środowiska są opracowane (PL, AR, UMCS) plany ochrony Parków Krajobrazowych: Sobiborskiego, Nadwieprzańskiego, "Lasy Kozłowieckie", Pojezierze Łęczyńskie, a także udział w opracowaniu:
  • ogólnopolskiej instrukcji sporządzania planów ochrony parków krajobrazowych,
  • polityki ekologicznej Euroregionu Bug,
  • programu odtworzenia jeziora Piskory,
  • projektu systemu ostoi siedliskowych Natura 2000 dla woj. lubelskiego,
  • wdrażanego programu restytucji raka szlachetnego do wybranych rzek regionu lubelskiego,
  • oceny różnorodności biologicznej i krajobrazowej woj. lubelskiego oraz strategii tej różnorodności.
• W Instytucie Inżynierii Ochrony Środowiska Politechniki Lubelskiej:
  • opracowano i wdrożono technologię utylizacji odpadów w piecach cementowych - Zespół za opracowanie technologii uzyskał tytuł "Lider Polskiej Ekologii",
  • zorganizowano Laboratorium Analiz Środowiskowych Instytutu Inżynierii Ochrony Środowiska, które wykonuje analizy dla Zakładów w regionie z zakresu: metale ciężkie, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, i jako jedno z dwóch w Polsce (obok ośrodka krakowskiego) analizy dioksyn i tiofenów w środowisku.
• Opracowano zasady kompleksowego urządzania terenów urzeźbionych na przykładzie Gminy Wąwolnica - IUNG w Puławach.


TECHNIKA

Politechnika Lubelska:


• Skonstruowano uniwersalny sterownik dźwigowy LS 2020 o bardzo dobrych parametrach technicznych i konkurencyjnej cenie w stosunku do podobnych rozwiązań zagranicznych, często o gorszych parametrach technicznych .
• Opracowano i wyprodukowano partię informacyjną łopat do śmigłowca PZL Sokół o najwyższych standardach światowych, umożliwiających produkcję na rynki zagraniczne .
• Prowadzono zaawansowane prace nad energetyką solarną, opartą na konwersji: fotowoltaicznej i fototermicznej .
• Opracowano założenia techniczne i wykonano głęboki recykling warstwy gruntu, stabilizowanego cementem w miejscach tzw. utwardzonych poboczy asfaltowych, umożliwiający wykorzystanie istniejącej nawierzchni bez potrzeby całkowitej rozbiórki .
• Na Wydziale Mechanicznym PL prowadzono zaawansowane badania i wykorzystano je w zakresie:
  • dynamiki układów sprężystych, wytrzymałości zmęczeniowej;
  • kryteriów utraty stateczności konstrukcji;
  • drgań statków powietrznych;
  • zmęczenia cieplnego metali;
  • przetwórstwa, obróbki i zastosowań tworzyw polimerowych;
  • opracowania smaru krzemoorganicznego dla potrzeb telekomunikacji;
  • modyfikacji fizycznej rur osłonowych do optotelekomunikacji regionu lubelskiego;
  • plastycznego kształtowania metali i ich stopów;
  • konstrukcji narzędzi i urządzeń do wykonania nie produkowanych w kraju drutów;
  • określenia toksyczności spalin na terenie Lublina, a także zużywanie się elementów silników samochodowych.
• Na Wydziale Elektrotechniki i Informatyki PL prowadzono zaawansowane badania i wykorzystano je w zakresie:
  • automatyki, metrologii i techniki eksperymentu;
  • optymalizacji parametrów maszyn elektrycznych;
  • przebiegu spalania "czystych" paliw w energetyce.
  
  
  Zastosowano w przemyśle:
  • cyfrowy miernik natężenia pola magnetycznego szczątkowego pochodzącego od ferromagnetycznych elementów konstrukcyjnych;
  • przyrządy do pomiarów rezystancji metalizacji śmigłowca (PZL-WSK Świdnik);
  • systemy pomiarowe do seryjnej kontroli temperatury i poboru mocy w schładzarkach mleka;
  • analizator widma sygnałów hałasu i drgań;
  • system sterowania i regulacji generatorów elektrycznych zmiennoprędkościowych elektrowni wiatrowych.



• W ramach Wydziału Inżynierii Budowlanej i Sanitarnej PL:
  • dokonano oceny stanu i przedstawiono propozycje rekonstrukcji kilkudziesięciu ustrojów budowlanych (np. w Zakładach Azotowych w Puławach, w Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej w Opolu Lubelskim, w Zakładach Drożdżowych w Lublinie, w Zespole Sakralnym Bazyliki N.M.P. w Chełmie) oraz około 40 mostów i wiaduktów na obszarze Lubelskiego Zagłębia Węglowego, w Lublinie i Chełmie);
  • przeprowadzono analizę stanu wywołanego nadmiernym osiadaniem stóp fundamentowych konstrukcji kotła w Zakładach Azotowych i w elektrociepłowni tych Zakładów w Puławach;
  • wykonano projekt techniczny kościoła rzymsko-katolickiego p.w. Miłosierdzia Bożego w Tylmanowej;
  • zrobiono analizę statystyczno-wytrzymałościową deskowań produkowanych przez Delta - Zremb S.A. w Międzyrzecu Podlaskim;
  • opracowano prognozę i dokonano oceny szkodliwości drgań wywołanych wpływami komunikacyjnymi na dwa wysokie budynki mieszkalne przy ulicy Ogródkowej w Lublinie;
  • opracowano i wdrożono nowe technologie zastosowania aktywnych popiołów z suchej metody odsiarczania spalin EC Lublin-Wrotków do stabilizacji gruntów oraz wykorzystania "destruktu" wypełnionego zaprawą cementowo-piaskową do budowy konstrukcji nawierzchni oraz przystanków autobusowych i trolejbusowych w Lublinie.
• Pod redakcją prof. Kazimierza Szabelskiego ukazała się pierwsza w kraju książka pt. "Wstęp do konstrukcji śmigłowców".
• Pod redakcją prof. Lucjana Pawłowskiego et. al. ukazały się monografie:
  • "Thermal Solid Waste Utilisation in Regular and Industrial Facilities",
  • "Wastewater Treatment by Ion Exchange".
• Prof. Andrzej Weroński wydał pierwszą w kraju książkę nt. zmęczenia cieplnego metali, która została przetłumaczona na język rosyjski, a w USA ukazała się synteza prac o tej tematyce w książce "Thermal Fatigue of Metals".
• Prof. Bogusław Szmygin został konsultantem w programie PHARE-CREDO nt. zastosowań doświadczeń polskich w odbudowie zespołów staromiejskich, do warunków miast historycznych, obwodu kaliningradzkiego.


Instytut Nawozów Sztucznych w Puławach:


• Opracowano technologię politrioksanu - nowoczesnego tworzywa, umacniającego pozycję Polski w wąskiej grupie kilku światowych firm dysponujących tą technologią.


SŁUŻBA OCHRONY ZDROWIA

W Instytucie Medycyny Wsi opracowano:
• "Program szkolenia lekarzy rodzinnych", wdrażany w Regionalnym Ośrodku Kształcenia Lekarzy Rodzinnych (ROK) działającym i prowadzącym specjalizację z medycyny rodzinnej na bazie Instytutu Medycyny Wsi.
• "Koncepcję systemu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad ludnością rolniczą z uwzględnieniem warunków pracy i bytowania" - z inicjatywy Głównego Inspektora Pracy.
• "Koncepcję systemu zbierania danych o usługach medycznych, tzw. Rejestr Usług Medycznych (RUM)", stosownie do zaleceń Komitetu Ekspertów WHO dotyczących tworzenia systemów informacyjnych w zarządzaniu służbą zdrowia oraz dla potrzeb systemu opieki zdrowotnej w Polsce.
• "Wykaz szczególnie niebezpiecznych prac i czynności, których nie należy powierzać dzieciom do lat 15 w gospodarstwach rolnych".
• "System popularyzacji wiedzy z zakresu bezpieczeństwa pracy i ergonomii obejmujący rolników indywidualnych i ich rodziny".
• "Zestaw uregulowań prawnych umożliwiających wdrożenie do prawa krajowego dyrektywy UE dotyczącej czynników biologicznych w środowisku pracy" obejmujący:
  • monografię pt. "Klasyfikacja szkodliwych czynników biologicznych występujących w środowisku pracy oraz narażonych na nie grup zawodowych" (IMW Lublin 1998), pomyślaną jako źródło, do którego odwoływać się będą przyszłe polskie akty prawne dotyczące biologicznych szkodliwości zawodowych,
  • "Szczegółowe zestawienie zaleceń i przepisów prawa krajowego, mających zastosowanie do biologicznych szkodliwości zawodowych", gdzie scharakteryzowano 16 polskich aktów prawnych tyczących tego przedmiotu,
  • "Szczegółowe zestawienie zaleceń i przepisów Unii Europejskiej mających zastosowanie do biologicznych szkodliwości zawodowych",
  • "Zasady badania biologicznych czynników szkodliwych w powietrzu środowiska pracy", jako źródło do którego mogą się odwoływać przyszłe polskie akty prawne.
• Projekty Rozporządzeń, zgodnych z dyrektywami UE, w sprawie:
  • "BHP przy stosowaniu i magazynowaniu środków ochrony roślin i nawozów mineralnych",
  • "BHP przy obsłudze zwierząt gospodarskich".


Akademia Medyczna w Lublinie:


• Utworzono ośrodek radiologii zabiegowej należący do czołówki międzynarodowej. W lubelskiej AM szkolą się od kilku lat polscy i europejscy lekarze tej specjalności.
• Wprowadzono jedyne w Polsce stereotaktyczne leczenie nowotworów mózgu przy użyciu promieniotwórczego jodu (brachyterapia) oraz leczenie wad naczyniowych mózgu za pomocą naświetlania przyspieszaczem liniowym.
• Prowadzono badania wpływu leków na ośrodkowy układ nerwowy oraz wprowadzono nowoczesne metody leczenia chorób nowotworowych układu krwiotwórczego.
• Wdrożono system regionalizacji w położnictwie co pozwoliło zoptymalizować opiekę medyczną nad kobietą ciężarną i znacząco przyczyniło się do obniżenia wskaźnika śmiertelności niemowląt.
• Opracowano nowe metody analityczne stosowane przy kontroli jakości leków, badaniach ich czystości, jak również w oznaczaniu zawartości w preparatach farmaceutycznych.


PRAWO

Prace z zakresu teorii, mające decydujące znaczenie dla praktyki:
• "Postępowanie cywilne - dział w Wielkiej Encyklopedii Prawa" (wyd. 2000 i 2004), prof. Mieczysław Sawczuk - specjalista z zakresu arbitrażu międzynarodowego i krajowego.
• "Prawo handlowe" (2002), prof. Andrzej Kidyba, ekspert w dziedzinie prawa handlowego.
• "Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego jako prawny środek ochrony środowiska" (1994), dr hab. Jerzy Stelmasiak, prof. UMCS
• "Komparatystyka prawnicza" (2000), prof. Roman Tokarczyk
• "Polskie prawo konstytucyjne" (2003), prof. Wiesław Skrzydło
• "Prawo papierów wartościowych w zarysie" (2001), dr Jan Mojak
• "Prawo rzymskie. Historia, tradycje, współczesność" (2003), prof. Marek Kuryłowicz

Komentarze:
• do ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich (2002) - prof. Tadeusz Bojarski
• do ustawy o partiach politycznych (2003) - prof. Mirosław Granat
• do Kodeksu Karnego - prof. Andrzej Wąsek

KULTURA


• Inicjatywa abp. ks. prof. Józefa Życińskiego dotycząca organizowania w parafiach wiejskich Archidiecezji Lubelskiej bezpłatnych szkoleń mieszkańców wsi prowadzonych przez pracowników Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa we współpracy z księżmi i działaczami Katolickiej Wszechnicy Ludowej Archidiecezji w celu właściwego przygotowania projektów dla uzyskania dopłat bezpośrednich z Unii Europejskiej.
• Towarzystwo Naukowe KUL redaguje "Encyklopedię Katolicką". Ukazał się jej IX tom.
• Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, któremu przewodniczy o. prof. Mieczysław Albert Krąpiec, czł. rzecz. PAN, redaguje monumentalną "Powszechną Encyklopedię Filozofii". Ukazał się jej IV tom.

powrót do wydawnictwa

SPRAWOZDANIE

• Sprawozdanie Oddziału PAN w Lublinie za rok 2003

PREZENTACJE

• Mój naukowy życiorys (Edmund Prost)
• Lubelskie Towarzystwo Naukowe

DZIAŁALNOŚĆ ODDZIAŁU NA RZECZ REGIONU

• Lubelskie środowisko naukowe na rzecz regionu (Jan Gliński, Marek Rozmus, Radosław Dolecki)
• Perspektywy rozwoju Lubelszczyzny i oczekiwania w tym zakresie wobec nauki (Andrzej Kurowski)

KONTAKTY ODDZIAŁU Z ZAGRANICĄ

• Colloquium naukowe nt. Granice Europy (Stefan Batruch)

WYDARZENIA, KOMUNIKATY, REFERATY

• Konstytucyjne modele stosunków między państwem a Kościołem w Europie
  (Józef Krukowski)
• Czynniki ograniczające wykorzystanie potencjału rolnictwa Lubelszczyzny
  (Stanisław Krasowicz)
• Hematologia w XXI wieku (Anna Dmoszyńska)

Z DZIAŁALNOŚCI KOMISJI

• Polsko-ukraiński dialog kulturowy (Mirosława Ołdakowska-Kuflowa)

FUNDACJA O.L. PAN "NAUKA I ROZWÓJ LUBELSZCZYZNY"

• Konkurs na najlepszą pracę magisterską i doktorską o nagrodę Oddziału PAN w Lublinie (Dariusz Mazurkiewicz)

KSIĄŻKI

• Książki

KRONIKA ODDZIAŁU

• Kronika Oddziału Lublin