|
Polsko-ukraiński dialog kulturowy
W dniach 17-18 października 2003 odbyła się międzynarodowa konferencja nt. Kultura polska i ukraińska a myśl filozoficzno-religijna, zorganizowana przez Komisję Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych Oddziału PAN w Lublinie oraz Katedrę Literatury Współczesnej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Obradowano w salach Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Uczestnicy przyjechali z Kijowa, Lwowa, Drohobycza i Ostroga na Ukrainie, z Leuven w Belgii oraz z Warszawy, referentami byli też naukowcy obydwu lubelskich uniwersytetów (KUL i UMCS).
Spotkanie zostało zapoczątkowane Liturgią sprawowaną w obrządku grecko-katolickim przez ks. dr. Stefana Batrucha w cerkwi Narodzenia Najświętszej Marii Panny na Sławinku. Homilia ks. prof. Stanisława Napiórkowskiego dotyczyła ducha ekumenizmu. Przemówienia na rozpoczęcie obrad wygłosili: prorektor KUL, prof. Agnieszka Kijewska i kolejno prezes Oddziału PAN w Lublinie, prof. Jan Gliński oraz Konsul Ukrainy w Lublinie Iwan Jurijewicz Hrycak.
Ks. prof. Stanisław Napiórkowski i Ks. dr Stefan Batruch
Walorem konferencji była jej interdyscyplinarność. Pierwszego dnia wygłoszono referaty o tematyce: socjologiczno-teologicznej, językoznawczej oraz z dziedziny historii sztuki. Prof. Marian Maciejewski (Lublin), scharakteryzował niezwykły rozkwit i działalność ruchów religijnych na dawnych terenach Związku Radzieckiego, prof. Serhij Seheda (Kijów) mówił o współczesnej sytuacji religijnej, zwłaszcza o konflikcie trzech ośrodków ukraińskiego prawosławia, który odzwierciedla stan państwowej, społecznej i religijnej świadomości społeczeństwa na Ukrainie. Ks. prof. Stanisław Celestyn Napiórkowski (Lublin) przedstawił cele i sposób funkcjonowania powstałego w ostatnich latach Forum Teologów Europy Środkowo-Wschodniej. Problematykę językoznawczą podejmowali: prof. Feliks Czyżewski (Lublin), który omówił napisy cmentarne nekropolii włodawskich jako źródła wiedzy o pograniczu polsko-ruskim oraz prof. Michał Łesiów (Lublin) autor referatu o obecności imion chrześcijańskich w składzie współczesnych nazwisk polskich i ukraińskich. Do dyskusji pobudziło wystąpienie historyka sztuki - dr. hab. Waldemara Delugi (Warszawa) - na temat sztuki ukraińskiej przełomu XVII i XVIII w. i procesu ekspansji kultury polskiej oraz wzorów grafiki niemieckiej i niderlandzkiej na teren Ukrainy. Wieczorem uczestnicy konferencji mieli okazję wysłuchać koncertu w wykonaniu Chóru Akademickiego KUL.
Od lewej: Prezes O.L. PAN prof. Jan Gliński, Prorektor KUL prof. Agnieszka Kijewska, Konsul Ukrainy w Lublinie Iwan Jurijewicz Hrycak i prof. Mirosława Ołdakowska-Kuflowa z KUL, Wiceprzewodnicząca Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych O.L. PAN.
Od lewej: Prorektor KUL prof. Agnieszka Kijewska, Rektor UMCS prof. Marian Harasimiuk, prof. Michał Łesiów z UMCS, Przewodniczący Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych O.L. PAN oraz prof. Jan Gliński, Prezes O.L. PAN.
Drugi dzień obrad rozpoczął się mszą świętą sprawowaną w języku łacińskim przez ks. rektora KUL, prof. Andrzeja Szostka w Kościele Akademickim. Homilię wygłosił ks. dr Myron Bendyk. Liturgię uświetnił wspaniały gregoriański śpiew chóru Schola Gregoriana pod dyrekcją ks. Piotra Paćkowskiego. Początek obrad zdominowała tematyka filozoficzna. Wystąpienia dotyczące poglądów Grigorija Skoworody mieli: prof. Roger Vergauven (Leuven) oraz prof. Agnieszka Kijewska (Lublin). Gość z Belgii omówił zagadnienie epistemologii w oparciu o analizę dialogu Skoworody zatytułowanego Narcyzm. Zdaniem Vergauvena można ją potraktować jako filozofię ludzkiego wnętrza. Prof. Agnieszka Kijewska analizowała pisma Skoworody w kontekście nurtu neoplatońskiego. Wielu wrażeń estetycznych dostarczyły referaty dotyczące XVIII i XIX wiecznego malarstwa ukraińskiego. Dr Łarysa Kwasiuk (Ostróg) nakreśliła tło epoki, w której pojawiła się ukraińska ikona barokowa. Prelegentka starała się ukazać, do jakiego stopnia idee chrześcijańskie oraz mentalność Ukraińców znalazły swoje odzwierciedlenie w sztuce. Natomiast z wystąpienia mgr. Ołeha Rudenki dotyczyło sposobów przenikania elementów sztuki ludowej do XIX wiecznego malarstwa ikonowego w Galicji Wschodniej oraz reakcji krytyki na to zjawisko. Nie zabrakło odczytów o tematyce teologicznej. Ks. dr Stefan Batruch (Lublin) ukazał obecność problematyki przenikania się kultur Wschodu i Zachodu w nauczaniu Jana Pawła II. Wystąpienie prof. Karola Klauzy (Lublin), dotyczyło znaczenia starców w monastycyzmie ukraińskim i początków starczestwa w tym kraju; została także zaprezentowana sylwetka jednego z najbardziej znanych starców doby współczesnej - ojca Mirona ze słynnego klasztoru w Dorze w Karpatach. Ks. dr Myron Bendyk (Drohobycz) przedstawił współczesną wizję świętości na podstawie dwudziestowiecznego ukraińskiego Akathystosu do błogosławionego Mikołaja Czarneckiego.
Religioznawczy charakter miał odczyt dr Mirosławy Kaweckiej (Lublin), która przedstawiła badania Neczuja Łewickiego nad religijnością ludową Ukrainy. Kilku prelegentów skupiło się na tematyce literaturoznawczej. Prof. Rostysław Radyszewski (Kijów) omówił bazyliański dramat religijny Tymoteusza Szczurowskiego. Prof. Stefania Andrusiw (Lublin - Lwów) analizowała opór ukraińskiej tradycji chrześcijańskiej wobec sowieckiego ateizmu, dający się zaobserwować w dziełach literatury pięknej. Najmłodsza referentka, studentka Kolegium Polsko-Ukraińskich Uniwersytetów, mgr Maria Scheda (Lublin - Kijów) badała wpływ ludowych legend na utwór Jarosława Iwaszkiewicza Legenda o świętym Merkurym Smoleńskim.
Obrady podsumowała prof. Mirosława Ołdakowska-Kuflowa wskazując ich wielonurtowość oraz bogactwo tematyczne, po czym dokonała zamknięcia konferencji. Spotkanie mające na celu wymianę myśli na temat kontaktów pomiędzy kulturą polską a ukraińską było kolejnym krokiem w stronę wzajemnego poznania i, co się z tym wiąże, lepszego zrozumienia sąsiadujących z sobą narodów. Stała się fragmentem szerszego, europejskiego dialogu pomiędzy Wschodem i Zachodem.
Mirosława Ołdakowska-Kuflowa
Dr hab. Mirosława Ołdakowska-Kuflowa, prof. KUL, jest pracownikiem Katedry Literatury Współczesnej Instytutu Filologii Polskiej KUL oraz zastępcą przewodniczącego Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych Oddziału PAN w Lublinie.
powrót do wydawnictwa 
|
