|
Artykuł o Lubelskim Towarzystwie Naukowym, 2003 r.
Lubelszczyzna stanowi obecnie region Polski o wyraźnej i żywej działalności naukowej. Zdecydowany rozwój życia naukowego nastąpił po II wojnie światowej. Powołanie na terenie Lublina 5 wyższych uczelni i licznych instytutów naukowych stworzyło znaczący potencjał intelektualny. Stąd też zaistniała, nieodzowna w tak dużym środowisku naukowym, potrzeba powołania do życia towarzystwa naukowego integrującego i godnie reprezentującego wszystkie istniejące w regionie instytucje naukowe.
Siedziba LTN, a także Oddziału PAN w Lublinie - Pałac Czartoryskich w Lublinie.
Warunki ku temu stworzyły w dużym stopniu przemiany społeczno-polityczne w 1956 r. Wszczęto wówczas czynności organizacyjne w celu utworzenia Lubelskiego Towarzystwa Naukowego. Inicjatywę w tym kierunku wykazali z końcem 1956 r. profesorowie Włodzimierz Hubicki, Jan Dobrzański i Grzegorz Leopold Seidler. W dniu 30 czerwca 1957 r. odbyło się pierwsze zebranie organizacyjne, na którym podjęto decyzję o utworzeniu Lubelskiego Towarzystwa Naukowego i wybrano pierwsze władze Towarzystwa, w składzie: prof. Laura Kaufman jako prezes oraz jako wiceprezesi: profesorowie Leon Halban, Włodzimierz Hubicki, a jako sekretarz generalny Jan Dobrzański. Pierwsze walne zgromadzenie odbyło się 30 czerwca 1957 r. i datę tę uważać można jako początek działalności Lubelskiego Towarzystwa Naukowego. Powołano także trzy Wydziały Towarzystwa: I - Humanistyczny z przewodniczącym prof. Aleksandrem Wolterem, II - Biologiczny z przewodniczącym prof. Alfredem Trawińskim i III - Matematyczno-Fizyczno-Chemiczny z przewodniczącym prof. Mieczysławem Biernackim.
Statut LTN zatwierdzony został 9 czerwca 1958 r., którego § 5 określa cele i zadania Towarzystwa w następujący sposób: "Celem Towarzystwa jest podejmowanie prac badawczych w zakresie wszystkich działów nauki, ze szczególnym uwzględnieniem badań regionalnych, jak również organizowanie i utrzymywanie życia naukowego na Lubelszczyźnie. W stosunku do organów państwowych, Polskiej Akademii Nauk oraz społeczeństwa Towarzystwo jest wyrazicielem dążeń i osiągnięć lubelskiego ośrodka naukowego". Dziś, z perspektywy lat, powiedzieć możemy, że cele te były przez wiele długich lat istnienia LTN w pełni realizowane, a działania poszerzane o nowe zadania.
Działalnością Lubelskiego Towarzystwa Naukowego kieruje powoływany na 4-letnie kadencje Zarząd, którego kolejnymi prezesami byli: prof. dr hab. dr hc Tadeusz Krwawicz i prof. dr hab. Tadeusz Baszyński. Aktualnie prezesem (od 1991 r.) jest prof. dr hab. dr hc Edmund K. Prost, były wieloletni rektor Akademii Rolniczej w Lublinie, a w skład Zarządu wchodzą - jako wiceprezesi: prof. dr hab. Artur Korobowicz i ks. prof. dr hab. Andrzej Szostek, sekretarzem generalnym jest prof. dr hab. Marian Wielosz, zastępcą sekretarza prof. dr hab. Ryszard Stenzel. Zarząd uzupełniają członek ZG ds. wydawnictw - dr inż. Krystyna Schabowska oraz członek ZG ds. instytucji naukowych i administracyjno-społecznych - prof. dr hab. Marian Wesołowski. Liczba członków LTN wynosi obecnie 775 osób, w tym 447 to członkowie rzeczywiści, a 328 to członkowie korespondenci. Zgrupowani są oni obecnie w pięciu Wydziałach: I - Nauk Humanistycznych, II - Nauk Biologicznych, III - Nauk Matematyczno-Fizyczno-Chemicznych, IV - Nauk Technicznych i V - Nauk o Ziemi i Nauk Górniczych. W ramach Wydziałów pracują zespoły - komisje o pokrewnych dyscyplinach naukowych. Odrębną jednostkę organizacyjną stanowi Komitet d/s Badań i Ochrony Środowiska Naturalnego.
Członkami Towarzystwa są głównie pracownicy naukowi lubelskich szkół wyższych i instytutów naukowych Lublina i Lubelszczyzny, stąd spełnia ono istotną integracyjną rolę lubelskiego środowiska naukowego. Realizowana jest ona m.in. poprzez wspólne posiedzenia naukowe, organizowane sympozja i sesje naukowe, seminaria czy podejmowane prace badawcze, których wyniki są najczęściej publikowane we własnym Wydawnictwie Towarzystwa.
Sale wykładowe i gabinety naukowe w siedzibie LTN są miejscem nie tylko posiedzeń naukowych, ale i imprez kulturalnych i artystycznych. Siedziba Towarzystwa służy także potrzebom instytucji społecznych i gospodarczych jako miejsce spotkań i promocji ich działalności, rozszerzanej nierzadko o wystawy sprzętu czy aparatury naukowo-badawczej, bądź efektów badań naukowych, np. w przemyśle farmaceutycznym.
Jednym z priorytetowych celów Lubelskiego Towarzystwa Naukowego jest działalność wydawnicza, będąca najbardziej ewidentnym efektem pracy naukowej. Przejawia się ona głównie w dwóch formach; wydawnictwach periodycznych - Folia Societatis Lublinensis oraz Biuletyn Informacyjny, a także w postaci wydawnictw zwartych, monografii i opracowań książkowych, w tym cenionej serii wydawniczej p.n. Dzieje Lubelszczyzny, której wydano dotąd 8 tomów. W ostatnich latach ukazało się szereg opracowań książkowych monotematycznych, związanych z Lubelszczyzną, w tym szereg o cennym, ogólnopolskim charakterze. Folia Societatis... (wydawnictwo początkowo interdyscyplinarne, a następnie ukazujące się w wydziałowych edycjach) ukazywało się w pięciu seriach odpowiadających Wydziałom LTN i dotychczas ukazało się ponad 130 woluminów tego periodyku.
Wydawnictwa zawierają przede wszystkim tezy wystąpień naukowych członków LTN; niektóre mają charakter monotematyczny i poświęcone są efektom np. sesji naukowej poświęconej określonej dziedzinie nauki.
Ukazujący się od stycznia 1992 r. Biuletyn Informacyjny przekazuje na bieżąco informacje o działalności LTN, jego Zarządu, odbywających się w siedzibie LTN konferencjach czy sesjach naukowych.
Od 1994 r. ukazują się na półkach księgarskich pozycje z serii - Środowisko Przyrodnicze Lubelszczyzny, kompleksowo opisujące przyrodę naszego regionu.
Zorganizowana w siedzibie Towarzystwa redakcja i pracownia poligraficzna, wyposażona w nowoczesne urządzenia umożliwia szybkie i na wysokim poziomie edytorskim opublikowanie osiągnięć naukowych Towarzystwa.
Uchwałą Zarządu Głównego z dnia 29 października 1992 r. ustanowiono nowe odznaczenie honorowe pn. Zasłużony dla LTN, które obok, ujętego w Statucie, członkostwa honorowego Towarzystwa jest formą wyróżnienia ludzi zasłużonych dla nauki Lubelszczyzny. Założono, ku utrwaleniu pamięci, księgi historii władz LTN oraz jego członków honorowych i zasłużonych dla LTN.
Rozwój i aktywna działalność Towarzystwa możliwa jest w dużym stopniu dzięki posiadaniu własnej siedziby. W 1973 r. dzięki staraniom ówczesnego prezesa LTN prof. dr. hab. Tadeusza Krwawicza uzyskano od władz miasta tzw. Pałac Czartoryskich, położony w centrum miasta przy placu Litewskim 2. Po jego odbudowie, dokonanej staraniem i kosztem Towarzystwa, służy teraz znakomicie jego statutowym celom, będąc miejscem posiedzeń naukowych i spotkań pracowników lubelskiego środowiska naukowego. Wykorzystywany jest on na podobne cele przez organizacje społeczne Lubelszczyzny, oraz władze miasta i regionu.
Działalność Lubelskiego Towarzystwa Naukowego była w przeszłości finansowana przez Polską Akademię Nauk, obecnie zaś uzyskuje Towarzystwo dotacje z Ministerstwa Nauki i Informatyzacji (dawniej Komitetu Badań Naukowych) na podejmowanie określonych zadań badawczych, korzysta także z różnych innych dotacji, uzyskuje wpływy z wydawnictw własnych, ze składek członkowskich czy wynajmu swych pomieszczeń na zebrania, jak też korzysta ze stałej pomocy szkół wyższych Lublina. Wraz z początkiem 2004 roku w Pałacu Czartoryskich znalazł swą siedzibę lubelski oddział Polskiej Akademii Nauk.
Lubelskie Towarzystwo Naukowe w całej swej długoletniej działalności dobrze służy nie tylko rozwojowi życia naukowego, ale także jest godną reprezentacją najlepszych wartości Lubelszczyzny.
Edmund K. Prost
Prof. zw. dr hab. Edmund K. Prost jest prezesem Lubelskiego Towarzystwa Naukowego.
powrót do wydawnictwa 
|
