|
Instytut Medycyny Wsi im. Witolda Chodźki w Lublinie
Instytut Medycyny Wsi w Lublinie został powołany do życia w 1951 roku, jako jedyna placówka naukowo-badawcza w Polsce zajmująca się całokształtem problemów związanych z ochroną zdrowia ludności wiejskiej. Tak więc od 50 lat śledzimy sytuację zdrowotną i zmiany w stanie zdrowia, uwarunkowane szeroko pojętymi czynnikami środowiskowymi, demograficznymi, ekonomicznymi i społecznymi ludności wiejskiej, a więc około 40 % populacji naszego kraju.
Budynki Instytutu Medycyny Wsi, znajdujące się przy ulicy Jaczewskiego w Lublinie
Instytut prowadzi następujące rodzaje działalności:
- badania naukowe,
- wysoko specjalistyczne leczenie,
- szkolenie kadry medycznej i poza medycznej,
- działalność wydawniczą.
Problematykę naukowo-badawczą Instytutu charakteryzują trzy określone Statutem kierunki działalności:
- ocena stanu zdrowia ludności wiejskiej,
- ocena środowiska bytowania i pracy na wsi,
- kształtowanie opieki zdrowotnej na wsi.
Zespoły naukowe Instytutu nie tylko badają, opisują i objaśniają uwarunkowania stanu zdrowia ludności wiejskiej, ale też inspirują działania zmierzające do poprawy sytuacji zdrowotnej tej populacji. Odbywa się to poprzez opracowywanie ekspertyz, opinii i koncepcji rozwiązań organizacyjnych na rzecz przede wszystkim Ministerstwa Zdrowia, ale też innych organów władz centralnych jak: Ministerstwo Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, Komisje Sejmowe i Senackie, Główny Inspektor Pracy, Główny Urząd Statystyczny.
Ważniejsze osiągnięcia Instytutu w tym zakresie, które zostały już dotychczas wdrożone to:
- model wiejskiego rejonu zapobiegawczo-leczniczego wraz z koncepcją sieci wiejskich rejonów zapobiegawczo-leczniczych w kraju,
- system szkolenia podyplomowego lekarzy wiejskich, prowadzenie specjalizacji z medycyny ogólnej i rodzinnej,
- teoretyczne przesłanki do decyzji o wprowadzeniu powszechnego ubezpieczenia rolników,
- współautorstwo koncepcji ośrodków leczenia ostrych zatruć (9 ośrodków funkcjonuje),
- kompleksowa charakterystyka stanowisk pracy w rolnictwie, przemyśle rolno-spożywczym i leśnictwie (2 monografie),
- program ochrony zdrowia i życia rolników opracowany na rzecz KRUS.
Ponadto, w ostatnich latach, Instytut włączył się aktywnie w działania na rzecz reformy służby zdrowia w Polsce. W tym zakresie niewątpliwe osiągnięcia to:
- program szkolenia lekarzy rodzinnych, który został najwyżej oceniony przez Biuro Funduszu PHARE w Brukseli (aktualnie jest realizowany),
- system zbierania danych o usługach medycznych tzw. Rejestr Usług Medycznych (RUM), który obecnie jest wdrażany na terenie całego kraju. Prace nad doskonaleniem tego systemu są dalej prowadzone w Instytucie i ostatnio opracowano wersję systemu opartą o wykorzystanie kart pamięciowych zamiast książeczki.
W chwili obecnej, biorąc pod uwagę sytuację zdrowotną ludności rolniczej, warunki i specyfikę pracy w gospodarstwach indywidualnych w Polsce oraz dotychczasowe regulacje prawne, Instytut pracuje nad opracowaniem i wdrożeniem nowych rozwiązań organizacyjno-prawnych dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy oraz profilaktycznej opieki zdrowotnej nad rolnikami indywidualnymi.
Działalność lecznicza to wysoko specjalistyczne usługi medyczne prowadzone w oparciu o Przychodnię Chorób Zawodowych Wsi oraz Klinikę Chorób Wewnętrznych i Zawodowych Wsi, w skład której wchodzą: oddział chorób wewnętrznych i zawodowych ukierunkowany na choroby typowe dla środowiska wiejskiego (przy czym jego głównym zadaniem jest orzecznictwo i diagnozowanie tych chorób), dalej oddział rehabilitacji ogólnej z nowoczesnym zapleczem rehabilitacyjnym, oddział ostrych zatruć z dwoma stanowiskami do dializy oraz oddział intensywnej opieki medycznej.
Instytut prowadzi intensywną działalność szkoleniową dla lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej, pracowników stacji sanitarno- epidemiologicznych, inspektorów KRUS-u i innych. Prowadzone są kursy specjalizacyjne I i II stopnia z medycyny ogólnej, specjalizacyjne z medycyny rodzinnej oraz kursy doskonalące dla lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej.
Opracowany w Instytucie program szkolenia lekarzy rodzinnych jest wdrażany w utworzonym i działającym na bazie Instytutu Regionalnym Ośrodku Kształcenia lekarzy rodzinnych (jeden z trzech w Polsce).
Dzięki własnej bazie poligraficznej, Instytut prowadzi szeroką działalność wydawniczą, publikując wydawnictwa periodyczne i zwarte (książkowe):
- Od 1965 roku wydajemy kwartalnik Medycyna Wiejska, adresowany głównie do lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej oraz pracowników placówek Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Kwartalnik ten jest wydawany do chwili obecnej, od roku 1995 pod nowym tytułem Medycyna Ogólna.
- Od roku 1994 Instytut zaczął wydawać Annals of Agricultural and Environmental Medicine, pismo anglojęzyczne o zasięgu międzynarodowym, które od 2000 r. znajduje się na prestiżowej liście periodyków naukowych uznanych przez ISI w Filadelfii, tzw. "liście filadelfijskiej".
- W tym samym roku zaczął się ukazywać miesięcznik Galen, elektroniczna gazeta lekarska, pierwsze polskojęzyczne czasopismo medyczne w Internecie.
- Od 1992 roku ukazuje się seria wydawnictw zwartych - Monografie Instytutu Medycyny Wsi. Dotąd wydano 22 pozycje. Ciekawsze to: Ergonomia i higiena pracy w rolnictwie, Zdrowie mieszkańców polskiej wsi, Wypadkowość w rolnictwie czy też Choroby zawodowe i para zawodowe w rolnictwie.
- Ponadto Instytut jest wydawcą: od 1992 roku serii wydawniczej materiałów szkoleniowych dla lekarzy POZ dla Polskiego Towarzystwa Medycyny Ogólnej i Środowiskowej - do chwili obecnej ukazało się 11 zeszytów, a od roku 1993 serii wydawniczej Rehabilitacja narządu ruchu w środowisku wiejskim dla KRUS, jako materiały naukowo-szkoleniowe.
- W roku bieżącym Instytut przejął redagowanie i wydawanie dwumiesięcznika Zdrowie Publiczne - pisma dla lekarzy i organizatorów ochrony zdrowia.
Instytut zatrudnia około 250 pracowników różnych specjalności: lekarzy, biologów, toksykologów, socjologów, psychologów, fizyków, farmaceutów, weterynarzy i informatyków. Kadrę naukową stanowi 46 osób, w tym 11 samodzielnych (profesorów i doktorów habilitowanych) oraz 30 doktorów.
Dalszy rozwój Instytutu to niewątpliwie kontynuowanie prac, które wynikają ze specyfiki tego Instytutu, a które są prowadzone na wysokim poziomie, przy pomocy nowoczesnych metod i środków. Wyłaniają się jednak nowe problemy, którymi Instytut z racji swoich dotychczasowych doświadczeń, osiągnięć oraz posiadania wysoko kwalifikowanej kadry naukowej i kadry specjalistów, może i powinien się zająć.
Zmiany ustrojowe zachodzące w Polsce wprowadziły w sferę zainteresowań Instytutu ochronę zdrowia pracujących w rolnictwie indywidualnym. Przed Instytutem stoi zadanie wdrożenia systemu opieki profilaktycznej nad zatrudnionymi w rolnictwie indywidualnym z uwzględnieniem warunków pracy i bytowania.
Nasza współpraca z KRUS-em, dla wspólnego celu jakim jest zdrowie ludności wiejskiej, jest dobrym przykładem integracji teorii z praktyką i winna być kontynuowana.
Istnieje też konieczność znaczącego rozszerzenia współpracy międzynarodowej, przede wszystkim pod kątem przyszłego członkostwa Polski w Unii Europejskiej, a Instytutu jako eksperta w dziedzinie medycyny i higieny pracy w środowisku wiejskim.
Jerzy Zagórski
Prof. dr hab. med. Jerzy Zagórski jest dyrektorem Instytutu Medycyny Wsi, oraz przewodniczącym Komisji Medycyny Wsi Oddziału PAN w Lublinie
powrót do wydawnictwa 
|
