|
|
|
| |
|
TEKA
Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych XI_I/2015.
Commission of Architecture, Urban Planning and Landscape Studies
Strona redakcyjna- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Spis treści- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Kamila Lucyna Boguszewska
Samodzielna Pracownia Architektoniczna, Politechnika Lubelska
Independent Architectural Design Studio, The Faculty of Civil Engineering and Architecture
E mail: kamila_boguszewska @interia.eu
LOSY WYBRANYCH KAPLIC GROBOWYCH1 TOWARZYSZĄCYCH
ZAŁOŻENIOM REZYDENCJONALNYM NA TERENIE
WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Streszczenie Zespoły rezydencjonalne wraz z folwarkami miały za zadanie tworzenie spójnych, samowystarczalnych
układów. Budynkowi pałacu bądź dworu zawsze towarzyszył rozległy park w którym właściciele wznosili różnego
rodzaju obiekty małej architektury. Część stanowiły obiekty sakralne takie jak: kaplice parkowe, kapliczki, krzyże
czy grobowce.
W artykule Autor szczegółowo przedstawia historię trzech wybranych kaplice grobowych z terenu województwa
lubelskiego (kaplica w Neplach, Trawnikach, Stryjowie). W pracy przeanalizowana zostanie ich lokalizacja w zespole
parkowym, forma architektoniczna oraz obecne wykorzystanie na tle ogólnej charakterystyki kaplic grobowych
Lubelszczyzny.
Słowa kluczowe: Lubelszczyzna, grobowiec, zespół rezydencjonalny
Michał Dmitruk
Wydział Budownictwa i Architektury, Katedra Architektury, Urbanistyki i Planowania Przestrzennego, Politechnika Lubelska
Faculty of Civil Engineering and Architecture, Department of Architecture, Urban and Spatial Planning,
Lublin University of Technology
e mail:m.dmitruk@pollub.pl
PROBLEMY BUDOWNICTWA WIELKOPŁYTOWEGO
Z LAT SIEDEMDZIESIĄTYCH XX WIEKU I SPOSOBY ICH
ROZWIĄZYWANIANA PRZYKŁADZIE DZIAŁAŃ Z POLSKI
I INNYCH KRAJÓW EUROPEJSKICH-pełny artykuł (full article) - plik PDF
Streszczenie. Problem budownictwa wielkopłytowego z lat 70-tych XX wieku zaczyna być zarówno
w Polsce jak i w Europie problemem palącym. Kraje Europy Zachodniej, w obawie przed narastającą kryminalizacją
i ubożeniem osiedli wielkopłytowych a także ich opuszczaniem przez mieszkańców, już w latach 90-tych XX wieku
rozpoczęły kompleksowe zabiegi modernizacyjne, rewitalizacyjne i humanizujące stopniowo degradowaną tkankę
miejską. Obecnie w blokach z wielkiej płyty żyje około 10 milionów Polaków, co stanowi ponad 1/4 mieszkańców
kraju.1
Mimo podjętych przez wiele spółdzielni mieszkaniowych działań rewitalizacyjnych, jest to wciąż za mało, aby
przywrócić tym budynkom wysoki standard i funkcjonalność, pożądaną przez rosnące wymagania i potrzeby powoli,
lecz stopniowo bogacącego się polskiego społeczeństwa. Aby problem wielkiej płyty w Polsce rozwiązać
w sposób właściwy, kompletny i trwały, niezbędne jest podjęcie kompleksowych działań skupiających się kolejno na:
wczesnym uświadomieniu sobie i zrozumieniu skali problemu, dającym możliwość dokładnego zaplanowania
i podjęcia działań naprawczych, aktywizacji i integracji społeczności osiedli wielkopłytowych - zaangażowania ich w
procesy rewitalizacyjne a także przygotowania budżetu i uchwał prawnych, dających pole manewru do działań
naprawczych oraz podjęcie czynności remontowych, wzorując się na doświadczeniach krajów zachodnich, umiejętnie
przenosząc je na rodzimy grunt.
Słowa kluczowe: wielka płyta, modernizacja, rewitalizacja, humanizacja, prefabrykacja
PROBLEMS OFTHE PREFABRICATED COLLECTIVE HOUSING BUILDINGS
OFTHE 70`S, XX CENTURY AND REVITALIZATION METHODSINPOLAND
ANDOTHER EUROPEAN COUNTRIES- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Abstract: Issues connected with great panel constructions of the 70'sof the twentieth century is beginning
to be both in Polandand in the rest of European urgent issue. Western European countries, in fear of increasing
criminalization and impoverishment of large panelhousing estatesas well as the lowering number of inhabitants, began
in the 90s of the twentieth century a comprehensive modernization, regeneration and humanization
of gradually degrading urban fabric. Currently in blocks of concrete slabslives approximately10 million Poles, which
is more than 1/4 of the population. Despite many attempts to improve quality of those buildings and many
revitalization activities that were undertaken, it is still not enoughto restore the buildings to a modern standard
and the functionality desired by the growing demands and needs of Polish citizens. To solve the problemof a great
panel buildings in Poland in an appropriate, complete and durable manner, it is necessary to take a comprehensive
approach focusing on the: early realization and understanding of the scale of the problem, making it possible
toaccuratelyplan andtake corrective action, activation and integration ofcommunitiestoinvolve them
in the processes of revitalization and budget preparation plus legal resolutions, giving way to take corrective actions,
basing on the experience of Western European countries and skillfully transferring them to the niveground.
Key words:Greatpanel, prefabrication, modernization, revitalization, humanization
Agnieszka Kłopotowska, Maciej Kłopotowski
Zakład Urbanistyki i Planowania Przestrzennego, Wydział Architektury, Politechnika Białostocka,
Zespół Dydaktyczny Architektury Krajobrazu, Katedra Ochrony i Kształtowania Środowiska, Wydział Budownictwa
i Inżynierii Środowiska, Politechnika Białostocka
Department of Urban and Spatial Planning, Faculty of Architecture, University of Bialystok,
Team Educational Landscape Architecture Department and Environmental Protection, Department of Civil and
Environmental Engineering, Technical University of Białystok
e mail: a.klopotowska@pb.edu.pl, m.klopotowski@pb.edu.p
ARCHITEKTURA BIAŁOSTOCKICH KOŚCIOŁÓW CZĘŚĆ I. HISTORIA (1617 - 1980) pełny artykuł (full article) - plik PDF
Streszczenie: W niniejszej publikacji zaprezentowano historię rozwoju białostockiej architektury kościołów rzymsko
- katolickich, począwszy od miasta Jana Klemensa Branickiego do lat 80.XX w. Wśród przedstawionych obiektów
znalazły się świątynie, które stały się architektonicznymi dominantami i ikonami miasta oraz obiekty zrealizowane
we wczesnym PRL. Ponadto kościoły nigdy nie zrealizowane projektowane na obszarach wielkich osiedli
mieszkaniowych w latach 60. XX w.
Słowa kluczowe: Białystok, kościoły rzymsko katolickie, historia architektury sakralnej
ARCHITECTURE OF BIAŁYSTOK CHURCHES PART I. HISTORY (1617 - 1980) pełny artykuł (full article) - plik PDF
Abstract: In this publication a history of the development of the Bialystok architecture of Roman Catholic churches
was presented, starting from the city of Jan Klemens Branicki up to years 80. of the 20th century. Temples which
became architectural predominant features and icons of the city and objects carried out in early the PRL. were among
described objects moreover churches never built - designed in areas of large housing estates in years 60. of the 20th
century.
Keywords: Bialystok, Roman Catholic churches, architectural history sacred
Agnieszka Kłopotowska, Maciej Kłopotowski
Zakład Urbanistyki i Planowania Przestrzennego, Wydział Architektury, Politechnika Białostocka,
Zespół Dydaktyczny Architektury Krajobrazu, Katedra Ochrony i Kształtowania Środowiska, Wydział Budownictwa
i Inżynierii Środowiska, Politechnika Białostocka
Department of Urban and Spatial Planning, Faculty of Architecture, University of Bialystok,
Team Educational Landscape Architecture Department and Environmental Protection, Department of Civil and
Environmental Engineering, Technical University of Białystok
e mail: a.klopotowska@pb.edu.pl, m.klopotowski@pb.edu.p
ARCHITEKTURA BIAŁOSTOCKICH KOŚCIOŁÓW CZĘŚĆ II. CZASY WSPÓŁCZESNE (1980 2010)- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Streszczenie. W niniejszej publikacji zaprezentowano współczesne realizacje białostockiej architektury kościołów
rzymsko - katolickich, począwszy od lat 80.XX w. do końca pierwszej dekady XXI w. Wśród przedstawionych
obiektów znalazły się wielkokubaturowe świątynie, charakterystyczne dla PRL-owskiej odwilży
z lat 80. XX w. oraz realizacje najnowsze. Obiekty te, stanowiące najliczniejszą grupę spośród wybudowanych
świątyń, obrazują zmieniające się na przestrzeni 30 lat trendy i tendencje w kształtowaniu architektury kościołów.
Słowa kluczowe: Białystok, kościoły rzymsko katolickie, współczesna architektura sakralna
ARCHITEKTURA BIAŁOSTOCKICH KOŚCIOŁÓW CZĘŚĆ II. CZASY WSPÓŁCZESNE (1980 2010)- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Abstract. This publication presents contemporary realizations of Bialystok architecture of Roman Catholic churches,
starting from 1980s till the end of the first decade of 21st century. Large-area churches, characteristic for the PPR
(PRL) 1980s "thaw" as well as the newest implementations are among the presented objects. These realizations,
constituting the most numerous of the group of temples, show trends and tendencies changing in the architecture of
churches of the last thirty years.
Keywords: Bialystok, Roman Catholic churches, contemporary sacred architect
Dorota Gawryluk,
Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska, Politechnika Białostocka
Faculty of Civil and Environmental Engineering, Białystok University of Technology
e mail: d.gawryluk@pb.edu.pl
WPŁYW LOKALIZACJI CARSKICH KOSZAR NA STRUKTURĘ
PRZESTRZENNĄ WYBRANYCH MIAST WOJEWÓDZTWA
PODLASKIEGO pełny artykuł (full article) - plik PDF
Streszczenie. W artykule omówiono wpływ lokalizacji carskich koszar na strukturę urbanistyczną wybranych miast
województwa podlaskiego oraz współczesny stan zachowania ich czytelności w przestrzeni ośrodków.
Przeanalizowano stan zachowania: struktury przestrzennej koszar, prawosławnych obiektów sakralnych oraz
zabudowy murowanej.
Słowa kluczowe: carskie koszary, zabytkowe koszary, cerkiew domowa, cerkiew pułkowa
THE INFLUENCE OF TSARIST BARRACKSS LOCATION ON URBAN
STRUCTURE (URBAN PATTERN) OF CHOSEN CITIES OF
PODLASKIE PROVINCE-pełny artykuł (full article) - plik PDF
Abstract: The paper presents the influence of tsarist barrackss location on urban structure of chosen cities
of Podlaskie province. The main purpose of work, was to present readability of historical complex in contemporary
cities structure (urban patern). There was analysed state of keeping: the urban structure, the Orthodox temples
and barrackss brick buildings.
Key words:tsarist barracks, historical barracks, home Orthodox church, regimental Orthodox church
Dorota Gawryluk
Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska, Politechnika Białostocka
Faculty of Civil and Environmental Engineering, Białystok University of Technology
e mail: d.gawryluk@pb.edu.pl
WSPÓŁCZESNE MODERNIZACJE ZABYTKOWYCH ZESPOŁÓW
KOSZAROWYCH - ANALIZA WYBRANYCH REALIZACJI
NA TERENIE POLSKI- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Streszczenie. W artykule zaprezentowano przykłady zrealizowanych w Polsce modernizacji zabytkowych zespołów
koszarowych. Zaprezentowano przykłady dawnych zespołów powojskowych, których funkcja została współcześnie
zmieniona. Podjęto próbę uporządkowania w/w estetycznych działań projektowych, prowadzonych w ostatnich
dekadach na dwie zasadnicze grupy: inspirowanych kontekstem historycznym i wpisujących się weń oraz
wybijających się z zabytkowego tła nowoczesną formą akcentów i detali.
Słowa kluczowe: zabytkowe koszary, modernizacja, rewaloryzacja
CONTEMPORARY MODERNIZATIONS OF HISTORICAL BARRACKS
COMPLEXS - CHOSEN EXAMPLES REALISED IN POLAND- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Abstract: The article presents examples of last decades modernizations of historical Polish barracks complexes. There
are presented historical ansambles, which military function was changed to a different one. Author tried
to group the designer activities of architects: first inspired by historical context, when new object become
to be a part of background and second, when new form is contrasted toward the background.
Key words:historical barracks, modernization, revaluation
Halina Landecka
Wydział Budownictwa i Architektury, Katedra Architektury, Urbanistyki i Planowania Przestrzennego, Politechnika Lubelska
Faculty of Civil Engineering and Architecture, Department of Architecture, Urban and Spatial Planning,
LublinUniversity of Technology
e mail:h.landecka@pollub.pl
CMENTARZ WOJENNY PRZY UL.BIAŁEJ W LUBLINIE
- PROBLEMATYKA OCHRONY ZABYTKU- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Streszczenie. Cmentarz wojenny przy ul. Białej w Lublinie położony w zespole cmentarzy: komunalnego,
katolickiego, ewangelickiego i prawosławnego został założony w związku z koniecznością zapewnienia pochówków
żołnierzy poległych podczas I wojny światowej. Projekt cmentarza o regularnym układzie grobów i alej, z kaplicą
cmentarną na osi powstał w 1917 w austriackiej pracowni architektonicznej. W kolejnych latach cmentarz nadal
zapełniał się grobami żołnierzy, ale także pojawiały się groby członków rodzin wojskowych, a w latach władzy
ludowej zasłużonych działaczy państwowych.
Obok prostych grobów ziemnych z krzyżami pojawiły się murowane pomniki i współczesne grobowce. Regularny
układ został zakłócony, nie użytkowana od lat 70. kaplica popadła w ruinę, cmentarz przejęła pod zarząd gmina
Lublin. Prace restauratorskie zostały podjęte w latach 2007-2009 z inicjatywy mec. Jerzego Kiełbowicza.
Przeprowadzono kapitalny remont kaplicy, konserwację polichromii zdobiących wnętrze oraz detali
architektonicznych. Kwatery wojskowe, główne aleje, zieleń zostały w części uporządkowane. Konieczne jest opracowanie planu
rewaloryzacji całego cmentarza wojennego w celu uczytelnienia jego historycznego układu i zabytkowych wartości.
Słowa kluczowe: cmentarz wojenny, ochrona zabytków, restauracja
WAR CEMETERY AT BIAŁA STREET IN LUBLIN
-MONUMENT PROTECTION ISSUES- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Abstract: The war cemeteryonBiała Street in Lublin, together with Old Catholic, Orthodox and Evangelic cemeteries
are listed as the important monuments in Lublin region. The war cemetery layout was done during the I World War
and its design was prepared by Austrian architects in 1917 with typical characteristics for such places: regular form
with chapel located on the main axe, perpendicular alley lines and cemetery sections, simplistic graves with crosses
and soldiers names.
During the following years cemetery became transformed to become the communal place with new tombs and
monuments founded to commemorate great people, politics and notable families. New forms became dominant
destroying old soldiers graves and cemetery chapel and the original design get out of shape.
In 2007 Mr Jerzy Kiełbowicz - known lawyer from Lublin - started the initiative of renovating the part of old war
cemetery. The chapel was fully repaired with all architectural details and interior decoration (polychromic wall
painting) preserved, all of the oldest sections with soldiers graves were regulated.
War cemetery on Biała Street still awaits for a capital program of restauration as its historic and memory value ought
to be protected and properly preserved.
Key words: war cemetery, monument protection, restauration
Marek Piróg, Andrzej Chądzyński
Zakład Konstrukcji i Budownictwa Ogólnego, Wydział Architektury Politechniki Wrocławskiej
e-mail: marek.pirog@pwr.edu.pl, andrzej.jerzy.chadzynski@pwr.edu.pl
PRZYSZŁOŚĆ DOLNOŚLĄSKIEJ ARCHITEKTURY
UZDROWISKOWEJ- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Streszczenie. Określenie architektura uzdrowiskowa odnosi się do obiektów i terenów zielonych ściśle związanych z
realizacją zadań dotyczących lecznictwa uzdrowiskowego [Biesiekierski 1999]. Forma tych obiektów wynika ścisłe
z funkcji, jaką pełnia w całym tym procesie. Na obszarze Sudetów i Przedgórza Sudeckiego, południowej części
województwa Dolnośląskiego występują bogate złoża wód mineralnych. Te źródła oraz warunki mikroklimatyczne
były podstawą powstania i rozwoju licznych uzdrowisk na tym terenie. Charakterystyczne obiekty dolnośląskiej
architektury uzdrowiskowej takie jak hale spacerowe i pijalnie wód mineralnych, mimo iż trudno jest dostrzec w nich
jednolitości stylowej mają zasadnicze znaczenie w zachowaniu tożsamości i obrazu kulturowego tych uzdrowisk.
Wszelkie działania podjęte w przyszłości, obejmujące obiekty architektury uzdrowiskowej powinny mieć na uwadze
zachowanie ciągłości formalnej i funkcjonalnej w odniesieniu do obszaru uzdrowiska i struktury miasta.
Słowa kluczowe:architektura, obiekt, uzdrowisko, przyszłość
THE FUTURE OF LOWER SILESIAN HEALTH RESORT ARCHITECTURE- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Summary. The term health resort architecture refers to the facilities and green areas strictly connected to the activities
relating to spa treatment [1]. The form of those objects follows the function that it fulfils in the whole process. In the
Sudeten Mountains and Sudetian Foothills, the lower part of the Lower Silesian vovoidship, there are rich deposits of
mineral waters. These sources and climate conditions were the basis for the creation and development of numerous
health resorts in the area. Characteristic elements of the Lower Silesian health resort architecture, such as pedestrian
halls and mineral water pump rooms, are essential to the preservation of identity and cultural heritage of these spas.
Although it is difficult to see the uniformity in their style.
Key words: architecture, object, health resort, future
Krzysztof Janus
Wydział Budownictwa i Architektury, Katedra Architektury Urbanistyki i Planowania Przestrzennego, Politechnika Lubelska
e-mail: k.janus@pollub.pl
ZAPOMNIANY DWÓR GORAJSKICH PRZY UL.
BERNARDYŃSKIEJ 12 W LUBLINIE- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Streszczenie: W pracy opisano skomplikowaną i bujną historię budynku dawnego dworu Gorajskich przy
ul. Bernardyńskiej 12 w Lublinie. Uwzględniono powszechnie znane fakty i dokumenty historyczne z życia
budynku jak i te dopiero poznane. Przy uwzględnieniu istniejących prac badawczych i projektów oraz oględzin
i badań własnych udało się wykonać analizę architektoniczną, z wykonaniem rozwarstwienia i określenia faz
przekształceń budynku. Praca ta pozwoliła na umieszczenie dworu Gorajskich jako jednego z zapomnianych ale
ciągle zachowanych dworów magnackich powstałych w XVII wieku na lubelskim Żmigrodzie.
Słowa kluczowe: Dwór Gorajskich, badania architektoniczne, wąwóz przy ul. Bernardyńskiej, ul. Bernardyńska
FORMER GORAJSKI'S MANOR IN 12 BERNARDYŃSKA ST.
LUBLIN- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Abstract. Paper gives an introductions to complicated history of building former Gorajski's manor in 12
Bernardyńska St. Lublin. Described well-known and new facts and historical documents of building live.
Consider to know study work and projeckts and own study and examination was possible to create architectural
analysis, with making stratigraphy and transformations phase of the building. It allowed to place the Gorajski's
manor as one of unremembered but still preserved magnate manors build in XVII century in Żmigrod.
Key words: Bernardyńska st. Gorajski's manor, Ravine between Bernardyńska and Królewska street,
Architektonical study
Małgorzata Sosnowska
Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Katedra Roślin Ozdobnych i Architektury Krajobrazu / Zakład Architektury
Krajobrazu Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie
PROBLEMY KSZTAŁTOWANIA KRAJOBRAZU MAŁYCH MIAST NA
PRZYKŁADZIE FRAMPOLA- pełny artykuł (full article) - plik PDF
STRESZCZENIE. Lubelszczyzna posiada bogatą historię współistnienia i przenikania się różnych tradycji, kultur
i religii, świadkami wielokulturowej przeszłości tych ziem są miasta i miasteczka. Małe miasta Lubelszczyzny
borykają się obecnie z różnorodnymi problemami przestrzennymi, które związane są m.in. z organizacją
i rewitalizacją przestrzeni publicznych, postępującym rozproszeniem zabudowy czy zmianami w rozwiązaniach
układów komunikacji. Celem opracowania jest przedstawienie problematyki dotyczącej kształtowania krajobrazu oraz
rewitalizacji małych miast Lubelszczyzny na przykładzie Frampola.
Słowa kluczowe: Małe miasta, Lubelszczyzna, Frampol, kształtowanie krajobrazu miast
PROBLEMS OF THE DESIGN OF THE LANDSCAPE OF SMALL
TOWNS. THE CASE OF FRAMPOL- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Abstract. The Lublin region has a rich history of coexistence and interpenetration of different
traditions, cultures and religions, witnessed by its cities and towns. Small towns of the Lublin
region are now facing a variety of spatial problems which are related to, among others, the
organization and revitalization of public spaces, progressive scattering of housing
development or changes in the organisation of traffic. The aim of this article is to present
problems connected with landscape design and the revitalization of small towns of the Lublin
region as exemplified by Frampol.
Key words: Small towns, Lublin region, Frampol, urban landscape design
Petro Rychkov
KHRAMOVA ARKHITEKTURA VOLYNI
U SKLADI ROSIYS'KOYI IMPERIYI (1795 - 1914 RR.)- pełny artykuł (full article) - plik PDF
STYLISTIC EVOLUTION OF VOLHYNIA TEMPLE ARCHITECTURE IN XIX
EARLY XX CENTURIES.- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Abstract. An attempt to retrace the main trends in the temple architecture in Volhynia province within the Russian
Empire was made in the article. This period was generally characterized by a gradual strengthening of the Russian
Orthodox Church and the expulsion of two other Christian denominations: Byzantine-rite Catholic (Uniat) and Roman
Catholic. Against this background, in church architecture can be traced the various stylistic currents, based on different
artistic paradigms: Classicism (the first third of the 19th century), Romanticism, Gothic, Byzantinism, Neo-Russian
Historicism, Art Nouveau, as well as their morphological interferences.
Key words: Volhyn Gubernia, temple architecture, Classicism, Romanticism, Gothic, Byzantinism, Neo-Russian
Historicism, Art Nouveau.
|
|
|
Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych O.L. PAN |
|
|
|
|
|
