|
TEKA
Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych II/2006.
Commission of Architecture, Urban Planning and Landscape Studies
Strona redakcyjna - editorial page - plik PDF
THE LIMITS OF ARCHITECTURE - pełny artykuł (full article) - plik PDF
GRANICE ARCHITEKTURY
Lech Kłosiewicz
Politechnika Warszawska
ARCHITECTURE WITHOUT LIMITS, OR, THE TOWN - pełny artykuł (full article) - plik PDF
ARCHITEKTURA BEZ GRANIC, CZYLI MIASTO
Anna Agata Kantarek
Politechniki Krakowska, Wydział Architektury, Zakład Kompozycji Urbanistycznej
Instytutu Projektowania Urbanistycznego, ul. Warszawska 24, 31-155 Kraków,
e-mail: akanta@poczta.onet.pl
Abstract. The paper is an attempt at defining urban space as the live space of architectural dialogue. Architecture without limits means that buildings organize the space around themselves; they enter into a dialogue with that which is nearby, with what happens around. Architecture's 'limitlessness' is its openness to the space of the town. This way the town is created.
Key words: space organisation, architecture
Streszczenie. Autorka próbuje zdefiniować przestrzeń urbanistyczną jako żywą przestrzeń dialogu architektury. "Bezgraniczność" architektury oznacza, iż obiekty organizują przestrzeń wokół siebie, nawiązują dialog z tym, co jest obok, co się zdarza. Otwartość architektury na przestrzeń miasta, to właśnie brak jej granic. Powstaje miasto.
Słowa kluczowe: przestrzeń organizacja, architektura
SOCIOLOGICAL AND PSYCHOLOGICAL ASPECTS OF ARCHITECTURE AND URBAN SPACE - pełny artykuł (full article) - plik PDF
SOCJOLOGICZNE I PSYCHOLOGICZNE ASPEKTY ARCHITEKTURY I PRZESTRZENI MIEJSKIEJ
Jana Safránková
Czech Technical University in Prague, Faculty of Civil Engineering, Department of Social Sciences,
Thakurova 7, 16629 Praha 6. Czech Republic
phone: +420 224354368, e-mail: jana.safrankova@fsv.cvut.cz
Abstract: Architecture and urban space play an important role among the sociological and psychological factors that influence humans and their well-being. Sociology and psychology analyse the role of architecture in the conscious shaping of urban space in the 21st century. This issue is very important from the point of view of sustainable development, as well as education of civil engineering graduates and urban sociologists.
Key words: urban space, sociology, psychology
Streszczenie. Architektura i przestrzeń miejska odgrywają ważną rolę pośród socjologicznych i psychologicznych czynników, które wpływają na ludzi i ich samopoczucie. Socjologia i psychologia badają rolę architektury w świadomym kształtowaniu przestrzeni miejskiej w XXI w. Zagadnienie to jest kluczowe z punktu widzenia zrównoważonego rozwoju, jak również edukacji absolwentów inżynierii budownictwa i socjologów miasta.
Słowa kluczowe: przestrzeń miejska, socjologia, psychologia
THE FORMAL BOUNDARIES, THE LEGAL BOUNDARIES AND THE BOUNDARIES OF EXPERIENCE (PART I) - pełny artykuł (full article) - plik PDF
GRANICE FORMALNE, GRANICE PRAWNE, GRANICE DOŚWIADCZEŃ (część I)
Jacek Kościuk
Politechnika Wrocławska,
Instytut Historii Architektury, Sztuki i Techniki
Abstract. The Author explores the subject of existing barriers or boundaries, which architecture and the architects themselves are subjected to. The boundaries are identified by the author as the ones which hinder and eventually may stop the work and kill the creativity of the architect; these barriers concern both the skills of the architect as well as the architecture which she or he creates. Being conscious of those boundaries may become an important factor in an attempt to overcome them. Due to the author's primary interests, the work concentrates mainly on the problems of preservation and regeneration of architecture monuments. This work presents us with author's personal thoughts and beliefs, and does not attempt to be considered as an impartial and full analysis of the problem.
Key words: architecture, law, spatial planning
Streszczenie: Autor zastanawia się nad istniejącymi granicami, a właściwie barierami, którym podlega zarówno sama architektura, jak i tworzący ją architekci. Świadomość tych ograniczeń może stać się istotnym czynnikiem w próbach przezwyciężenia ograniczeń, które hamują i utrudniają twórczą pracę architekta, tak w sensie samego warsztatu, jak i w sensie kreowanej przez niego architektury. Z racji zainteresowań zawodowych autor skoncentrował się tutaj będę głównie na problemach związanych z rewaloryzacją i konserwacją zabytków. Całość rozważań ma charakter autorski i nie pretenduje do miana obiektywnej i wyczerpującej zagadnienie analizy.
Słowa kluczowe: architektura, prawo, planowanie przestrzenne
THE SEARCH FOR ARCHITECTURAL IDENTITY IN THE AGE OF GLOBALISATION THROUGH THE SHAPING OF ELEVATION - WHERE DIALOGUE OF FORM AND ITS CONTEXT TAKES PLACE - pełny artykuł (full article) - plik PDF
POSZUKIWANIE TOŻSAMOŚCI ARCHITEKTONICZNEJ W DOBIE GLOBALIZACJI PRZEZ SPOSÓB KSZTAŁTOWANIA ELEWACJI - MIEJSCA DIALOGU FORMY I JEJ KONTEKSTU
Beata Makowska
Samodzielny Zakład Rysunku, Malarstwa i Rzeźby; Wydział Architektury Politechniki Krakowskiej
30-084 Kraków, ul. Podchorążych 1, e-mail: pamakows@cyf-kr.edu.pl
Abstract. Contemporary elevation can help create architectural identity and can co-exist harmoniously in the city space. It can also create relationships based on contrasting factors. Introducing a new quality through modern technology and artistic values, elevation can strengthen the identification of the place.
Key words: architecture, elevation, identity, globalisation
Streszczenie. Współczesna elewacja przez wartości artystyczne wzmacniające identyfikację miejsca może być pomocna w budowaniu tożsamości architektonicznej. Z drugiej strony może także tworzyć związki oparte na czynnikach kontrastujących, wprowadzając nową jakość zarówno przez nowoczesną technologię, jak i wartości artystyczne, wzmacniające identyfikację miejsca.
Słowa kluczowe: architektura, elewacja, tożsamość, globalizacja
PHASES OF GLOBALISATION OF ARCHITECTURAL IDEAS - pełny artykuł (full article) - plik PDF
FAZY GLOBALIZACJI IDEI ARCHITEKTONICZNYCH
Mieczysław Kozaczko
Politechnika Poznańska, Wydział Architektury
e-mail: kozaczko@poczta.fm
Abstract. The paper discusses the secondary phase of globalisation, which leads to an accelerated, regressive evolution of architectural forms. Progressive evolution, in turn, lasts as long as there is feedback between form and the environment. This feedback, the authenticity of form, is the principal aesthetic criterion in contemporary architecture. The paper also determines the causes of the disappearance of qualitative differences in architectural forms-the driving force behind the results of creative search.
Key words: idea, architecture, globalisation
Streszczenie. W artykule przedstawiono ocenę wpływu globalizacji na idee architektoniczne ujętą jako globalizacja a regresja formy, uniformizacja a twórczy subiektywizm oraz zagadnienia formy prawdziwej a etyki. Opisano poszukiwania formalne, które stają się nieprzewidywalne i naznaczone piętnem oryginalności i skrajnego subiektywizmu Stanowią one w istocie nie zawsze uświadomiony bunt przeciwko globalizacji. Określono także przyczyny zanikania jakościowych różnic form architektury - motoru skutków twórczych poszukiwań.
Słowa kluczowe: idea, architektura, globalizacja
ON ARCHITECTURAL DRAWING - pełny artykuł (full article) - plik PDF
O RYSUNKU ARCHITEKTONICZNYM
Andrzej Białkiewicz
Politechnika Krakowska, Samodzielny Zakład Rysunku, Malarstwa i Rzeźby
e-mail: abialk@poczta .fm
Abstract. The paper discusses the role of freehand drawing in the architect's training and his or her later professional career. Since the 18th century, teaching freehand drawing has been considered a principal element of architectural curricula in architecture schools at academies of fine arts as well as at technical universities. Nowadays many distinguished architects also stress the immense role of freehand drawing as a basic means of recording creative thought.
Key words: drawing, architecture, education, design
Streszczenie. W opracowaniu podjęto problem rysunku w procesie edukacji architekta oraz w jego późniejszym warsztacie projektowym. Analizując proces dydaktyczny w owej dziedzinie, począwszy od wieku XVII, aż do czasów współczesnych, możemy stwierdzić, że rysunkowi przypisywano szczególne znaczenie. Zarówno w szkołach architektury przy akademiach sztuk pięknych, jak i przy politechnikach, rysunek odręczny stanowił jedną z zasadniczych form wykształcenia. Również dziś można przytoczyć poglądy wielu wybitnych współczesnych architektów, którzy akcentują ogromną rolę rysunku odręcznego jako podstawowego zapisu myśli twórczej.
Słowa kluczowe: rysunek, architektura, edukacja, projektowanie
GLOBALISATION IN ARCHITECTURE. THE INTERNATIONAL STYLE - BEGINNINGS OF GLOBALISATION OF MODERN ARCHITECTURE - pełny artykuł (full article) - plik PDF
GLOBALIZACJA W ARCHITEKTURZE. STYL MIĘDZYNARODOWY - POCZĄTKI GLOBALIZACJI ARCHITEKTURY WSPÓŁCZESNEJ
Anna Machaczka-Świadek
Politechnika Krakowska, Wydział Architektury
e-mail: amkpd@interia.pl
Abstract. Globalisation extends over all domains of life and architecture is no exception. The first example of globalisation in the history of modern architecture was the international style. This trend, which originated in the second decade of the 20th century, was characterised by unornamented white walls, flat roofs, large glazing areas, free design, and the building's form always resulting from its function. Although this style was at the height of its popularity between the 1930's and the beginning of the 1960's, its reminiscences can still be observed in many current designs. The international style has often been criticised for its monotony and dullness. Contemporary architecture is criticised in a similar manner, especially for its excessive unification, commercialisation, thoughtless duplication, or lack of self-criticism.
Key words: globalisation, international style, architecture
Streszczenie. Globalizacja dotyka wszystkich dziedzin życia, także architektury W historii architektury współczesnej pierwszym przypadkiem globalizacji był styl międzynarodowy. Ten powstały w latach 20. XX w. nurt charakteryzował się pozbawionymi ornamentu białymi ścianami, płaskimi dachami, dużymi przeszkleniami, wolnym planem, formą budynku zawsze wynikającą z jego funkcji. Mimo że świetność tego stylu przypada na lata 30., 40., 50. i początek lat 60. XX w., nadal jego echa możemy zobaczyć w pracach wielu projektantów na całym świecie. Zarzuca się dziś jednak współczesnej architekturze zbytnią unifikację, komercjalizację, bezmyślne kopiowanie oraz brak autokrytyki.
Słowa kluczowe: globalizacja, styl międzynarodowy, architektura
NEW ARCHITECTURE - pełny artykuł (full article) - plik PDF
NOWA ARCHITEKTURA
Maria J. Żychowska
Wydział Architektury Politechniki Krakowskiej, Samodzielny Zakład Rysunku, Malarstwa i Rzeźby
e-mail: pazychow@cyf-kr.edu.pl
Abstract. Chaos theory and fractal geometry have changed our understanding of the Universe, the world and also our perception of historical and modern architecture. It can be said that a considerable portion of architecture exhibits fractal features. The paper presents the application of fractal geometry in architecture aimed at achieving sense, order, and complexity. Fractal geometry will presumably constitute the basis for "New Architecture", i.e., the completely new and original approach to architecture designed according to precise mathematical discipline, but it will also propose a way of shaping buildings on the basis of selected experiences taken from the history of architecture, and ecological principles of organic architecture.
Key words: chaos theory, fractals, architecture
Streszczenie. Teoria chaosu, nauka o złożoności wraz z jej graficzną jednostką, czyli fraktalem, zmieniła percepcję otaczającego nas świata, kosmosu, również architektury. Można powiedzieć, iż znacząca część architektury ma cechy fraktalne. W pracy opisano zastosowanie geometrii fraktalnej w architekturze. Architektura oparta na geometrii fraktalnej jest architekturą sensu, porządku i złożoności. Należy przypuszczać, że geometria fraktalna stworzy podstawy dla "New Architecture", czyli zupełnie nowego oryginalnego pojmowania architektury tworzonej według ścisłych rygorów matematycznych, jednocześnie proponując sposób formowania budowli, bazujący na wybranych doświadczeniach zaczerpniętych z historii architektury oraz na ekologicznych założeniach architektury organicznej.
Słowa kluczowe: teoria chaosu, fraktale, architektura
SPIRITUALITY - THE MATERIAL BOUNDARY OF ARCHITECTURE - pełny artykuł (full article) - plik PDF
DUCHOWOŚĆ - TREŚCIOWA GRANICA ARCHITEKTURY
Jurij I. Kryworuczko
Katedra Urbanistyki Narodowego Uniwersytetu "Politechnika Lwowska", Ukraina
Katedra Architektury Krajobrazu Akademii Rolniczej w Szczecinie
Abstract. "Architecture without boundaries" primarily involves export and import of ideas, technologies, designs, as well as professional stereotypes and fashions. Globalisation skepticism puts in doubt the previous strategic order of civilization development. Just as it is necessary to preserve the Earth's natural diversity and its biological character, no lesser effort should be devoted to preserving cultural diversity, the modes of living and spatial planning, the layout of houses and settlements, and the architecture of regions, ethnic groups and countries.
Key words: architecture, globalisation, cultural identity
Streszczenie. "Architektura bez granic" przewiduje przede wszystkim eksport i import idei (myśli), technologii, projektów, a także zawodowych stereotypów i mód. Globalizacyjny sceptycyzm stawia pod znakiem zapytania dotychczasowy strategiczny porządek rozwoju cywilizacji. Tak jak trzeba ocalić przyrodniczą różnorodność Ziemi i jej biologiczne oblicze, nie mniejszy nacisk należy położyć na ocalenie różnorodności kulturowej, sposobów życia i gospodarowania przestrzennego, układu domów, osad, architektury regionów, grup etnicznych i krajów.
Słowa kluczowe: architektura, globalizacja, tożsamość kulturowa
THE SEARCHES AND EXPERIENCES OF POLISH ARCHITECTURE IN THE AGE OF GLOBALISATION - pełny artykuł (full article) - plik PDF
POSZUKIWANIA I DOŚWIADCZENIA POLSKIEJ ARCHITEKTURY W DOBIE GLOBALIZACJI
Hubert Trammer
Politechnika Warszawska, Wydział Architektury, Zakład Architektury i Sztuki Współczesnej
pracownia architektoniczna APA Markowski Architekci, Warszawa
e-mail: huberttrammer@wp.pl
Abstract. The paper is an attempt at drawing attention to certain aspects of Polish reality and adopting them as a starting point in the search for the place of Polish architecture in the world. It seems that the search for Polish individuality should consist in creating architecture based on simple technical solutions, locally manufactured materials, and the traditional involvement of local communities (especially in the construction of churches). This could also be a way of solving some of the current social problems.
Key words: architecture, Poland, globalisation
Streszczenie. Artykuł stanowi próbę zwrócenia uwagi na niektóre aspekty polskiej rzeczywistości i przyjęcia ich za punkt wyjścia do poszukiwań miejsca polskiej architektury w świecie. W ostatnim wydaniu "Atlasu współczesnej architektury" wydawnictwa Phaidon pojawiło się tylko pięć polskich realizacji. Wszystkie one wpisują się w popularne na całym świecie trendy. Wydaje się, że drogą poszukiwania polskiej indywidualności powinna być próba tworzenia architektury opartej na prostych rozwiązaniach technicznych, materiałach produkowanych przez lokalne zakłady i zaangażowaniu przyszłych użytkowników. Należy też rozwijać nurt adaptacji na nowe cele obiektów istniejących.
Słowa kluczowe: architektura, Polska, globalizacja
REGIONALISM IN ARCHITECTURAL THEORY AND PRACTICE - pełny artykuł (full article) - plik PDF
REGIONALIZM W TEORII I PRAKTYCE ARCHITEKTONICZNEJ
Jarosław Szewczyk
Wydział Architektury Politechniki Białostockiej, Zakład Architektury i Planowania Wsi
e-mail: jarsz@pb.bialystok.pl
Abstract. A variety of regional and vernacular tendencies in architecture are presented in the paper, with a focus on meanings of notions such as national style, regional style, critical regionalism, neo-regionalism, new regionalism, vernacularism, neo-vernacularism, architecture of resistance, country architecture, folk architecture, local style, etc. The terms are discussed with relation to the specifically Polish semantic confusion and incompatibility with universal nomenclature. Historical aspects are mentioned.
Key words: regionalism in architecture, history of architecture
Streszczenie. Referat traktuje o rozwoju historycznym postaw regionalizujących. Omówiono i porównano różne, genetycznie powiązane (choć nieraz sprzeczne) tendencje określane terminami: styl narodowy, regionalizm, regionalizm krytyczny, neoregionalizm, nowy regionalizm, wernakularyzm, neowernakularyzm, architektura oporu, architektura swojska, rodzima, wiejska, ludowa, styl lokalny, prowincjonalizm.
Słowa kluczowe: regionalizm w architekturze, historia architektury
ARCHITECTURE OF TRANS-BORDER AREAS THEIR HISTORY AND PRESENT DAY AS ILLUSTRATED BY SELECTED EXAMPLES - pełny artykuł (full article) - plik PDF
ARCHITEKTURA TERENÓW PRZYGRANICZNYCH W KONTEKŚCIE PRZEMIAN POLITYCZNO-KULTUROWYCH W HISTORII ORAZ WE WSPÓŁCZESNYCH WARUNKACH EUROPEJSKICH
Justyna Wojtas
Politechnika Śląska, Wydział Architektury, Katedra Historii i Teorii Architektury
ul. Akademicka 7, 44-100 Gliwice, e-mail: jwojtas@polsl.gliwice.pl
Abstract. According to Charles Jencks, "Architecture, by its own nature, must help to explain and dramatise certain political issues." The present paper gives some historical examples to show how architecture, apart from its functional and aesthetic values, can also express political and social ideas. In particular, we consider historical housing developments in Upper Silesia from the mid-war period. Such border areas used to be specific "tension zones" where emphasis on national identity was of great significance, and architecture was an icon of national, political, as well as economic values. Nowadays, historical edifices are a record of bygone days and as the heritage of the past gets absorbed by the present, no emotions prevent us from journeys into the past. In the words of Leonardo Benevolo: "today is an offspring of yesterday; future is a fruit of the past, which does not necessarily have to be a burden to the present."
Key words: architecture, trans-border areas, ideology, politics, globalisation
Streszczenie. Architektura może wyrażać treści polityczne. Dotyczy to szczególnie ziem, których przynależność państwowa zmieniała się w historii wielokrotnie (np. Górny Śląsk). Tereny te, były kiedyś swoistymi "strefami napięć", gdzie architektura pełniła również rolę symbolu wartości narodowych, politycznych, ekonomicznych. Obecnie historyczne obiekty są zapisem minionych czasów, dziedzictwo przeszłości zostaje wchłonięte przez współczesność i bez zbędnych emocji możemy wracać do historii, bo "dzień dzisiejszy wywodzi się z dnia wczorajszego, przyszłość jest owocem przeszłości, która wcale nie musi być ciężarem dla teraźniejszości" (Leonardo Benevolo).
Słowa kluczowe: architektura, tereny pogranicza, ideologia, polityka, globalizacja
THE RETURN OF THE BORDER WRZOSÓWKA VILLAGE TO LIFE - pełny artykuł (full article) - plik PDF
PRZYWRÓCENIE DO ŻYCIA PRZYGRANICZNEJ WSI WRZOSÓWKA
Irena Niedźwiecka-Filipiak*, Jerzy Potyrała**
*Akademia Rolnicza we Wrocławiu, Instytut Budownictwa i Architektury Krajobrazu
filipiak@ozi.ar.wroc.pl
** Akademia Rolnicza we Wrocławiu, Instytut Budownictwa i Architektury Krajobrazu
poty@ozi.ar.wroc.pl
Abstract. The Kłodzko Land is the area of Poland with the specific shape of the borders which run across the top of the mountains surrounding the undulating valley. The landscape virtues of this place were appreciated at the turn of the 19the and 20the century by expanded tourism. The unfavourable time for this land lasted for many years after the Second World War, therefore many villages went downhill. The political and economic transformations in last years gave the villages the chance of development, especially to those which are situated in the proximity of the border.
Key words: architecture, village, revitalization
Streszczenie: Przez wiele powojennych lat duża liczba wsi położonych na Ziemi Kłodzkiej zanikała przez swoją peryferyjność. Dzięki przemianom politycznym ostatnich lat powstała możliwość odtworzenia tych miejscowości i przywrócenia dawnej rangi lub nadania im nowych funkcji ożywiających okolicę.
Słowa kluczowe: architektura, wieś, rewitalizacja
CONVERSION OF DECAPITALISED POSTINDUSTRIAL SPACE - GENIUS LOCI - A SOURCE OF NEW FUNCTIONAL-SPATIAL STRUCTURES - pełny artykuł (full article) - plik PDF
TRANSFORMACJA ZDEKAPITALIZOWANEJ PRZESTRZENI POPRZEMYSŁOWEJ - GENIUS LOCI - ŹRÓDŁO NOWYCH STRUKTUR FUNKCJONALNO-PRZESTRZENNYCH
Marek Gawdzik
Politechnika Gdańska, Wydział Architektury
mgawd@pg.gda.pl, m.gawdzik@chello.pl
Abstract. The paper presents selected examples of conversions of postindustrial areas in European countries. The revitalisations in question preserve the old structures, introducing new functions into the old form. Also presented is a project of converting an old mill complex in Pelplin into a hotel and restaurant. A new function in an old form gives the possibility of constantly creating new functional-spatial values. The uniqueness of the results of revitalisation consists in creating multilayered architecture in which the past intertwines with the present, generating a new architectural quality.
Key words: rehabilitation, architecture, postindustrial areas
Streszczenie. W artykule przedstawiono wybrane przykłady europejskich rewitalizacji terenów poprzemysłowych, zachowujących stare struktury i wprowadzające nowe funkcje do starej formy. Przedstawiono również projekt adaptacji starego zespołu młynowego w Pelplinie na funkcje hotelowo-gastronomiczną. Nowa funkcja w starej formie stwarza stałe możliwości kreowania coraz to nowych wartości funkcjonalno-przestrzennych. Unikalność efektów rewitalizacji polega na powstawaniu architektury wielowarstwowej, w której przeszłość przenika się ze współczesnością, generując tym samym nieznaną do tej pory nową jakość architektoniczną.
Słowa kluczowe: rehabilitacja, architektura, tereny po przemysłowe
A PLACE'S IDENTITY AS A CHALLENGE IN THE PROCESS OF GLOBALISING DESIGN CONCEPTS - pełny artykuł (full article) - plik PDF
IDENTYFIKACJA MIEJSCA JAKO WYZWANIE W PROCESIE GLOBALIZACJI IDEI PROJEKTOWYCH
Jan Wrana
JW-Proinvest sp. z o.o. Biuro Projektowe, 30-040 Kraków ul. Urzędnicza 59
tel. 012 632-96-52, e-mail: janwrana@architekci.pl
Abstract. At the time of sustainable development, the search for a place's cultural identity is a challenging task. The opening of the Eastern European design market has led to too rapid an interference in designs and an escalating globalisation of solutions, by-passing gradual development which would respect the cultural distinctness of regions. The chosen cities: Ryazan (Russia), Kijów, Lwów, and the unique multicultural region of the Crimea (the Ukraine) are becoming special places of historical and cultural identity. An analysis of the historical cultural strata and developmental distinctness should be the source material in the process of transformation and in studies of shaping and organizing urban and regional space in this part of Europe.
Key words: cultural identity, design, globalisation
Streszczenie. Poszukiwanie identyfikacji kulturowej miejsca jest wyzwaniem w dobie zrównoważonego rozwoju. Otwarcie się rynku projektowego krajów Europy Wschodniej, stworzyło zagrożenie zbyt szybkiej ingerencji projektowej postępującej globalizacji rozwiązań, bez zachowania ewolucyjnego rozwoju szanujących kulturową odrębność regionów. Wybrane miasta - Riazań (Rosja), Kijów i Lwów oraz wielokulturowy odrębny region Krym (Ukraina) - stają się miejscem szczególnym, historycznej i kulturowej identyfikacji miejsca. Analiza historycznych nawarstwień kulturowych, odrębności rozwoju, winny być źródłowym materiałem w procesie współczesnych przemian, przygotowywania studiów kształtowania i porządkowania przestrzeni miejskiej i regionów tej części Europy.
Słowa kluczowe: identyfikacja kulturowa, projektowanie, globalizacja
EXAMPLES OF JOINT POLISH-BELARUSIAN ACTIONS FOR PROTECTION AND PRESERVATION OF CULTURAL HERITAGE OF TRANSBORDER AREAS - pełny artykuł (full article) - plik PDF
PRZYKŁADY WSPÓLNYCH POLSKO-BIAŁORUSKICH DZIAŁAŃ W ZAKRESIE OCHRONY I ZACHOWANIA WARTOŚCI DZIEDZICTWA KULTUROWEGO TRANSGRANICZNYCH OBSZARÓW
Halina Łapińska
Politechnika Białostocka, Wydział Architektury
tel. 746-99-17, tel. dom. 869-13-61, e-mail: halap2@interia.pl
Abstract. The paper considers the problem of preservation of the traditional rural spatial layout together with elements of traditional architecture in the landscape of the Bialowieza Forest. It also discusses attempts at restoration of historical heritage (for example: reconstruction of an "old cottage" and revitalization of a park and manor estate of Kopyly). The uniqueness of cultural and natural heritage may constitute the potential for future development of these areas.
Key words: co-operation, Poland-Belarus, protection of cultural heritage
Streszczenie. Praca dotyczy problemu zachowania w krajobrazie regionu Puszczy Białowieskiej, po obu stronach granicy polsko-białoruskiej, tradycyjnych wiejskich układów przestrzennych wraz z elementami tradycyjnej zabudowy oraz próby przywrócenia wartości dziedzictwa historycznego (na przykładzie rekonstrukcji "kurnej chaty" oraz rewitalizacji zespołu parkowo-dworskiego Kopyły). Specyfika dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego może stanowić potencjał przyszłego rozwoju tych obszarów.
Słowa kluczowe: współpraca, Polska - Białoruś, ochrona dziedzictwa kulturowego
THE AXIOLOGICAL ASPECT OF ARCHITECTURE - pełny artykuł (full article) - plik PDF
AKSJOLOGICZNY ASPEKT ARCHITEKTURY
Małgorzata Solska
Politechnika Krakowska, Instytut Projektowania Urbanistycznego
Katedra Kształtowania Środowiska Mieszkaniowego
ul. Warszawska 24, 31-155 Kraków, tel./fax.(012)628-2022, e-mail: a-32.@usk.pk.edu.pl
Abstract. The concepts of value and evaluation have always been part of architecture. By transforming Nature according to their existential needs, humans have interfered in the surrounding environment introducing into it new contents, forms and structures of civilizational value. Then, by shaping the places of worship, work, and social interaction, they created the cultural value of a given place, giving it a regional or a national identity.
Key words: axiology, architecture, globalisation
Streszczenie. Pojęcie wartości i wartościowania w architekturze istniało od zawsze. Człowiek, przeobrażając przyrodę dla potrzeb własnej egzystencji, ingerował w otaczające go środowisko, wprowadzając weń nowe treści, formy i struktury. Wnosiły one wartość cywilizacyjną, a kształtując miejsca kultu, pracy, kontaktów społecznych - tworzył wartość kulturową miejsca, nadając jej wymiar tożsamy - regionalny lub narodowy.
Słowa kluczowe: aksjologia, architektura, globalizacja
THE RELATIONS WITH TRADITION IN MODERN ENERGY-EFFICIENT ARCHITECTURE AND URBANISM ON THE EXAMPLE OF SOLAR ARCHITECTURE - pełny artykuł (full article) - plik PDF
ZWIĄZKI Z TRADYCJĄ WE WSPÓŁCZESNYCH ENERGOOSZCZĘDNYCH ROZWIĄZANIACH ARCHITEKTONICZNO-URBANISTYCZNYCH - NA PRZYKŁADZIE ARCHITEKTURY SŁONECZNEJ
Stanisława Wehle-Strzelecka
Politechnika Krakowska
Wydział Architektury
Abstract. Solar architecture, which has been known for centuries, is currently a topical issue, being a response to the ideas of ecodevelopment and sustainable development which stress close relation with a place, its tradition, culture, and nature. The paper presents the role of modern architecture in the preservation of natural resources based on the knowledge of renewable energy sources, and its role in the promotion of solutions which include solar energy in architectural and urban development concepts on a small, single-building scale and on a larger city-wide scale.
Key words: the sun, architecture, ecodevelopment
Streszczenie. Architektura słoneczna, znana od stuleci, przeżywa obecnie renesans w odpowiedzi na idee ekorozwoju i rozwoju zrównoważonego, jako ściśle związana z miejscem, jego tradycją i przyrodą. W artykule przedstawiono rolę współczesnej architektury w zachowaniu zasobów przyrody opartą na znajomości zasad wykorzystania odnawialnych źródeł energii, promocji rozwiązań włączających energię słoneczną w koncepcję architektoniczno-urbanistyczną zarówno w skali pojedynczych obiektów, jak i całych miast.
Słowa kluczowe: słońce, architektura, ekorozwój
CONTEMPORARY FORM AND SIGNIFICANCE OF TOWN GREEN AREAS AS GREEN PUBLIC SPACE IN URBAN STRUCTURE - A PLACE FOR CREATION - pełny artykuł (full article) - plik PDF
WSPÓŁCZESNY KSZTAŁT I ZNACZENIE ZIELENI MIEJSKIEJ JAKO ZIELONEJ PRZESTRZENI PUBLICZNEJ W STRUKTURZE MIASTA - PRZESTRZEŃ DLA KREACJI
Eliza Sutkowska
Akademia Rolnicza w Szczecinie, Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa
Katedra Projektowania Krajobrazu
Abstract. Town green areas are an element of the public space system and, as such, they should be adapted to the social, cognitive, cultural, and aesthetic needs of their users. Parks, squares, boulevards, commons, and green belts around town walls form a system which defines the layout of public space. Public space is the cultural and functional core of the city as it provides places at which local societies can communicate. These places must be easily identifiable by their users. In order to achieve that, green open spaces should be included within the scope of architectural work. It is essential to create spaces which will be flexible and varied to maximise the opportunities for activities and events. Open spaces should become zones for creation.
Key words: town green areas, public space, creation
Streszczenie. Tereny zieleni miejskiej pełnią wielorakie funkcje: techniczne, klimatyczne i biologiczne, będąc jednocześnie przestrzenią użytkowaną przez ludzi w różnorodnych formach. Tworząc przestrzeń społeczną, powinny spełniać potrzeby swoich użytkowników. Publiczna zieleń miejska i śródmiejskie tereny otwarte powinny zostać podniesione do rangi przestrzeni dla kreacji. System parków zieleńców, bulwarów, placów, błoni i plant buduje układ przestrzeni publicznej miasta.
Słowa kluczowe: zieleń miejska, przestrzeń publiczna, kreacja
THE "GRODZKA GATE - NN THEATRE" CENTRE - RECONSTRUCTION AND THE IDENTITY OF THE PLACE - pełny artykuł (full article) - plik PDF
OŚRODEK "BRAMA GRODZKA - TEATR NN" - ODBUDOWA I KSZTAŁTOWANIE TOŻSAMOŚCI MIEJSCA
Joanna Zętar
Ośrodek "Brama Grodzka - Teatr NN", ul. Grodzka 21, 20-112 Lublin, tel. (081) 53 258 67
e-mail: asia@tnn.lublin.pl
Abstract. The paper discusses the accomplishments of an independent cultural institution which works for the benefit of the local community. Reconstruction of the Grodzka Gate and the activities of the Centre residing there refer to the symbolic and historical significance of the place, which used to be a passage from the Christian to the Jewish part of the City.
Key words: cultural identity, spiritual heritage, multiculturalism
Streszczenie. Praca przybliża osiągnięcia Ośrodka "Brama Grodzka - Teatr NN" w Lublinie, instytucji, której programy artystyczne i edukacyjne nawiązują do symbolicznego znaczenia siedziby jako miejsca łączącego narody, tradycje i religie, będąc jednocześnie przykładem aktywnego wpisania się w proces rewitalizacji lubelskiego Starego Miasta.
Słowa kluczowe: tożsamość kulturowa, duchowe dziedzictwo, wielokulturowość
THE HISTORICAL NETWORK OF TOWNS OF EASTERN GALICIA AND CURRENT ISSUES - pełny artykuł (full article) - plik PDF
HISTORYCZNA SIEĆ MIAST GALICJI WSCHODNIEJ A ZAGADNIENIA WSPÓŁCZESNE
Halina Petryszyn
Akademia Rolnicza w Szczecinie, Katedra Projektowania Krajobrazu
Instytut Architektury Uniwersytetu Państwowego "Politechnika Lwowska"
Abstract. The modern European town is 'piled up,' multilevel and multicultural. The paper describes historical urban settlement of Western Ukraine as an example for today's search for forms of sustainable development of towns and regions. Also presented are Ukrainian proposals of changes in urbanisation principles consisting in limiting the growth of towns, building strips of new towns, and boosting the development of a system of small towns.
Key words: settlement, towns, Galicia
Streszczenie: Współczesne miasto europejskie jest spiętrzone, wielowarstwowe, wchłaniające różne typy kultur. W referacie opisano historyczne osadnictwo miejskie obszaru Ukrainy Zachodniej jako przykład dla dzisiejszych poszukiwań form zrównoważonego rozwoju miast i regionów. Przedstawiono także Ukraińskie propozycje zmian zasad urbanizacji, opierające się na ograniczeniu wzrostu miast i budowy pasm nowych miast lub aktywizacji rozwoju systemu małych miast.
Słowa kluczowe: osadnictwo, miasta, Galicja Zachodnia
SMALL TOWNS IN BORDERLAND REGIONS OF THE BELARUS REPUBLIC - pełny artykuł (full article) - plik PDF
MAŁE MIASTA W REGIONACH PRZYGRANICZNYCH REPUBLIKI BIAŁORUSI
J. Wrana*, W. P. Ivliczev**, L. N. Smirnova***, S. Filippov****
*JW-Proinvest sp. z o.o. Biuro Projektowe, 30-040 Kraków ul. Urzędnicza 59, tel. 012 632-96-52, e-mail: janwrana@architekci.pl
**Director of UP Belniipgradstroitelstwa (Belarus)
***Vice Director for Architecture UP Belniipgradstroitelstwa (Belarus)
****tbwa@tut.by (Belarus)
Abstract. Towns constitute the urban heritage of borderland regions. This heritage has been shaped in a context shared with Western and Central European traditions. It has also been written into the nature of Belarusian borderland regions: the wilderness of Grodzienszczyzna, Polesie - the Brzesc area, the azure lakes of Witebszczyzna, the forests and rivers of Homelszczyzna and Mohylowszczyzna. The historical progress of small towns has endowed them with expressive examples of architectural monuments - railway stations and church buildings (Mir, Rozany, Nieswiz) - giving them their own image - an urban environment constructed over centuries. Many of those towns are situated along the most important communication lines of trans-European importance, connecting countries of the EU (European Union) and the CIS (Commonwealth of Independent States) (Dobrusz, Kostiukowici, Klimowici, Grodek, Wierchniedwinsk, Oszmiany, Szczucin, Skidel, Zabinka). The most important task facing today's urban planners and architects is the preservation and, in many cases, reconstruction of the image of small borderland towns. Their uniqueness serves not only as a criterion of the quality of the urban environment, but also as an index of competitiveness.
Key words: urban planning, small towns, trans-border regions of Belarus
Streszczenie. Małe miasta w regionach przygranicznych - są bogatym dziedzictwem urbanistycznym tego regionu, które zostało ukształtowane we wspólnym kontekście z tradycjami kultury Europy Zachodniej i Środkowej oraz wpisane w przyrodę Białorusi. Rozwój historyczny pozostawił w małych miastach pełne wyrazu przykłady zabytków architektury - zespołów dworcowych i obiektów sakralnych Wiele miast posiadających własny wizerunek - środowisko miejskie tworzone na przestrzeni wieków leży na najważniejszych ciągach komunikacyjnych o znaczeniu transeuropejskim łączących kraje UE i WNP. Najważniejszym zadaniem dla urbanistów i architektów jest dzisiaj zachowanie, a w niektórych przypadkach odtwarzanie wizerunku każdego małego miasta regionów przygranicznych. Niepowtarzalność ta służy nie tylko jako kryterium jakości środowiska miejskiego, ale również jako wskaźnik konkurencyjności.
Słowa kluczowe: urbanistyka, małe miasta, regiony transgraniczne Białorusi
SPATIAL SYSTEM OF MANOR-AND-FARM COMPLEXES IN WIELKOPOLSKA. RISKS AND BENEFITS - pełny artykuł (full article) - plik PDF
SYSTEM PRZESTRZENNY WIELKOPOLSKICH ZESPOŁÓW REZYDENCJONALNO-FOLWARCZNYCH, ZAGROŻENIA I SZANSE
Grażyna Kodym-Kozaczko
Politechnika Poznańska, Wydział Architektury
e-mail: kozaczko@poczta.fm
Abstract. The paper discusses manor-and-farm complexes built in the Wielkopolska region in the 19th century. The complexes are analysed at 3 levels of composition: 1. the spatial level (usable & ornamented compositions with greenery systems), 2. the urban planning level (the farm village & its parts), and 3. the architectural level (farm buildings and houses). The author presents the condition of these complexes and proposes methods of preserving the residential and farm buildings which follow the trends of modern vernacular architecture. The experiences of Western European countries attest to the fact that modern architecture can creatively develop local architectural forms and techniques.
Key words: the Wielkopolska region, manors, manor farms, protection perspectives
Streszczenie. Wielkopolskie zespoły rezydencjonalne realizowano od końca XVIII w. na 3 poziomach: przestrzeni, urbanistyki i budynku. W artykule przedstawiono stan zachowania i zagrożenia tych zespołów i zaproponowano sposoby ochrony zachowanych budynków mieszkalnych, gospodarskich, szczególnie inwentarskich, włączając się w nurt nowoczesnego budownictwa wernakularnego. Doświadczenia krajów Zachodniej Europy potwierdzają, że możliwe jest twórcze rozwijanie form i technik miejscowego budownictwa we współczesnej architekturze.
Słowa kluczowe: Wielkopolska, rezydencje, folwarki, perspektywy ochrony
USTYLUG - A BORDER TOWN - pełny artykuł (full article) - plik PDF
USTYŁUH, MIASTO NA GRANICY
Kost' Prysiażnyj
Uniwersytet Narodowy "Politechnika Lwowska", Instytut Architektury,
Katedra (Wydział) Konserwacji i Rekonstrukcji Zespołów Architektonicznych
ul. K. Lewickiego 77-10, Lwów, 79017, Ukraine, e-mail: kotko@polynet.lviv.ua
Abstract. Ustylug is a town on the Polish-Ukrainian border, long-time home to Igor Stravinskyj, the famous composer whose work was a sign of 20th century transformations. The paper presents a conception of revitalising the town by using the figure of the composer. To do that, it is necessary to save the traditional half-rural, small-town environment and restore the original appearance of the composer's house.
Key words: borderland town, multiculturalism, identity
Streszczenie. Artykuł przedstawia pomysł ożywienia miasta Ustyłuh poprzez wykorzystanie postaci Igora Strawińskiego, kompozytora Europy Wschodniej, Zachodniej i Ameryki, jednego z czołowych twórców muzyki XX w. Należy on do grona artystów, którego twórczość była oznaką przemian XX w. Ustyłuh, gdzie kompozytor przebywał często może wykorzystać ten fakt dla swego rozwoju poprzez zachowanie istniejącą tu na pół wiejskiej i na pół małomiasteczkowej formy.
Słowa kluczowe: miasto pogranicza, wielokulturowość, tożsamość
ŻELECHÓW - REMARKS ON THE RENOVATION OF A HISTORIC TOWN CENTRE - pełny artykuł (full article) - plik PDF
ŻELECHÓW - UWAGI DO REWALORYZACJI CENTRUM MIASTA ZABYTKOWEGO
Jan Wrana*, Dominika Kuśnierz-Krupa**, Kazimierz Kuśnierz***
*J.W. Proinvest, ul. Urzędnicza 59, 30-040 Kraków, janwrana@architekci.pl
**Instytut Historii Architektury i Konserwacji Zabytków, Wydział Architektury Politechniki Krakowskiej
e-mail: krupa@architekci.pl
**Instytut Historii Architektury i Konserwacji Zabytków, Wydział Architektury Politechniki Krakowskiej
e-mail: kusnierzkazimierz@poczta.onet.pl
Abstract. The paper presents a conception of renovating a small historic town of Żelechów. The conception involves the renovation of the town centre: (reconstruction of) the town hall, renovation and modernisation of two frontages of the market square and transformation of the remaining two. Furthermore, the authors propose to modernise the market square's surface and to introduce harmoniously composed green areas.
Key words: Żelechów, renovation, historic town, market square, town hall
Streszczenie. W pracy przedstawiono koncepcję rewaloryzacji małego zabytkowego miasta Żelechów. Koncepcja obejmuje renowację centrum miasta: (odbudowę) Ratusza, rewaloryzacji i modernizacji dwóch pierzei Rynku i przekształcenia dwóch pozostałych. Ponadto autorzy proponują zmodernizować płytę Rynku i wprowadzić jednolitą kompozycyjnie zieleń.
Słowa kluczowe: Żelechów, rewaloryzacja, miasto zabytkowe, rynek miasta zabytkowego, ratusz
ACOUSTIC MEASUREMENT OF THE THEATRE HALL OF MARIA ZAŃKOWIECKA THEATRE IN LWÓW - pełny artykuł (full article) - plik PDF
POMIARY AKUSTYCZNE SALI WIDOWISKOWEJ TEATRU IM. MARII ZAŃKOWIECKIEJ WE LWOWIE
Andrzej Kulowski*, Tadeusz Kamisiński**, Roman Kinasz***, Władimir Głotow****
*Politechnika Gdańska, Wydział Architektury, Katedra Techniki Budownictwa, 80-852 Gdańsk,
ul. Narutowicza 11/12, e-mail: kulowski@eti.pg.gda.pl
**Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Inżynierii Mechanicznej i Robotyki, Katedra Mechaniki
i Wibroakustyki, Al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków, e-mail: kamisins@agh.edu.pl
*** Politechnika Lwowska, Instytut Architektury, ul. S. Bandery 12, 79013 Lviv-13, Ukraina, e-mail: rkinash@polynet.lviv.ua
Akademia Górniczo-Hutnicza, Katedra Geomechaniki, Budownictwa i Geotechniki, Al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków, e-mail: rkinash@agh.edu.pl
****Politechnika Lwowska, Instytut Geodezji, ul. S. Bandery 12, 79013 Lviv-13, Ukraina
Abstract. The paper presents the results of measurements of the present acoustics of the National Theatre in Lwów. The research is important insofar as modernisation of the theatre is planned while the artists consider the present acoustics of the hall appropriate. The aim of the conducted research was to determine the present acoustic state of the hall. The results will constitute the basis for a design guaranteeing that the hall's acoustics will not deteriorate after the modernisation.
Key words: acoustics, modernisation, preserving the current state
Streszczenie. W referacie przedstawiono wyniki badań obecnej akustyki Teatru Narodowego we Lwowie. Badania były o tyle istotne, że planowana jest modernizacja teatru, a obecna akustyka pomieszczeń jest uznawana przez użytkowników za poprawną. Prowadzone badania miały na celu określenie aktualnego stanu akustycznego pomieszczeń, co będzie stanowiło podstawę do opracowania takiego projektu prac, by akustyka pomieszczeń po modernizacji nie uległa pogorszeniu.
Słowa kluczowe: akustyka, modernizacja, zachowanie stanu
INTERIOR PANEL FACINGS AS ACOUSTIC DIFFUSION SYSTEMS - pełny artykuł (full article) - plik PDF
OKŁADZINY PŁYTOWE WNĘTRZ JAKO USTROJE AKUSTYCZNE ROZPRASZAJĄCE
Tadeusz Kamisiński*, Rafał Czerny**
*Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Inżynierii Mechanicznej i Robotyki, Katedra Mechaniki i Wibroakustyki, Al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków, e mail: kamisins@agh.edu.pl
**student, Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Inżynierii Mechanicznej i Robotyki, e mail: diuronik7@interia.pl
Abstract. Acoustic defects of rooms include excessive low-frequency reverberation and echoes. The paper presents simple methods of constructing effective acoustic systems using commercially available fibre-cement or plaster-cardboard panels. Laboratory research results show that acoustic defects of a room are easily and effectively treated with wall facings made of panels which enable an at least 6° change in the angle of the local parallelism of opposite surfaces.
Key words: room acoustics, diffusion, panel facings, acoustic systems
Streszczenie. Wadami akustycznymi pomieszczeń są nadmierna pogłosowość w zakresie niskich częstotliwości dźwięku oraz echo. W pracy przedstawiono proste metody konstruowania skutecznych ustrojów akustycznych, przy wykorzystaniu powszechnych na rynku płyt cementowo-włóknistych bądź gipsowo-kartonowych. Na podstawie badań laboratoryjnych wykazano, iż prostym i skutecznym sposobem likwidacji tej wady akustycznej w pomieszczeniu jest okładzina ścienna wykonana z płyty, która umożliwia zmianę lokalnej równoległości przeciwległych płaszczyzn o kąt co najmniej 6°.
Słowa kluczowe: akustyka pomieszczeń, rozpraszanie, okładziny płytowe, ustroje akustyczne
|
