TEKA
Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych I/2005.
Commission of Architecture, Urban Planning and Landscape Studies

Strona redakcyjna - editorial page - plik PDF

URBAN NATURAL SYSTEM CONCEPT: ORIGIN, EVOLUTION AND PRACTICE - pełny artykuł (full article) - plik PDF

KONCEPCJA SYSTEMU PRZYRODNICZEGO MIASTA: GENEZA, EWOLUCJA I ZNACZENIE PRAKTYCZNE

Barbara Szulczewska, Ewa Kaliszuk

Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu,
SGGW, ul. Nowoursynowska 159; 02-776 Warszawa

Abstract. The idea of urban natural system reaches back to the turn of the 70-ties of the 20th century. At that time the ecologists joined the discussion about the role of open spaces in the urban environment. Number of Polish and foreign cities have indicated the structures like concept of urban natural system presented, mainly in their master plans. While the assumptions of that concept have been implemented in practice many crucial problems appeared. Analysis done for different case studies have revealed strength and weaknesses of the urban natural system concept as well as differences of the concept implementation in Poland and abroad.

Key words: urban natural system, green structure, town planning

Streszczenie. Powstanie i pierwsze założenia koncepcji systemu przyrodniczego miasta sięgają przełomu lat 70. i 80. XX w. Wówczas wyniki badań prowadzonych przez ekologów złożyły się na teoretyczną podbudowę podstaw kształtowania struktury przestrzennej miasta. W planach wielu miast polskich i zagranicznych pojawiły się struktury przestrzenne o założeniach i funkcjach zbliżonych do tych, które tworzyły podstawę omawianej koncepcji. Wraz z rozwijającą się praktyką planistyczną pojawiły się jednak istotne problemy. Analiza ewolucji koncepcji teoretycznych oraz dokonań planistycznych pozwala na ujawnienie zarówno mocnych stron omawianej tu koncepcji, jak i jej słabości.

Słowa kluczowe: system przyrodniczy miasta, struktura przestrzenna miasta, planowanie miast


THEORETICAL ASPECTS OF ECOLOGICAL REVITALIZATION OF CITIES: TOWARDS THE METHODOLOGY OF INTEGRATED URBAN-ECOLOGICAL REVITALIZATION - pełny artykuł (full article) - plik PDF

TEORETYCZNE ASPEKTY PRZYRODNICZEJ REWITALIZACJI MIAST: KU METODOLOGII ZINTEGROWANEJ REWITALIZACJI URBANISTYCZNO-PRZYRODNICZEJ

Maciej Przewoźniak

Wydział Architektury Politechniki Gdańskiej
ul. Narutowicza 11/12, 80-952 Gdańsk
e-mail: proeko@proeko.gda.pl.

Abstract. Ecological revitalization of cities, in sustainable development conditions, should constitute an integral part of problems connected with cities' revitalization viewed in a complex way, referred to as 'integrated urban-ecological revitalization. The main aim of ecological revitalization of cities is improving the quality of people's lives. The basic aspects of issues connected with ecological revitalization of cities are: objective, spatial, time, legal, implementation and possibilities of conflict. The article is devoted to the analysis of above mentioned problems in the aspect of working to elaborate the methodology of integrated urban-ecological revitalization.

Key words: natural environment, city, ecological revitalization, urbanistic revitalization, urban planning theory

Streszczenie. Przyrodnicza rewitalizacja miast w warunkach zrównoważonego rozwoju powinna stanowić integralną część kompleksowo ujmowanej problematyki rewitalizacji miast, określonej jako "zintegrowana rewitalizacja urbanistyczno-przyrodnicza". Nadrzędnym celem przyrodniczej rewitalizacji miast jest poprawa ekologicznych warunków życia ludzi. Problematyka przyrodniczej rewitalizacji miast ma następujące podstawowe aspekty: przedmiotowy, przestrzenny, czasowy, prawny, wdrożeniowy i konfliktogenności. Artykuł poświęcony jest omówieniu ww. zagadnień, w aspekcie dążenia do opracowania metodologii zintegrowanej rewitalizacji urbanistyczno-przyrodniczej miast.

Słowa kluczowe: Środowisko przyrodnicze, miasto, rewitalizacja przyrodnicza, rewitalizacja urbanistyczna, teoria planowania przestrzennego.


GREENERY - WATER - SPACE RECYCLING: SELECTED ASPECTS OF NATURAL REVITALIZATION OF CITIES - pełny artykuł (full article) - plik PDF

ZIELEŃ - WODA - RECYKLING PRZESTRZENI: WYBRANE ASPEKTY PRZYRODNICZEJ REWITALIZACJI MIAST

Alina Drapella-Hermansdorfer

Politechnika Wrocławska, Wydział Architektury, Zakład Kształtowania Środowiska
ul. B. Prusa 53/55, 50-317 Wrocław
e-mail: al.mar@poczta.fm

Abstract. The problem of revitalization of cities amounts in natural aspect to 3 basic principles: land protection, water protection and biodiversity protection. The principle of land sacredness equals a widely understood invested areas recycling. It leads to increase in green areas share in city's spatial structure and restrains the process of its straggling. The principle of water sacredness combines with active protection of water supplies. In practice, it means, among others, increase of permeable, retaining and biologically active surfaces' share in urban areas. The principle of life sacredness refers to defragmentation and rebuilding of the city's natural structure and aims at preserving biodiversity. These principles have been presented in the light of latest tendencies in European urbanistics.

Key words: sustainable development, revitalization of cities, urban green areas

Streszczenie. Problem rewitalizacji miast sprowadza się w aspekcie przyrodniczym do trzech podstawowych zasad: ochrony ziemi, ochrony wód i ochrony bioróżnorodności. Zasada świętości ziemi oznacza szeroko rozumiany recykling terenów zainwestowanych. Prowadzi on do zwiększania udziału terenów zieleni w strukturze przestrzennej miasta i hamuje proces jego rozprzestrzeniania się. Zasada świętości wody łączy się z czynną ochroną jej zasobów.
W praktyce oznacza to, m.in. zwiększanie udziału powierzchni przepuszczalnych, retencyjnych i biologicznie czynnych w obszarach zurbanizowanych. Zasada świętości życia odnosi się do defragmentacji i odtwarzania struktury przyrodniczej miasta i ma na celu zachowanie różnorodności biologicznej. Zasady te zostały przedstawione w świetle najnowszych tendencji w europejskiej urbanistyce.

Słowa kluczowe: Zrównoważony rozwój, rewitalizacja miast, zieleń miejska


COMFORT OF LONG-DISTANCE PERCEIVING AND A LANDSCAPE OF RIVER VALLEY IN TOWNS SITUATED ON THE PLAINS - pełny artykuł (full article) - plik PDF

KOMFORT DALEKIEGO PATRZENIA A KRAJOBRAZ DOLIN RZECZNYCH W MIASTACH POŁOŻONYCH NA NIZINACH

Janusz Skalski

Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Pracownia Sztuki
ul. Nowoursynowska 166, 02-787 Warszawa, tel. 022 593 21 91

Abstract. Places in public space of the town, where we are able to look up to the horizon line are exceptional in a landscape. In these places we experience special kind of pleasure named a comfort of long-distance perceiving. The uniqueness of these places is especially important in towns situated on the plains. Because of plane lie of the land, in these towns only few such places or even none at all may be found. Every river valley creates potential possibility to determine such places in public space of a town. These places can be indicated, based on visual analysis of a landscape. This analysis has to be carried out from road network localized along the upper edge of a scarp and from the bridges. Places in town, indicated with this method, co-create the town image in our imagination. The town image which is imprinted in our memory contributes to establishment of emotional bounds among citizens and their landscape surrounding.

Key words: landscape, perception

Streszczenie. Miejsca w przestrzeni publicznej miast, z których możemy patrzeć do linii horyzontu, są wyjątkowe w krajobrazie. Doznajemy tu szczególnej przyjemności, jaką jest komfort dalekiego patrzenia. Ich wyjątkowość jest szczególnie ważna w miastach położonych na równinach. Ze względu na płaskie ukształtowanie terenu w miastach miejsc takich nie ma lub może być niewiele. Każda dolina rzeczna stwarza potencjalne możliwości wyznaczenia takich miejsc w przestrzeni publicznej miasta. Można je wskazać w wyniku przeprowadzonej analizy wizualnej krajobrazu, prowadzonej z sieci ulic biegnących wzdłuż górnej krawędzi skarpy oraz z przepraw mostowych. Wyznaczone w ten sposób miejsca w przestrzeni publicznej miasta współtworzą w naszej wyobraźni obraz miasta. Utrwalony w naszej pamięci obraz miasta przyczynia się do powstawania emocjonalnych więzów pomiędzy mieszkańcami a ich krajobrazowym otoczeniem.

Słowa kluczowe: krajobraz, percepcja


THE ENVIRONMENTAL REVITALIZATION OF CITIES - CONTINUATION OR DISCONTINUATION? - pełny artykuł (full article) - plik PDF

REWITALIZACJA PRZYRODNICZA MIAST - KONTYNUACJA CZY DYSKONTYNUACJA

Elżbieta Przesmycka

Katedra Architektury, Urbanistyki i Planowania Przestrzennego
Politechnika Lubelska
e-mail: eprzesmycka@pollub.pl

Abstract. In recent years we can observe a new approach to city and its value for a human. Various occurrences of urban space degradation require regeneration of urban space in line with the rules of balanced development. The environmental revitalization is not limited to preserving and extending open areas' participation in the city area and its suburbs, but also involves other actions that are a part of conscious, spatial policy of a city. In agreement with a vision of a city of 21. century the policy is about creating individual urban landscape by protecting and planning all main elements of the environment and cultural heritage.

Key words: balanced urban landscape, environment, revitalization, public space

Streszczenie: W ostatnich latach obserwujemy nowe spojrzenie na miasto i jego wartość dla człowieka. Różne zjawiska degradacji przestrzeni miejskich obligują do ich regeneracji zgodnie z zasadami rozwoju zrównoważonego. Rewitalizacja przyrodnicza nie ogranicza się do zachowania i powiększenia udziału terenów otwartych w mieście i na jego obrzeżach, ale obejmuje inne działania będące częścią świadomej polityki przestrzennej w skali miasta. Zgodnie z wizją miasta XXI w. ma ona polegać na tworzeniu indywidualnego krajobrazu miejskiego przez ochronę i planowanie wszystkich głównych elementów przyrody i dziedzictwa kulturowego.

Słowa kluczowe: zrównoważony krajobraz miejski, przyroda, rewitalizacja, przestrzeń publiczna


PRINCIPLES OF CITIES' ECOLOGICAL REVITALIZATION PLANNING AND ITS ACCOMPLISHMENT MANAGEMENT - pełny artykuł (full article) - plik PDF

ZASADY PLANOWANIA PRZYRODNICZEJ REWITALIZACJI MIAST I ZARZĄDZANIA JEJ REALIZACJĄ


Tadeusz J. Chmielewski

Wydział Inżynierii Budowlanej i Sanitarnej Politechniki Lubelskiej
Zakład Planowania Przestrzennego i Studiów Krajobrazowych
ul. Nadbystrzycka 40, 20-618 Lublin, e-mail: t.chmielewski@pollub.pl

Abstract. One of the basic assumptions of sustainable development is creating balance between the potential of ecological, social and economic sphere, on national, regional and local level. Programs of ecological revitalization of cities are widely promoted and implemented in European Union to achieve this aim.
The process leading to choosing the areas for ecological revitalization should particularly include: analysis of the development trends, especially the changes in city's natural system in the past 25-50 years as well as the evaluation of its consequences for the quality of inhabitants' lives; evaluation of current values, problems and potentials of particular functional-spatial city units on ecological, socio-cultural and economic scale; elaborating the programmatic-spatial concept of multi-faceted revitalization of a city, including natural revitalization; elaborating the projects of revitalization of chosen spatial units.
In the management of accomplishment of cities' ecological revitalization attention should be paid to reciprocally conditioned harmonious functioning of 4 systems: diagnosing of nature and spatial planning condition, planning, issuing decisions and controlling of plans' accomplishment.

Key words: cities` planning, revitalization, cities` ecological system

Streszczenie. Jednym z podstawowych założeń zrównoważonego rozwoju jest kształtowanie równowagi między potencjałem sfery ekologicznej, społecznej i ekonomicznej, w skali krajowej, regionalnej i lokalnej. Mają temu służyć m.in. szeroko promowane i coraz liczniej wdrażane w UE programy przyrodniczej rewitalizacji miast.
Proces prowadzący do przeznaczenia terenów do przyrodniczej rewitalizacji powinien obejmować w szczególności: analizę trendów rozwojowych, w tym szczególnie przekształceń systemu przyrodniczego miasta w ostatnich 25-50 latach oraz ocenę ich konsekwencji dla jakości życia mieszkańców; ocenę aktualnych walorów, problemów i potencjałów poszczególnych jednostek funkcjonalno-przestrzennych miasta w sferze ekologicznej, społeczno-kulturowej i gospodarczej; opracowanie koncepcji programowo-przestrzennej wieloaspektowej rewitalizacji miasta, w tym rewitalizacji przyrodniczej; opracowanie projektów rewitalizacji wybranych jednostek przestrzennych.
W zarządzaniu realizacją przyrodniczej rewitalizacji miast należy zwrócić uwagę na wzajemnie uwarunkowane harmonijne funkcjonowanie 4 systemów: diagnozowania stanu przyrody i zagospodarowania przestrzennego, planowania, wydawania decyzji oraz kontroli realizacji planów i decyzji.

Słowa kluczowe: planowanie miast, rewitalizacja, system ekologiczny miasta


NATURE REVITALIZATION OF URBAN AREAS IN STRATEGIES OF REGIONAL DEVELOPMENT - pełny artykuł (full article) - plik PDF

PROGRAMY PRZYRODNICZEJ REWITALIZACJI MIAST W STRATEGIACH ROZWOJU REGIONALNEGO

Emilia Niećko 1, Ryszard Boguszewski 2

Urząd Marszałkowki Województwa Lubelskiego
1 Biuro Planowania Przestrzennego , ul. Spokojna 4, 20-074 Lublin
2 Wydział Polityki Regionalnej, ul. Spokojna 4, 20-074 Lublin

Abstract. Ecological revitalization of cities belongs to the mainstream of structural policies of the EU and is one of the key instruments of local development and regeneration of degraded urban areas. The term of ecological revitalization of cities rarely appears in strategic and operational documents of the European Union and Poland. Usually, nature revitalization is perceived in a broader context as an important element of urban revitalization, comprising not only the rejuvenation of nature, but also the regeneration of social, economic and cultural fabric of devastated urban area.
The integrated approach to the problems of nature revitalization of urban areas is evident in the present regulations of structural funds, as well as in the main planning documents of the UE, Poland and Lubelskie Voivodeship, drawn up in view of the future financial perspective of the European Community in 2007-2013.
In 2004-2006 most of the activities and investments related with revitalization of urban areas can be financed from Integrated Regional Operational Programme (IROP). In the case of Lubelskie Voivodeship the resources made available for this particular measure are estimated at about 20 m euro. It is expected that in 2007-2013 the funds for revitalization purposes will grow significantly (even up to 100 m euro) and will come from different sources, i.e. Regional Operational Programme for Lubelskie Voivodeship, Operational Programme "Territorial Cohesion and Competitiveness of Regions".

Key words: European Union, structural policy, urban revitalization

Streszczenie. Przyrodnicza rewitalizacja miast należy do głównego nurtu polityki strukturalnej UE i jest jednym z kluczowych narzędzi rozwoju lokalnego oraz odnowy zdegradowanych obszarów miejskich. Termin "przyrodnicza rewitalizacja miast" rzadko pojawia się samodzielnie w dokumentach strategicznych i operacyjnych Unii Europejskiej i Polski. Rewitalizacja przyrodnicza jest zazwyczaj postrzegana w szerszym kontekście, jako ważny składnik rewitalizacji miast, obejmujący również regenerację tworzywa społecznego, ekonomicznego i kulturowego zdewastowanej przestrzeni miejskiej.
Całościowe podejście do problemów rewitalizacji miast jest wyraźne w aktualnych regulacjach funduszy strukturalnych, jak również w głównych dokumentach planistycznych UE, Polski i woj. lubelskiego, przygotowanych w świetle polityki finansowej Wspólnoty Europejskiej na lata 2007-2013.
W latach 2004-2006 większość działań i inwestycji związanych z rewitalizacją miast może zostać sfinansowanych ze środków Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ZPORR). W przypadku woj. lubelskiego środki dostępne dla realizacji tych celów szacuje się na 20 mln euro. Oczekuje się, że w latach 2007-2013 fundusze przeznaczone na rewitalizację znacznie wzrosną (nawet do 100 mln euro) i będą pochodziły z różnych źródeł, np. z Programu Operacyjnego Rozwoju Województwa Lubelskiego, Programu Operacyjnego "Spójność Terytorialna i Konkurencyjność Regionów".

Słowa kluczowe: Unia Europejska, polityka strukturalna, rewitalizacja miast


THE GREEN AXIS AND GREEN BELTS OF BERLIN - pełny artykuł (full article) - plik PDF

ZIELONE OSIE I ZIELONE PIERŚCIENIE BERLINA

Alina Drapella-Hermansdorfer

Politechnika Wrocławska, Wydział Architektury, Zakład Kształtowania Środowiska
ul. B. Prusa 53/55, 50-317 Wrocław
e-mail: al.mar@poczta.fm

Abstract. In Berlin one can find some of the most representative examples of the trends in European urban revitalization. The reunion of Germany and the necessity to join together the two parts of the city, which for more than 40 years were being developed in different ways, caused major changes in urban planning. The new government's project of dealing with crisis situations was based upon the pattern of experiment, verification and promotion. This article focuses on the programmes of revitalization of the urban structure which were launched at the International Building Exhibition in the years 1979-1987. The new system of planning established in that period was introduced on a large scale after the fall of the German wall. Its fundamental principle is the participation of inhabitants in the cities' development. Social participation, as a kind of the planning procedures, supports the development of good practices and promising intitiatives not only in Germany.

Key words: Sustainable development, urban revitatization, greenstructure

Streszczenie. W Berlinie można znaleźć przykłady najbardziej kompleksowych europejskich rewitalizacji urbanistycznych. Te bardzo złożone przedsięwzięcia zostały niejako wymuszone przez szczególne warunki po zjednoczeniu Niemiec, kiedy trzeba było scalić na nowo dwie części miasta rozwijane przez ponad czterdzieści lat w sposób niezależny od siebie. Przyjęty przez władze sposób przezwyciężania sytuacji kryzysowych bazował na schemacie: eksperyment - weryfikacja - upowszechnianie. W tekście omówiono próby rewitalizacji tkanki miejskiej podjęte w ramach Międzynarodowej Wystawy Budowlanej IBA (1979-1987). Wypracowano wówczas pewien model postępowania, który po obaleni muru berlińskiego został zastosowany w skali makro. Model ten, oparty na partnerskim zaangażowaniu mieszkańców, stał się rodzajem "dobrej praktyki" wykorzystywanej, udoskonalanej i adaptowanej nie tylko na terenie Niemiec.

Słowa kluczowe: Zrównoważone miasto, rewitalizacja, Berlin, architektura krajobrazu


TRANSFORMATION OF POSTINDUSTRIAL SPACES INTO THE PARKS AND GARDENS IN PARIS - pełny artykuł (full article) - plik PDF

PRZEKSZTAŁCANIE TERENÓW POPRZEMYSŁOWYCH W TERENY ZIELENI NA PRZYKŁADZIE AGLOMERACJI PARYŻA

Alicja Bieske-Matejak

Wydział Architektury Politechniki Białostockiej
Katedra Urbanistyki i Planowania Przestrzennego
ul. Grunwaldzka 11/15, 15-893 Białystok

Abstract. Nowadays old industrial spaces give possibility to improve the conditions of living for citizens in the big cities like Paris by transforming them into the green spaces. Author presents several parks and municipal gardens in Paris, representative for French contemporary landscape architecture.
The most important parks built on the industrials areas are: park La Villette, Park Andre Citroen, Park de Bercy, gardens of the Paris Halls and Promenade Plantee, Bastille-Bois de Vincennes. This new areas give a possibility to improve the whole system of green spaces in Paris. Moreover, they bring people closer to Seine river thanks to two big constructions of terraces which are situated along the river bank over the railway and motorway. Contemporary gardens and parks are deeply placed in the tradition of French art of gardens, but at the same time they accept historical heritage of industrial space conditions. The urban language of factory, technology and civilization write down in a new formula of future parks.

Key words: Urban parks, postindustrial spaces, contemporary parks and gardens of Paris

Streszczenie. Współczesne miasta, a szczególnie wielkie aglomeracje, stanowią przestrzeń o wysokim zagęszczeniu różnych, często konfliktowych sposobów użytkowania. Dawne tereny poprzemysłowe i poskładowe oraz obszary dawnych torowisk oferują wielką szansę dla tych miast polepszenia warunków życia mieszkańców, a w skali całej aglomeracji wzbogacenia systemu zieleni miejskiej, a tym samym całego ekosystemu miasta. Przekształcanie tych terenów w parki i zieleńce oraz ciągi ekologiczne w postaci promenad tworzą w obrębie swojego oddziaływania korzystny mikroklimat i znacznie poprawiają biologiczne parametry bytowania człowieka. Modelowym przykładem takich działań jest aglomeracja Paryża, gdzie od końca lat 70. XX w. trwa proces rewitalizacji przyrody miejskiej głównie na bazie terenów poprzemysłowych, poskładowych oraz ciągów dawnych torowisk, które oferują obecnie atrakcyjne dla mieszkańców parki, ogrody i promenady. Są to: Park La Villette, Park Andre Citroen, Park de Bercy, Ogrody hal Paryskich, Promenade Plantee, Bastille-Bois de Vinncennes i inne.
Wszystkie te realizacje wpływają na przekształcenie historycznego układu zieleni Paryża o charakterze plamowym w układy pasmowe ciągów ekologicznych.

Słowa kluczowe: parki miejskie, tereny poprzemysłowe, współczesne parki i ogrody Paryża


URBAN REVITALIZATION AND POSSIBILITIES OF PUBLIC PARTICIPATION - pełny artykuł (full article) - plik PDF

REWITALIZACJA MIAST I MOŻLIWOŚCI PARTYCYPACJI SPOŁECZNEJ

Jana Safránková

Department of Social Sciences, Faculty of Civil Engineering
Czech Technical University Prague, Thákurova 7, 16629, Prague 6,
e-mail: jana.safrankova@fsv.cvut.cz

Abstract. Urban revitalization is at present a very actual issue connected with the improvement of the environment and the problem of sustainable development. It relates directly to local inhabitants and it is useful to utilise the possibility of participation in submitting proposals and their approval.. The participation of citizens influences needs, values, the way of life and its quality. On the other hand, it is exposed to the pressure of consumption society, advertisement, economic powers and legal order.

Key words: urban revitalization, participation,inhabitants ,sustainable development

Streszczenie. Rewitalizacja miast jest obecnie bardzo aktualnym zagadnieniem związanym z poprawą jakości środowiska i problemem zrównoważonego rozwoju. Bezpośrednio wiąże się z lokalną społecznością i jest przydatna w wykorzystaniu możliwości udziału społecznego w zgłaszaniu wniosków i ich zatwierdzaniu. Udział społeczny obywateli ma wpływ na potrzeby, wartości, styl życia i jego jakość. Z drugiej strony jest narażony na naciski ze strony społeczeństwa konsumpcyjnego, reklamy, podmiotów gospodarczych, aktów prawnych.

Słowa kluczowe: rewitalizacja miast, udział społeczny mieszkańców, zrównoważony rozwój


TRANSFORMATION OF HISTORIC OBJECTS TO HOSPICE AND ITS RELATION TO LANDSCAPE - pełny artykuł (full article) - plik PDF

PRZEKSZTAŁCANIE OBIEKTÓW ZABYTKOWYCH W HOSPICJA I ICH ZWIĄZEK Z KRAJOBRAZEM

Nadezda Malkovska

Department of Social Sciences, Faculty of Civil Engineering
Czech Technical University in Prague, Thakurova 7, Prague 6, Czech Republic

Abstract. One of several levels of the urban revitalization is a reviving of existing physic building structures. The purpose of these activities is a re-usage of such objects and thereby the regeneration of a functional complexity of an area usage in the city organism. One of the many possible functions, which is serving collective benefit of city inhabitants, is the change of low-used areas into hospice houses.

Key words: hospice house, quality of environment, historic objects reconstruction

Streszczenie. Jedną z kilku odmian rewitalizacji miast jest ożywianie istniejących fizycznie struktur budynków. Celem tych działań jest ponowne wykorzystanie tych obiektów, a przez to regeneracja złożonej struktury funkcjonalnej otoczenia w organizmie miejskim. Jedną z wielu możliwych funkcji, która przynosi zbiorową korzyść mieszkańcom miasta, jest zmiana sposobu użytkowania niskostandardowych budynków na domy hospicyjne. W pracy przedstawiono kilka konkretnych realizacji tego typu.

Słowa kluczowe: dom hospicyjny, jakość środowiska, rekonstrukcja obiektów historycznych


THE GENERAL URBAN SYSTEM OF BIOLOGICALLY ACTIVE AREAS ("OSTAB") IN GDAŃSK, AS ONE OF WAYS TO INTRODUCE NATURAL REVITALIZATION OF THE CITY - pełny artykuł (full article) - plik PDF

OGÓLNOMIEJSKI SYSTEM TERENÓW AKTYWNYCH BIOLOGICZNIE (OSTAB) W GDAŃSKU, JAKO JEDEN ZE SPOSOBÓW WDRAŻANIA REWITALIZACJI PRZYRODNICZEJ MIASTA

Krystyna Mieszkowska

Biuro Rozwoju Gdańska
Wały Piastowskie 24, 80-855 Gdańsk

Abstract. "OSTAB" is a permanent, passing through the urbanised areas spatial structure, linking the most valuable and diversed green areas with the parts of open areas in the city, and also preserving their connection with the out-of-city terrains. This structure and the rules of managing its internal areas have been established in Studium of conditioning and directions of space management in Gdańsk, passed in December 2001. So established local conservation policy is realised by gradual introduce of these decisions to the local land management plans, by which it is binding for all sides of further procedure.

Key words: space management, urban planning, biologically active areas

Streszczenie: OSTAB jest ciągłą, przenikającą tereny zurbanizowane strukturą przestrzenną, wiążącą ze sobą najbardziej wartościowe, różnorodne tereny zieleni i fragmenty terenów otwartych w mieście, a także zapewniającą ich powiązanie z terenami pozamiejskimi. Struktura ta i zasady zagospodarowania terenów nią objętych zostały ustalone w "Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego m. Gdańska", uchwalonym w grudniu 2001 r. Tak ustanowiona lokalna polityka ochronna jest realizowana poprzez stopniowe wprowadzanie tych ustaleń do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, przez co staje się wiążąca dla wszystkich stron dalszego postępowania lokalizacyjnego.

Słowa kluczowe: Zagospodarowania przestrzenne, planowanie, tereny aktywne biologicznie


GREEN AREAS AND THE DEVELOPMENT POLICY OF THE CITY OF ZIELONA GÓRA - pełny artykuł (full article) - plik PDF

POLITYKA PRZESTRZENNA A TERENY ZIELONE NA PRZYKŁADZIE MIASTA ZIELONA GÓRA

Anna Bazan-Krzywoszańska

Urząd Miasta Zielona Góra, Wydział Rozwoju Miasta i Ochrony Środowiska, Referat Zagospodarowania Przestrzennego,
ul. Podgórna 22, 65-424 Zielona Góra, e-mail: a.bazan@um.zielona-gora.pl

Abstract. The issue of urban greenery in the city development has been presented on the basis of the analysis of conditions, local development plans as well as trends and directions of spatial planning; all these are related to the development goals set in the development strategy plans. The subject of the study is the town of Zielona Góra, within the borders of the district of a municipal status. The total area in question is 5,832 hectares, which includes as much as 46% of forests and as little as 3.17% urban greenery and leisure areas.
The purpose of the paper is to present the spatial development policy in the context of urban greenery adopted by the local government according to the Law of 27 March 2003 on spatial development planning.

Key words: and phrases: spatial development planning, urban greenery

Streszczenie. Problematyka zagadnień związanych z terenami zielonymi w planowaniu przestrzennym przedstawiona została na przykładzie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, w odniesieniu do celów wyznaczonych w strategii rozwoju miasta. Na obszar poddany analizie wybrano Zieloną Górę, w granicach administracyjnych gminy o statusie miejskim, jako przestrzeń, której powierzchnia ogólna wynosi 5832 ha, z czego lasy stanowią 46%, a tereny zieleni i rekreacji jedynie 3,17%.
Celem artykułu jest przedstawienie polityki przestrzennej, w kontekście obszarów zielonych, przyjętej w ramach obowiązków nałożonych na władze samorządowe poprzez zapisy ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Słowa kluczowe: planowanie przestrzenne, system zieleni


FARMING AREAS AS THE FACTOR OF NATURAL REVITALIZATION OF THE CITY - pełny artykuł (full article) - plik PDF

OBSZARY ROLNE JAKO CZYNNIK PRZYRODNICZEJ REWITALIZACJI MIASTA

Joanna Giecewicz

Zakład Architektury w Krajobrazie, Politechnika Warszawska
ul. Koszykowa 55, 00-659 Warszawa
e-mail: joangie@neostrada.pl

Abstract. Farming areas within boundaries of cities have been always treated as the building grounds' reserves. The attempts to look at their roles in urban space in different way turned up in the end of 20. century. The last years policy of farming-in-the-city conservation pursued by the Government of Vienna is the example of entirely new understanding of urban farming areas, treated as the integral element of protected natural, cultural and landscape heritage of the Austrian capital city.

Key words: urban farming, natural system, eco-farming, cultural heritage

Streszczenie. Obszary rolne znajdujące się w granicach miast zawsze traktowane były jako rezerwy terenów pod zabudowę. Próby spojrzenia na ich rolę w przestrzeni miejskiej w inny sposób pojawiły się pod koniec XX w. Polityka ochrony miejskich obszarów rolnych prowadzona przez zarząd Wiednia w ostatnich latach jest przykładem zupełnie nowego rozumienia miejskich obszarów rolnych, traktowanych jako nierozerwalny element chronionego dziedzictwa przyrodniczego, kulturowego i krajobrazowego stolicy Austrii.

Słowa kluczowe: rolnictwo miejskie, system przyrodniczy miasta, rolnictwo ekologiczne, dziedzictwo kulturowe


NATURE REVITALIZATION WITHIN PROCESSES OF CITY MANAGEMENT IN CASE OF ŁÓDŹ - pełny artykuł (full article) - plik PDF

REWITALIZACJA PRZYRODNICZA A PROCESY ZARZĄDZANIA ROZWOJEM MIASTA NA PRZYKŁADZIE ŁODZI

Natalia Ratajczyk, Dominik Drzazga*

Katedra Ochrony Przyrody, Instytut Ekologii i Ochrony Środowiska,
Wydział Biologii i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Łódzki, ul. Stefana Banacha 1/3, 90-237 Łódź,
tel. (+42) 635-46-77, 635-45-18, e-mail: nataliat@biol.uni.lodz.pl

*Zakład Zarządzania Miastem, Katedra Zarządzania Miastem i Regionem, Wydział Zarządzania,
Uniwersytet Łódzki, ul. Jana Matejki 22/26, 90-237 Łódź, tel. (+42) 635-62-86, fax (+42) 66-55-631,
e-mail: ddrzazga@uni.lodz.pl

Abstract. The aim of this paper is to show nature revitalization as a tool of city management, especially important for re-urbanisation processes. A case study of such issue is the city of Lodz. Firstly, spatial development of Lodz and its relationship to the problems of nature conservation are described. Secondly, revitalization's project which have been done, are characterised and evaluated, focusing on its aspects in the field of nature conservation within the urban environment. In the end authors try to make some conclusion and recommendations for further nature revitalization initiatives in municipality of Lodz.

Key words: nature revitalization of urban areas, re-urbanisation, city management, nature conservation, environmental protection

Streszczenie. Celem artykułu jest ukazanie rewitalizacji przyrodniczej jako jednego z instrumentów zarządzania miastem, szczególnie istotnego dla fazy jego reurbanizacji. Zagadnienie to zilustrowane zostało na przykładzie Łodzi. Scharakteryzowano jej rozwój przestrzenny i relacje tego procesu ze stanem przyrody, a następnie opisano podejmowane dotychczas inicjatywy rewitalizacyjne, poddając je ocenie z punktu widzenia znaczenia dla ochrony przyrodniczych walorów przestrzeni miejskiej. Na tej podstawie autorzy przedstawiają rekomendacje odnośnie przyszłych, potencjalnych działań w zakresie rewitalizacji przyrodniczej Łodzi.

Słowa kluczowe: rewitalizacja przyrodnicza miasta, reurbanizacja, zarządzanie rozwojem miast, ochrona przyrody, ochrona środowiska


DEVELOPMENT OF RECREATIONAL AREAS - SUPPORT OR LIMITATION FOR ENVIRONMENTAL REVITALIZATION OF TOWNS - pełny artykuł (full article) - plik PDF

ROZWÓJ TERENÓW REKREACYJNYCH - WSPOMAGANIE CZY OGRANICZENIE W PRZYRODNICZEJ REWITALIZACJI MIAST

Gabriela Maksymiuk

Katedra Ochrony Środowiska, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, ul. Nowoursynowska 159, 02-787 Warszawa
e-mail: gabi.p@poczta.fm

Abstract. The article is an attempt to answer a question whether under conditions of open market economy and taking recreational preferences of city dwellers under consideration, the development of city's recreational areas can positively influence the environmental revitalization of town, or in some circumstances it rather causes its limitations. Nowadays, the recreation is connected with entertainment, and it takes place not only in open spaces but also in buildings. Moreover, some active forms of recreation require specially equipped areas, so usage of environmentally valuable ones cause their degradation.

Key words: environmental revitalization, recreation, city's protected areas

Streszczenie. Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie, czy uwzględniając warunki gospodarki wolnorynkowej i preferencje wypoczynkowe mieszkańców, rozwój terenów rekreacyjnych w mieście może przyczynić się do poprawy warunków przyrodniczych, czy też w pewnych sytuacjach będzie ograniczeniem dla przyrodniczej rewitalizacji miast. Obecnie rekreacja przestaje być postrzegana jako wypoczynek na łonie przyrody; jest łączona z rozrywką i ma miejsce w obiektach. Jednocześnie niektóre formy wypoczynku aktywnego wymagają specjalnie przystosowanych obszarów, a w przypadku korzystania z terenów o walorach przyrodniczych powoduje się ich degradację.

Słowa kluczowe: rewitalizacja przyrodnicza, rekreacja, tereny chronione w mieście


TRANSFORMATIONS OF HISTORICAL GREEN AREAS IN LUBLIN UNTIL 1939 - pełny artykuł (full article) - plik PDF

PRZEOBRAŻENIA HISTORYCZNYCH TERENÓW ZIELONYCH LUBLINA DO 1939 ROKU

Natalia Przesmycka

Zakład Planowania Przestrzennego i Studiów Krajobrazowych
Katedra Architektury, Urbanistyki i Planowania Przestrzennego Politechniki Lubelskiej
e-mail: ailatan@interia.pl

Abstract: The article shows main directions of transformations of green areas in Lublin taken from historical perspective. Open, natural green areas were associated with the valleys of three rivers: Czechówka, Bystrzyca and Czerniejówka. They have existed for ages for military reasons or because environmental conditions prevented them from development. We can talk about planned green areas only from the beginnings of XIX century. The conscious shaping and creating public green areas was triggered by both contemporary ideas, trends in urban planning and the improvement of economic and financial situation of the city. In Lublin there are also green areas that developed from urban developed areas through sudden or gradual loss of their original functions. (Straw Market in Kalinowszczyzna, Podzamcze)

Key words: Lublin, spatial transformations, green areas

Streszczenie: Artykuł przedstawia główne kierunki przeobrażeń zielonych terenów Lublina w ujęciu historycznym. Otwarte, naturalne przestrzenie zielone związane były w Lublinie z dolinami trzech rzek: Czechówki, Bystrzycy i Czerniejówki. Istniały przez stulecia ze względów militarnych lub z racji na uniemożliwiające ich zabudowę warunki przyrodnicze. O planowanych przestrzeniach zielonych możemy mówić dopiero od początków XIX w. Świadome kształtowanie i zakładanie publicznych terenów zielonych spowodowane było zarówno ówczesnymi prądami myślowymi, tendencjami w urbanistyce, jak i poprawie sytuacji finansowo-gospodarczej miasta. W Lublinie istnieją także tereny zielone, które wykształciły się z zabudowanych obszarów miejskich poprzez nagłą lub sukcesywną utratę swoich pierwotnych funkcji. (Słomiany Rynek na Kalinowszczyźnie, Podzamcze).

Słowa kluczowe: Lublin, przeobrażenia przestrzenne, tereny zielone


NATURAL CONDITIONING OF AFORESTATION IN URBANIZED AREAS - pełny artykuł (full article) - plik PDF

PRZYRODNICZE UWARUNKOWANIA ZADRZEWIEŃ NA OBSZARACH ZURBANIZOWANYCH

Jerzy Kubiak, Andrzej Księżniak*

Wydział Inżynierii Produkcji, Katedra Organizacji i Inżynierii Produkcji
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
ul. Nowoursynowska 166, 02-787 Warszawa

*Zakład Mikrobiologii Rolniczej, IUNG-PIB w Puławach
ul. Czartoryskich 8, 24-100 Puławy
e-mail: aks@iung.pulawy.pl

Abstract. The work has discussed purposefulness and natural conditioning of implementation of aforestation in urbanized areas. The condition for successful implementation of aforestation is to account for the requirements of the trees designated for planting or re-planting in terms of habitat and climate. There has been increasing popularity of techniques conductive to survival, healthiness and vegetation of the trees which are re-planted and planted on soils often characterized by extreme conditions hostile to vegetation. One such technique is to supplement the ground (planting hole) in the areas where soils have been devastated following the completion of industrial investment. It comprises delivery of essential nutrients in the form of organic fertilizers (i.e. compost), slow release fertilizers, if necessary (water deficiency) - application of appropriate gels retaining water in root area, and plant root mycorrhization. The latter action considerably reduces the stress the plants are subject to when young seedlings are being re-planted or planted in urbanized areas very often hostile to plant vegetation.

Key words: aforestation, fertilizing, mycorrhiza, hydrogels, environmental conditions, urbanized area

Streszczenie. W pracy omówiono celowość i przyrodnicze uwarunkowania realizacji zadrzewień na terenach zurbanizowanych. Warunkiem udanych realizacji zadrzewień jest uwzględnianie wymagań siedliskowych i klimatycznych drzew planowanych do nasadzeń lub przesadzania. Upowszechniają się obecnie techniki sprzyjające przetrwaniu, zdrowotności i wegetacji drzew przesadzanych i wysadzanych do gruntu często o skrajnie niesprzyjających wegetacji warunkach. Do takich technik należy wzbogacanie podłoża (sadzenie gniazdowe) na obszarach o glebach zdewastowanych po zakończeniu inwestycji. Obejmuje ono dostarczenie niezbędnych składników pokarmowych w formie nawozów organicznych (np. ziemia kompostowa), nawozów syntetycznych o spowolnionym działaniu, w miarę potrzeby (deficyty wody) aplikacja odpowiednich żeli zatrzymujących wodę w strefie korzeniowej oraz mikoryzacja korzeni roślin. Ten ostatni zabieg zdecydowanie ogranicza stres, jaki przechodzą rośliny w momencie przesadzania drzew lub wysadzania nowych sadzonek na często niesprzyjających wegetacji roślin obszarach zurbanizowanych.

Słowa kluczowe: zadrzewienia, nawożenie, mikoryza, hydrożele, warunki środowiskowe, tereny miejskie


REVITALIZATION OF THE ZEMBORZYCE RESERVOIR IN LUBLIN - pełny artykuł (full article) - plik PDF

REWITALIZACJA ZBIORNIKA ZEMBORZYCKIEGO W LUBLINIE

Marian Stani

Dyrektor Wydziału Ochrony Środowiska
Urząd Miasta Lublin
e-mail os@um.lublin.pl

Abstract. The Zemborzyce Reservoir in Lublin is a shallow dam basin, built in the southern suburbs of Lublin, on the Bystrzyca river, in 1975. By normal dam level it has the water surface of 280 ha and the average depth of 2.5 metres. In 2003 in the Reservoir's waters one stated a massive occurrence of blue - green algae, the producers of harmful toxins. The concentration of them reached the degree which posed a danger to the Reservoir's users as well as to its fauna. A decision to ban bathing in Reservoir's water was given officially. In 2004, a long-term improvement programme was elaborated.
In 2005 the Reservoir was stocked with fry of predatory fish. Artificial spawning sites and the biological barrier, made from waterside plants located on the plastic floats, were realised. The efforts to enlarge the water surface covered by waterside plants in some sectors of the coast have been already made. The improvement of the Reservoir's ecological state will be visible in several years' time.

Key words: water eutrophication, blue - green algae, artificial spawning sites, the Zemborzyce Reservoir

Streszczenie. Zalew Zemborzycki jest płytkim zbiornikiem zaporowym, wybudowanym na południowych obrzeżach miasta Lublina, na rzece Bystrzycy w 1975 r. Przy normalnym poziomie piętrzenia posiada on powierzchnię 280 ha i średnią głębokość 2,5 m. W 2003 r. stwierdzono masowe występowanie w wodach Zalewu sinic, które produkują uciążliwe toksyny. Stężenie ich było niebezpieczne zarówno dla ludzi korzystających ze zbiornika, jak i dla fauny. Wydano decyzję o nieprzydatności wody Zalewu do kąpieli. W 2004 roku opracowano długofalowy program naprawczy stanu ekologicznego zbiornika. W roku 2005 zbiornik zarybiono rybami drapieżnymi, wykonano sztuczne tarliska oraz zbudowano barierę biologiczną, złożoną z kęp roślinności szuwarowej umieszczonej na plastikowych pływakach, rozmieszczonych wokół terenu przeznaczonego do kąpieli. Rozpoczęto również prace nad zwiększeniem powierzchni strefy szuwarowej przy wybranych odcinkach brzegów zbiornika. Na widzialną poprawę staniu ekologicznego Zalewu trzeba będzie jednak poczekać kilka lat.

Słowa kluczowe: eutrofizacja wód, sinice, bariery biologiczne, sztuczne tarliska, Zalew Zemborzycki


CHANGES IN SPATIAL ARRANGEMENT OF CZECHÓWKA RIVER VALLEY IN THE PROCESS OF LUBLIN DEVELOPMENT IN THE YEARS 1931-2002 AND THE OPPORTUNITIES OF ITS ECOLOGICAL REVITALIZATION - pełny artykuł (full article) - plik PDF

ZMIANY ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DOLINY RZEKI CZECHÓWKI W PROCESIE ROZWOJU MIASTA LUBLINA W LATACH 1931-2002 I MOŻLIWOŚCI JEJ PRZYRODNICZEJ REWITALIZACJI

Szymon Chmielewski, Tadeusz J. Chmielewski

Politechnika Lubelska, Zakład Planowania Przestrzennego i Studiów Krajobrazowych
ul. Nadbystrzycka 40, 20-816, Lublin
e-mail: s.chmielewski@pollub.pl, t.chmielewski@pollub.pl

Abstract. Czechówka River is one of 3 main ecological arteries in Lublin. The purpose of this study is to analyze the changes in nature and spatial arrangement of Czechówka valley in the process of urban development of Lublin in the years 1931-2002, with indicating the areas (nature - landscape units) qualified for ecological revitalization and elaborating the conception of ecological revitalization for one of these units.
The basic researches have been pursued by cartometry comparative analysis method with the use of computer programme ArcView. The studies proved that in the mentioned period of more than 70 years, in Czechówka valley took place significant alterations in land arrangement and use, disadvantageous for the natural values of the city.
4 nature - landscape units have been indicated to ecological revitalization - for one of them a revitalization conception has been prepared. It provides ecological enrichment of water ecosystems, conservation and restoration of riparian forest, with introduction of service and rest functions.

Key words: land-use changes, river valley revitalization, Lublin, Czechówka River

Streszczenie. Rzeka Czechówka jest jednym z 3 najważniejszych ciągów ekologicznych Lublina. Celem niniejszego opracowania jest analiza zmian, jakie zaszły w przyrodzie i zagospodarowaniu przestrzennym doliny rzeki Czechówki w procesie rozwoju miasta Lublina od 1931 do 2002 r., wskazanie obszarów (jednostek przyrodniczo-krajobrazowych), które jeszcze kwalifikują się do przyrodniczej rewitalizacji i opracowanie koncepcji przyrodniczej rewitalizacji jednej z tych jednostek.
Podstawowe badania przeprowadzono metodą kartometrycznej analizy porównawczej przy użyciu programu komputerowego ArcView oraz dokumentacji fotograficznej, malarskiej i opisowej badanego terenu oraz porównanie ich z aktualnie opracowaną charakterystyką przyrodniczą i wykonaną dokumentacją przyrodniczą.
W badanym okresie ponad 70 lat, w dolinie rzeki Czechówki nastąpiły istotne zmiany w sposobie zagospodarowania i użytkowania terenu, niekorzystne dla walorów przyrodniczych miasta.
W dolinie rzeki wykazano 4 jednostki przyrodniczo-krajobrazowe, które nadają się jeszcze do przyrodniczej rewitalizacji i dla jednego z nich opracowano koncepcję rewitalizacji. Przewiduje ona przyrodnicze wzbogacenie ekosystemów wodnych, ochronę i rewaloryzację pozostałości łęgów nadrzecznych, a także wprowadzenie funkcji usługowych i wypoczynkowych.

Słowa kluczowe: zmiany użytkowania terenu, rewitalizacja dolin rzecznych, Lublin, rzeka Czechówka


SZCZECIN - WATERFRONTS REVITALIZATION - pełny artykuł (full article) - plik PDF

SZCZECIN - REWITALIZACJA TERENÓW NADWODNYCH

Grzegorz Zimnicki

Urząd Miejski w Szczecinie
Wydział Urbanistyki i Administracji Budowlanej
e-mail: g.zimnic@um.szczecin.pl

Abstract. Contemporary adverse development phenomena can be minimize through revitalization actions. For this purpose, social agreement should be achieved and one should strive for synergetic intensification of positive effects of programmers realized by diversed transactors. Realized and planned programmes financed by EU Structural Funds can be helpful. Public participation is simplified by new forms of interactive planning. Previous experiences in Szczecin Central district renovation indicate the desirable trends of waterfronts' planned renewal.

Key words: revitalization, waterfront, social participation, renovation, Szczecin, ecology

Streszczenie: Występujące obecnie niekorzystne zjawiska rozwojowe mogą zostać zminimalizowane dzięki działaniom rewitalizacyjnym. W celu ich realizacji należy budować porozumienie społeczne i dążyć do synergicznego wzmacniania się pozytywnych skutków programów realizowanych przez różne podmioty. Pomocą w realizacji celów są realizowane i planowane programy wykorzystujące fundusze pomocowe UE. Partycypację społeczną ułatwiają nowe formy interaktywnego planowania. Dotychczasowe doświadczenia w dziedzinie renowacji centrum Szczecina wskazują pożądane kierunki planowanej rewitalizacji obszarów nadwodnych.

Słowa kluczowe: rewitalizacja, waterfront, partycypacja społeczna, renowacja, Szczecin, ekologia


THE SPATIAL PLAN FOR THE BIALA LADA VALLEY AS AN ESSENTIAL FACTOR IN THE BILGORAJ TOWN REVITALIZATION - pełny artykuł (full article) - plik PDF

ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE DOLINY BIAŁEJ ŁADY W BIŁGORAJU JAKO CZYNNIK REWITALIZACJI MIASTA

Zbigniew Borchulski, Anna Chrzanowska

Instytut Gospodarki Przestrzennej i Mieszkalnictwa w Warszawie
Zakład Zagospodarowania Przestrzennego i Urbanistyki w Lublinie
ul. Zana 38c Lublin

Abstract. Bilgoraj, one of most dynamically expanding towns in the Lublin region, faces many developing barriers. The gravest one is scarcity of grounds for development. That is the reason of the increasing building pressure on Biala Lada river valley. The valley being a natural axis of the town, constitutes also an important natural link in the ecological system of the town and its region. Though the link lost so far many of its original natural and landscape values, still plays an essential natural function in the system and should be preserved as an open land.
The first stage of Bilgoraj revitalization plan was defining the spatial, functional and natural feasibility of such a revitalization of the Biala Lada river valley. On the basis of the survey and diagnosis, the valley's natural and ecological potential and its outer links with the neighbouring, environmentally valuable areas of Roztocze and Solska Forest were assessed. The results of the assessment were enclosed in an eco-physiological study.
In the second stage the land-use policy of the town was elaborated and next - taking into account the study guidelines - the vally's revitalization concept prepared. Its essence is restoring semi-natural values of environment and landscape of the valley, preventing further development there. Only non-detrimental open-space urban functions (parks, sport grounds etc.) can be acceptable. This restrictive approach proves to be beneficial to attractiveness of the town and the quality of life of her inhabitants.

Key words: city's revitalization, Biłgoraj, river valley, Biała Łada

Streszczenie: Bilgoraj, jedno z najbardziej dynamicznie rozwijających się miast woj. lubelskiego, staje w obliczu wielu barier rozwojowych. Najważniejsza z nich jest niedostatek terenów pod zabudowę. Jest to przyczyna wzrastających nacisków, aby rozszerzyć tereny zabudowane o dolinę Białej Łady. Dolina, będąc przyrodniczą osią miasta, stanowi również istotne naturalne ogniwo w systemie ekologicznym miasta i regionu. Chociaż ogniwo to straciło tak wiele ze swych wartości przyrodniczych i krajobrazowych, to wciąż spełnia znacząca funkcję przyrodniczą w systemie i powinno pozostać zachowane jako przestrzeń niezabudowana.
Pierwszy etap planu rewitalizacji Biłgoraja określał przestrzenną, funkcjonalną i przyrodniczą możliwość realizacji takiej rewitalizacji doliny Białej Łady. Na podstawie ekspertyzy i diagnozy oceniono przyrodnicze i ekologiczne potencjały doliny oraz ich zewnętrzne powiązania z sąsiednimi, cennymi przyrodniczo obszarami Roztocza i Puszczy Solskiej. Wyniki tej oceny zostały załączone w postaci studium ekologiczno-fizjograficznego.
W następnej fazie opracowano politykę zagospodarowania przestrzennego miasta, a potem biorąc pod uwagę wytyczne ustalone w studium - przygotowano koncepcję rewitalizacji doliny. Jej sednem jest odtworzenie półnaturalnych wartości środowiska oraz krajobrazu doliny, przy powstrzymaniu dalszego rozwoju zabudowy. Jedynie nieszkodliwe funkcje otwartych przestrzeni miejskich (parki, tereny sportowe itp.) mogą być akceptowane. To restrykcyjne podejście, wykazuje duże korzyści dla atrakcyjności miasta i jakości życia jego mieszkańców.

Słowa kluczowe: rewitalizacja miast, Biłgoraj, dolina rzeki, Biała Łada


NON-TRANSPORT FUNCTIONS OF RAILWAY AREAS - pełny artykuł (full article) - plik PDF

POZATRANSPOTROWE FUNKCJE TERENÓW KOLEJOWYCH

Katarzyna E. Gańko

Katedra Architektury Krajobrazu, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, ul. Nowoursynowska 166, 02-787 Warszawa
e-mail: gankok@alpha.sggw.waw.pl

Abstract. Dissemination of the sustainble development idea resulted in a urban rest-natural systems appeared. The systems consist of nodal areas and corridors that serve as connections between the nodes and tracts supplying the natural system of the city from the areas situated outside its urbanized part. In the case of corridors continuity is the most important criterion.
There is no doubt that railway areas fulfill the continuity criterion and in addition, through connecting suburban areas with city centers, for various organisms they create a potential way of penetration into urbanized areas. Proper management of the railway grounds, with the planning tools employed, allows to take advantage of their natural and climatic potential while shaping natural systems of the cities.

Key words: railway grounds, ecological corridor, ruderal plants, terrestrial mollusca

Streszczenie. Upowszechnianie się idei zrównoważonego rozwoju zaowocowało pojawieniem się w dokumentach planistycznych miejskich systemów przyrodniczo-wypoczynkowych. Układy te składają się z obszarów węzłowych i korytarzy pełniących rolę łączników pomiędzy węzłami a także dróg zasilania systemu przyrodniczego miasta z obszarów położonych poza jego strefą zurbanizowaną. W przypadku korytarzy podstawowe znaczenie ma ich ciągłość.
Tereny kolejowe spełniają kryterium ciągłości, a łącząc strefy podmiejskie z centrami miast, stanowią potencjalną drogę wnikania organizmów żywych do stref zurbanizowanych. Odpowiednie gospodarowanie terenami kolejowymi, z wykorzystaniem narzędzi planistycznych, pozwoli na wykorzystanie ich potencjału przyrodniczego i klimatycznego.

Słowa kluczowe: tereny kolejowe, korytarz ekologiczny, roślinność ruderalna, malakofauna


WARSAW NEW GREEN IDENTITY - pełny artykuł (full article) - plik PDF

WARSZAWA ZIELENIĄ ODMIENIONA (Esej)

Joanna Giecewicz

Zakład Architektury w Krajobrazie, Politechnika Warszawska
ul. Koszykowa 55, 00-659 Warszawa
e-mail: joangie@neostrada.pl

Abstract. There are events in human history asking for more symbolic memory than musical, architectural or literary creations can achieve. The way to answer this exceptional demand was and still can be to use nature elements as symbol of unique celebration. It could be a project for the city of Warsaw in order to remember for ever the pontifical mass in 1979 and all the changes that came afterwards.

Key words: nature, symbol, genius loci

Streszczenie. Są wydarzenia w historii ludzkości wymagające lepszego upamiętnienia, niż dają zapis w muzyce, architekturze czy literaturze. Odpowiedzią na tę wyjątkową potrzebę było i ciągle jest wykorzystanie elementów natury jako symboli wyjątkowej chwili. Dla Warszawy mógłby to być projekt upamiętniający mszę papieską z 1979 r. i wszystkie przemiany, które po niej nastąpiły.

Słowa kluczowe: natura, symbol, genius loci