|
|
|
| |
|
TEKA
Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych VII/2011.
Commission of Architecture, Urban Planning and Landscape Studies
Architektura a etyka- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Bolesław Stelmach
Stelmach i Partnerzy Biuro Architektoniczne, ul. Popiełuszki 28, 20-052 Lublin, e-mail: info@spba.com.pl
Streszczenie. W dobie zmieniającego się paradygmatu zrównoważonego rozwoju cywilizacyjnego istotne jest rozważenie zmian etyki zawodu architekta ku proekologicznej kreatywności.
Słowa kluczowe: architektura, etyka, rozwój zrównoważony, posłannictwo, bezstronny profesjonalizm, proekologiczna kreatywność
Architecture and ethics - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Abstract. In the face of changing paradigm of civilization sustainable development it is essential to consider changes of ethics of architect profession towards proecological creativity.
Key words: architecture, ethics, sustainable development, mission, impartial professionalism, proecological creativity
Możliwości zastosowania wybranych gatunków roślin okrywowych w architekturze krajobrazu- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Magdalena Joniec, Margot Dudkiewicz
Instytut Roślin Ozdobnych i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, e-mail: margot-dudkiewicz@o2.pl
Streszczenie. Rośliny okrywowe to sztucznie utworzona grupa charakteryzująca się określonymi cechami morfologicznymi - są gęste, nisko się krzewią i szybko rozrastają. Do grupy tej należą zarówno byliny, pnącza, trawy ozdobne, krzewinki, paprocie, jak i krzewy liściaste czy iglaste. Rośliny okrywowe są atrakcyjne ze względu na różne walory dekoracyjne posiadają liście i pędy o interesujących fakturach i kolorze, ponadto przyczyniają się do ograniczenia erozji gleby oraz mogą funkcjonować jako płynne przejście pomiędzy architekturą budynku a krajobrazem. W niektórych sytuacjach stanowią alternatywę dla traw. Rośliny okrywowe znajdują zastosowanie w miejscach takich jak parki, zieleńce, pasy zieleni między jezdniami oraz ogrody prywatne. Mogą tworzyć kompozycje jednogatunkowe, równomiernie pokrywające powierzchnię lub nasadzenia składające się z wielu różnych gatunków. W pracy zaproponowano projekt kompozycji kolekcji dydaktycznej z wykorzystaniem roślin okrywowych.
Słowa kluczowe: : rośliny okrywowe, architektura krajobrazu
Possibility of using selected species of cover crops in landscape architecture- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Abstract. Cover crops is an artificially created group of plants characterized by specific morphological features - are dense, low to propagate and grow rapidly. The group includes both perennials, vines, ornamental grasses, shrubs, ferns, and deciduous shrubs or conifers. Values ornamental of selected species of ground cover established on the basis of our observations and based on literature. Ground covers are attractive because various decorative features they have leaves and stems of plants with interesting textures and color, also contribute to reducing soil erosion and can function as a smooth transition between the architecture of the building and landscape. In some cases, they represent an alternative to grass. Cover crops are used in places such as parks, lawns, grass strips between roadways and private gardens. They can create a single-species composition, evenly covering the surface or plantings consisting of many different species. Project was proposed collection of teaching compo-sition with the use of cover crops.
Key words: ground cover plants, landscape architecture
Warunki a struktury. Rewaloryzacja parku w Żelazowej Woli wraz z obiektami obsługi turystów, administracji i zaplecza gospodarczego - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Bolesław Stelmach
Stelmach i Partnerzy Biuro Architektoniczne, ul. Popiełuszki 28, 20-052 Lublin,
e-mail: info@spba.com.pl
Streszczenie. Struktury architektoniczne powstają na podstawie warunków odczytywanych przez autora jako determinanty jego projektu. W przypadku Centrum Chopinowskiego i Muzeum Chopina w Żelazowej Woli, były to warunki kontekstu przyrodniczo-kulturowego, warunki konserwatorskie, funkcje. Istotne były także zmiany projektu w trakcie realizacji.
Słowa kluczowe: warunki struktur architektonicznych, rewaloryzacja, Franciszek Krzywda-Polkowski, Centrum Chopinowskie, Park Muzeum Chopina w Żelazowej Woli, lokalne substancje
Terms and structures. Frederic Chopin Museum in Żelazowa Wola - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Abstract. Architectural structures arise on the basis of the terms implied by the author as design determinants. In case of The Chopin Center building and Frederic Chopin Museum in Żelazowa Wola, there were terms of natural and cultural context, conservation terms, functions. Design modifications during realization process were also es-sential.
Key words: terms of architectural structures, revalorization, Franciszek Krzywda-Polkowski, The Chopin Center, Frederic Chopin Museum in Żelazowa Wola, local substances
Ogrody basenu Morza Śródziemnego - na przykładzie założeń ogrodowych w Hiszpanii i na Cyprze - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Paulina Hortyńska, Margot Dudkiewicz
Instytut Roślin Ozdobnych i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie,
e-mail: phortyn-ska@yahoo.com
Streszczenie. W basenie Morza Śródziemnego powstały jedne z najstarszych cywilizacji świata. Rozwinęły się tu kultury Egiptu, starożytnej Grecji i Rzymu. Było to miejsce przenikania się sztuki perskiej, hellenistycznej, starochrzesciańskiej, bizantyjskiej i islamu. Ponadto region śródziemnomorski cechuje się łagodnym klimatem i urozmaiconym krajobrazem. Są to powody powstania wspaniałych założeń ogrodowych. Przeprowadzono badania wybranych obiektów ogrodowych na terenie Hiszpanii i na Cyprze. Zwrócono uwagę na układ funk-cjonalno-przestrzenny ogrodów, roślinność i zastosowane materiały. Badania objęły ogród zabytkowy Park Güell w Barcelonie oraz współczesne ogrody przydomowe.
Słowa kluczowe: sztuka ogrodowa, Hiszpania, Cypr
Gardens of the Mediterranean - for example garden complexes in Spain and Cyprus - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Abstract. In the Mediterranean created some of the oldest civilizations of the world -has developed a culture of Egypt, ancient Greece and Rome. It was a place of interpenetration of art Persian, Hellenistic, Christian, Byzantine and Islam. Moreover, the Mediterranean region is characterized by a mild climate and diverse landscape. These are the reasons for the creation of beautiful garden complexes. Investigations of selected gardening sites in Spain and Cyprus. Attention was paid to the spatial arrangement of functional gardens, plants and materials used. The study included the historic Garden Park Güell in Barcelona and modern gardens
Key words: garden art, Spain, Cyprus
Turystyka zrównoważona jako istotny czynnik aktywizacji małych miast - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Bartosz Kaźmierczak
Wydział Architektury, Politechnika Poznańska,
e-mail: bartosz.kazmierczak@put.poznan.pl
Streszczenie. Artykuł stanowi pewnego rodzaju syntezę teoretycznych podstaw badań prowadzonych przez autora w ramach pracy doktorskiej. Celem rozprawy było znalezienie narzędzia badawczego pomocnego w obiektywizacji decyzji planistycznych związanych z realizacją pożądanej infrastruktury turystycznej, niezbędnej do prawidłowego funkcjonowania turystyki zrównoważonej na wybranym obszarze. Autor zwraca szczególną uwagę na rolę turystyki w aktywizacji społeczno-ekonomicznej małych miast w warunkach zrównoważonego rozwoju.
Słowa kluczowe: osiedla mieszkaniowe, przestrzenie publiczne, Lublin
Sustainable tourism as a significant factor of towns activation - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Abstract. The following paper is considered to be a kind of synthesis of theoretical theoretical basis of research conducted by the author within the PhD thesis. The purpose of the work was to find a helpful research tool serving the objectification of planning decisions relating to the implementation of the required tourism infrastructure necessary for the proper functioning of the sustainable tourism. The author pays particular attention to the role of tourism in socio-economic activation of small towns in terms of sustainable development.
Key words: sustainable tourism, integrated urban planning, sustainable development, towns
Krystalizacja przestrzenno-społeczna śródmiejskich przestrzeni kulturowych jako czynnik wzrostu atrakcyjności miasta na przykładzie wybranych miast Wielkopolski - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Dominika Pazder
Wydział Architektury, Politechnika Poznańska,
e-mail: dominika.pazder@put.poznan.pl
Streszczenie. Artykuł prezentuje autorskie narzędzie badawcze, opracowane w ramach pracy dysertacyjnej realizowanej na Wydziale Architektury Politechniki Poznańskiej. Instrument ten ma na celu delimitację terenów kluczowych dla rozwoju śródmiejskich przestrzeni kulturowych, a następnie określenie możliwych form ich przekształcania. Zintegrowany system przestrzeni kulturowych oraz Kulturowa oferta inwestycyjna uzupełniają warsztat urbanistów o narzędzia wspierające kreację przestrzeni publicznych o wysokim standardzie użytkowym i przestrzenno-społecznej atrakcyjności.
Słowa kluczowe: rewitalizacja, śródmieścia, przestrzenie publiczne, wartości kulturowe, funkcje kulturotwórcze
Increasing spatial and social attractiveness of the downtown through the introduction of integrated cultural space system. Chosen case studies - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Abstract. The paper presents research tool developed by the author within the PhD thesis undertaken at Poznan University of Technology. The instrument is designed to demarcate the key areas of the downtown public space and determine the possible ways of their renewal. The Integrated System of Cultural Space and Cultural Investiment Offer are to complete the existing planning tools supporting creation of high standard and social and spatial attractiveness public space.
Key words: revitalization, downtown area, public space, cultural values, cultural functions
Alpinarium. Cz. 2 - Elementy ogrodów skalnych - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Krystyna Pudelska, Kamila Rojek
Instytut Roślin Ozdobnych i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie,
e-mail: kpudel-ska@autograf.pl
Streszczenie.: Alpinarium należy traktować jako miejsce wzrostu roślin charakterystycznych dla określonych łańcuchów górskich. Stanowi on swoistą kolekcję, która pełni funkcje dydaktyczne i estetyczne. Najlepszym wzorem w tworzeniu ogrodu górskiego jest natura - krajobrazy, siedliska, z których pochodzą rośliny. W alpinarium, jak w każdym ogrodzie skalnym wykorzystuje się naturalną rzeźbę i właściwości terenu, bądź teren kształtuje się sztucznie zależnie od wymagań sadzonych roślin. Najczęściej tego rodzaju układy pojawiają się w ogrodach botanicznych, ale z powodzeniem mogą stanowić ciekawą kompozycję ogrodu prywatnego. Urządzenie alpinarium, by prezentował fragment naturalnego krajobrazu górskiego wymaga przede wszystkim bardzo starannego doboru: rodzaju, formy, wielkości skał, bowiem są one szkieletem ogrodu, prawidłowej selekcji gatunków wysokogórskich i zastosowania odpowiedniego podłoża.
Słowa kluczowe: materiał kamienny, gatunki roślin alpejskich
Alpine garden Part 2 - The elements of rock gardens- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Abstract. Alpine garden must be regarded as a place where we can find plants characteristic for specific mountain ranges. It is a special collection which has a didactic and esthetic function. The best model to create an alpine garden is from nature - landscapes and habitats where plants come from. In alpine garden, just as in every rock garden, a natural location and properties of area are used, or area is artificially shaped and that depends on the needs of plants. Most often this kind of gardens can be found in botanical gardens, but they can also be part of very interesting compositions in private gardens. The most important thing of making alpine garden is to choose very carefully a type, form, shape and size of rocks, because they are the basis of garden, correct mountains plants selection and usage of proper soil.
Key words: stone material, alpine plant species
Kwiatowe elementy roślinne w XIX-wiecznych polskich ogrodach krajobrazowych w świetle literatury ogrodowej- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Krystyna Pudelska, Kamila Rojek
Instytut Roślin Ozdobnych i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie,
e-mail: kpudel-ska@autograf.pl
Streszczenie. Wraz z przemianami ogrodu naturalistycznego w XIX w. zmieniały się także elementy naturalne. W związku z niestabilną sytuacją w kraju w ciągu XIX i XX stulecia niewiele z założeń krajobrazowych przetrwało do dnia dzisiejszego. Studia nad literaturą tamtego okresu pozwolą na przybliżenie zarówno wyglądu form roślinnych jak i ich przemian. Szczególnym zainteresowaniem należy obdarzyć formy kwiatowe, ze względu na to, iż kwiaty są najdelikatniejszym i najbardziej ulotnym tworzywem ogrodowym. We wczesnych ogrodach krajobrazowych rośliny ozdobne stosowano rzadko. Stanowiły wówczas jedynie zgrabne połączenia z drzewami lub krzewami, a czasem samodzielne niewielkie klombiki lub kosze na trawniku. W II poł. XIX w. za sprawą Humphry Reptona do łask powracają regularne formy kwietników. W następstwie coraz większej różnorodności gatunkowej roślin kwiatowych ulegały one dalszym ciągłym przemianom. Rozwój ogrodnictwa ozdobnego w Polsce przyczynił się także do rozkwitu ogrodów środowiskowych - ogrodów skalnych, różanych, paprociarni. Polska przeżywała w tamtym okresie renesans w architekturze krajobrazu. Powstało najwięcej parków i ogrodów. Z tego powodu prowadzenie badań nad elementami roślinnymi, a szczególnie elementami, których głównym tworzywem były kwiaty, jest niezwykle istotnym zagadnieniem.
Słowa kluczowe: ogrody krajobrazowe, kwiatowe elementy roślinne
The components of flower plant in Polish XIXth landscape gardens in the light of garden literature - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Abstract. The natural elements were changing along with the naturalistic gardens in the XIXth century. To this day not many of landscaped gardens have survived because of the unstable situation in the country in the XIXth and XXth centuries. Studies of the literature from that period will allow us to have a closer look at both the appearance of the plants form and their transformations. Flowers are the most fregile and ephemeral garden material so they should be endowed with special interest. Ornamental plants were seldom used in the early land-scaped gardens. They functioned with trees and shrubs as an addition and sometimes as single flower beds or baskets on the lawn. In the second half of the XIX century regular flowerbeds returned to favour thanks to Humphry Repton and they underwent further transformations thanks to richer plants material. The development of ornamental horticulture in Poland has also contributed to the rising of the environmental, rock, rose and fern garden. Poland experienced a renaissance in the landscape architecture in that days. Many parks and gardens were formed. For this reason, research on plant components are particularly the elements of which were the main material of flowers, is an extremely important issue.
Key words: landscape garden, floral plants elements
Zabytkowe ogrody klasztorne we współczesnym Lublinie
- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Krystyna Pudelska, Anna Mirosław
Instytut Roślin Ozdobnych i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie,
e-mail: kpudel-ska@autograf.pl
Streszczenie. Założenia klasztorne na terenie Lublina mają bogatą historię. Pierwszy powstał już w XIV w. Z czasem do miasta sprowadzano kolejne zakony, dla których fundowano nowe miejsca pod zabudowę. Założenia lokowane poza murami miasta były otoczone pokaźnymi ogrodami. Do dóbr zakonnych należały także pola, łąki, folwarki, a nawet wsie. Przez szereg lat zakonnicy powiększali swoje włości, zabezpieczając w ten sposób finansowanie działalności, którą prowadzili. Po okresie świetności przychodzą ciężkie czasy konfliktów zbroj-nych obejmujących Lublin. W tym okresie założenia klasztorne ulegają licznym zniszczeniom, część przekształcana jest na cele świeckie, a przylegające do nich ogrody są dzielone na mniejsze parcele, przeznaczane pod zabudowę lub są sprzedawane. Z istniejących w XVIII w. 18 klasztorów do czasów współczesnych przetrwało 14. Wszystkie są wpisane do Rejestru Zabytków Województwa Lubelskiego, a tylko 6 z nich stanowi do dzisiaj własność zakonów. Ogrody przy zachowanych obiektach różnią się powierzchnią i funkcją od tych z okresu swojej świetności. Ich obszar w obrębie miasta od XVIII w. do czasów współczesnych zmniejszyła się o ponad połowę. Cztery z nich uległy niewielkim przekształceniom, a w niezmienionej formie pozostały tylko wirydarze w 9 dawnych klasztorach. Pozostała zieleń pełni funkcje ogrodów przyszpitalnych, przykościelnych lub skwerów miejskich.
Słowa kluczowe: klasztory, ogrody przyklasztorne, przekształcenia, Lublin
Historic monastic foundatios in contemporary Lublin
- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Abstract. Monastic foundations have important place in structure and history of Lublin. The first was established in four-teenth century within the city walls. Another's were build continuously to the eighteenth century, on the suburbs of those days. Their location determined the spatial development of the city and created its distinctive silhouette, which is recognizable also today. Since the late eighteenth century situation of Lublin deteriorated, which resulted in reducing the area of the monasteries and changing their functions. Until present times, from 18 buildings that existed in the eighteenth century, remained 14. All are under preservation. Some of them remained the property of the monks, others became a property of the diocese or the city. Present area of remai-ning gardens, in comparison to XVIII century, has been reduced by more than half. Part of it was designated for city development. Some of remaining gardens have changed their function and those, that retain their old form, are a valuable example of medieval and renaissance style.
Key words: monastic foundations, gardens, transformations, Lublin
Architektura drewniana w tożsamości uzdrowisk dolnośląskich - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Marek Piróg
Zakład Konstrukcji i Budownictwa Ogólnego, Wydział Architektury Politechniki Wrocławskiej,
e-mail: ma-rek.pirog@pwr.wroc.pl
Streszczenie: Miasta uzdrowiskowe Dolnego Śląska zachowały oryginalna zabudowę obiektów uzdrowiskowych przeważnie z przełomu XIX i XX w. Stanowią one najbardziej rozpoznawalną część zabudowy miejscowości, która w dużym stopniu decyduje o utrwaleniu tego, co określane jest mianem tożsamości miejsca. Niektóre istniejące i funkcjonujące obiekty wykonane są w konstrukcji drewnianej. Są to wyjątkowe budowle, które w specjalny sposób wpisują się w krajobraz tych miejscowości.
Słowa kluczowe: architektura drewniana, uzdrowisko, budynek
Wooden architecture in identyty of the health resorts in Lower Silesia- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Abstract: Health resort Lower Silesian towns maintained the original building of health care objects mainly from XIX/XXth Century. They create the most recognizable part of town building, which decides of consolidation of the identity of the place. Some of still functioning objects are built in wooden construction. They are exceptional buildings, which in a special way create a paysage of these towns.
Key words: wooden architecture, health resort, building
Wpływ erozji wodnej na krajobraz
- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Piotr Gliński, Jerzy Przesmycki
Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Administracji w Lublinie,
ul. Bursaki 12, 20-130 Lublin,
e-mail: vader333@autograf.pl, jerzy.przesmycki@gmail.com
Streszczenie. W opracowaniu omówiono zjawiska erozji, ze szczególnym uwzględnieniem roli erozji wodnej w kształtowaniu krajobrazu terenów erodowanych, występowanie erozji na terenie Polski, na podstawie najnowszej literatury oraz przedstawiono metody pomiaru i monitoringu procesów erozyjnych.
Słowa kluczowe: erozja wodna, krajobraz
Water erosion effect on the landscape
- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Abstract. Water erosion processes, which in Poland cover about 20% of the area, form characteristic landscape with strong relief. This landscape cause, from one hand disturbances in agricultural activity, and, from the other hand, is attractive for tourism.
Key words: water erosion, landscape
Systemy certyfikacji budownictwa zrównoważonego BREEAM i CSH - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Natalia Przesmycka
Katedra Architektury, Urbanistyki i Planowania Przestrzennego, Wydział Budownictwa i Architektury,
Politechnika Lubelska ul. Nadbystrzycka 40, 20-618 Lublin,
e-mail: natalia.przesmycka@gmail.com
Streszczenie. W przeciągu najbliższych lat budownictwo (zwłaszcza mieszkaniowe) czekają nieuniknione zmiany w zakresie technologii, eksploatacji i całej filozofii projektowania, które okażą się być może tak rewolucyjne dla budownictwa i architektury, jak chociażby wynalezienie żelbetu. W artykule omówiono problematykę zwią-zaną z definiowaniem i certyfikowaniem budynków zrównoważonych. Wprowadzenie jednolitego, obowiązko-wego systemu oceny i certyfikacji dla budynków zrównoważonych jest prawdopodobnie kwestią najbliższych kilku lat. Obecnie najbardziej popularne są systemy BREEAM dla budynków użyteczności publicznej i CSH dla budynków mieszkalnych.
Słowa kluczowe: zrównoważone budownictwo, BREEAM (Building Reaserch Estabilishment Environmental Assesment Method), CSH (Code for Sustainable Homes)
Sustainable building certification methods - BREEAM and CSH - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Abstract. Within the next few years, building construction (in particular housing) await the inevitable changes in technology, operations and the whole philosophy of designing, which may prove to be as revolutionary for the building industry and architecture, as the invention of reinforced concrete. The article discusses the problems with the definition and certification of sustainable buildings. The introduction of a uniform, obligatory assess-ment and certification system for sustainable buildings is likely to appear in the next few years. Currently the most popular certification systems are: BREEAM for public buildings and CSH for residential buildings.
Key words: sustainable buildings, BREEAM (Building Reaserch Estabilishment Environmental Assesment Method), CSH (Code for Sustainable Homes)
Bramy i kordegardy w zespołach dworskich i pałacowych województwa lubelskiego - stan zachowania - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Elżbieta Przesmycka, Kamila Boguszewska
Elżbieta Przesmycka, Wydział Architektury, Politechnika Wrocławska,
e-mail: elzbieta.przesmycka@pwr.wroc.pl
Kamila Boguszewska, Instytut Roślin Ozdobnych i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie,
e-mail: kamila_boguszewska@interia.eu
Streszczenie. Bramy i kordegardy stanowiły istotną część ogrodzeń większości założeń dworskich i pałacowych. W zależności od wielkości majątków ich liczba wahała się od jednej do czterech. Pierwotnie miały charakter najczęściej obronny. Z czasem zaczęły jednak pełnić rolę w układzie kompozycji przestrzennej wielu rezydencji. Autorki na wybranych przykładach opisują architekturę tego typu obiektów oraz stan ich zachowania w województwie lubelskim.
Słowa kluczowe: brama, kordegarda, Lubelszczyzna
Gates and guardhouse in Lublin Province - state of preservation - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Abstract. The gates and guardhouse were fixed part of the assumptions of court and palace. Depending on the size of estates, the number ranged from one to four. Originally, these objects had a purely defensive feature. With time, however, began to act a representative and compositional function. The authors describe the selected examples (from the Lublin region) of these objects and their state of preservation.
Key words: gate, guard--house, the Lublin region
Losy oranżerii w Lubartowie- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Elżbieta Przesmycka, Kamila Boguszewska
Elżbieta Przesmycka, Wydział Architektury, Politechnika Wrocławska,
e-mail: elzbieta.przesmycka@pwr.wroc.pl
Kamila Boguszewska, Instytut Roślin Ozdobnych i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie,
e-mail: kamila_boguszewska@interia.eu
Streszczenie. Oranżerie należą do obiektów użytkowych, towarzyszących założeniom rezydencjonalnym. Kresem ich funk-cjonowania w Rzeczypospolitej był Dekret o reformie rolnej z roku 1944 akceptowany przez Józefa Stalina. Na jego mocy majątki ziemskie zostały rozparcelowane, a poszczególne obiekty adaptowane na różnorakie funkcję. Wiązało się to często z ich dewastacją. Jednak prawdziwym kresem ich istnienia okazał się czas wolnej Polski dwudziestolecie kapitalizmu. Powyższy problem został opisany przez autorki na przykładzie historii pomarańczarni w założeniu pałacowo-parkowym w Lubartowie.
Słowa kluczowe: Lubartów, oranżeria, założenie pałacowo-parkowe
The history of the conservatory in Lubartów- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Abstract. Conservatories are utilitarian objects, accompanying the residentional foundation .The Decree on Land Reforms of 1944, signed by Joseph Stalin was the end of their functioning in Poland. Mansions have been parceled out and individual buildings were adapted to a variety of functions. It was associated frequently with their devastation. But the real end to their existence was a period of two decades of capitalism. This problem was described by the author on the example of orangery in Lubartów.
Key words: Lubartów, orangery, the establishment of the palace - park
Układ przestrzenny Łazienek królewskich w Warszawie jako przykład założenia krajobrazowego na skalę krajową - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Magdalena Janicka
: Pracownia Projektowa Grupa AT, Warszawa,
e-mail: magdalena.janicka@yahoo.pl
Streszczenie. Założenie pałacowo-parkowe Łazienki królewskie w Warszawie stanowi przykład ogrodu krajobrazowego w skali kraju. Niegdyś pozamiejska siedziba królów stała się dziś ogólnomiejskim parkiem wypoczynkowym, który dzięki bogactwu sztuki architektury stanowi jedno z piękniejszych muzeów. Wartość Łazienek królewskich wiąże się z ich niepowtarzalnym charakterem, na który wpływa zarówno świadomość historyczna, zabytkowa, jak i identyfikacyjna powstała na skutek integracji dzieła rąk ludzkich z poszanowaniem dla piękna otaczającego krajobrazu. Układ przestrzenny to jedna z cech wyróżniających Łazienki królewskie. Swoboda, malowniczość parku łazienkowskiego jak również założenie urbanistyczne osi stanisławowskiej łączące dawną siedzibę królów z miastem tworzą z Łazienek królewskich unikatowy eksponat. Całość zespołu pałacowo-parkowego wyróżnia czytelna, inspirowana naturalnymi formami kompozycja przestrzenna łącząca go z otoczeniem z użyciem powiązań widokowych i komunikacyjnych. Istotną rolę w układzie przestrzennym Łazienek królewskich odgrywa woda. Długie, wijące kanały, stawy eksponujące budowle, poszerzające perspektywę, prowadzące wzrok nad szeroka taflą wody niezaprzeczalnie wpływają na wartość całego układu przestrzennego Łazienek królewskich.
Słowa kluczowe: Łazienki królewskie, ogrody krajobrazowe, założenie przestrzenne
Spatial arrangement of "Łazienki królewskie in Warsaw as an example of landscape concept across the country - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Abstract. The palace-park concept of "Łazienki Królewskie" in Warsaw is an example of a landscape garden in the country. Once the countryside seat of kings today has become a city wide park, which, thanks to the richness of art of architecture, is one of the most beautiful museum. Value of the "Łazienki Królewskie" is associated with its not repeatable nature, which affects both the historical and identifying consciousness caused by the inte-gration of the work of human hands with respect for the beauty of the surrounding landscape. The spatial arran-gement is one of the most important feature of the garden. Freedom, picturesqueness of the garden as well as urban setting of "Oś Stanisławowska", which links the former seat of the kings with the city, makes an unique exhibit. The whole palace and park concept is distinguished by a clear, inspired by natural forms spatial composition, which combines the garden with the environment by the use of viewpoints and communication links. Water plays an important role in the spatial arrangement of "Łazienki Królewskie". Long, winding canals, ponds exposing buildings, broadening view, leading eye over waterline undeniably affect the value of the spatial arran-gement of "Łazienki Królewskie".
Key words: Łazienki Królewskie, spatial layout, landscape garden
Mała architektura - ważny akcent założenia przestrzennego Łazienek królewskich - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Magdalena Janicka
Pracownia Projektowa Grupa AT, Warszawa,
e-mail: magdalena.janicka@yahoo.pl
Streszczenie: Łazienki królewskie w Warszawie wyróżnia mnogość form małej architektury. Stanowią one umieszczony w sercu miasta zakątek historii polskiej kultury i sztuki wpleciony w scenerię krajobrazowego ogrodu. Przejrzysty, inspirowany przyrodą układ przestrzenny ogrodu silnie akcentowany jest przedstawieniami rzeźbiarskimi i formami małej architektury - mosty. Zarówno przedstawienia rzeźbiarskie, jak i formy mostów stanowią uzupełnienie kompozycyjne całości założenia. Czerpiący natchnienie ze sztuki antycznej, chińskiej najznamienitsi artyści tworzyli tu dzieła, które harmonizując z otoczeniem przemieniły park w miejsce posiada-jące niemożliwą do wydzielenia na poszczególne elementy całość o symbolicznym i duchowym wymiarze.
Słowa kluczowe: Łazienki królewskie, mała architektura, rzeźba, most, kompozycja
Little architecture form - important accent of spatial arrangement of "Łazienki królewskie" - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Abstract: "Łazienki Królewskie" in Warsaw are unique because of a multitude of small architectural forms. They form located in the heart of the city place of history of Polish culture and art woven into the scenery of the landscape garden. Clear, inspired by nature, spatial layout of the garden is heavily accented and sculptural representations of the small forms of architecture - bridges. Both the sculptural presentation and bridges are supplement of the whole compositional concept. Well known Artists inspired by ancient and Chinese art built a work of art, which with the harmonic connection to surrounding, turned the park into a place with symbolic and spiritual dimension impossible to separate.
Key words: Łazienki Królewskie, little architecture form, sculpture, bridge, composition
Dzieje osadnictwa Islandii i architektura Reykjaviku na przykładach- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Małgorzata Doroz-Turek
Katedra Gospodarki Przestrzennej, Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Administracji w Lublinie,
ul. Bursaki 12, 20-150 Lublin, e-mail: trinity75@tlen.pl
Streszczenie. Artykuł poświęcony został nordyckiemu kraju na wyspie, o którym słyszymy głównie z powodu erupcji wulkanów. W artykule, napisanym pod wpływem wrażeń i fascynacji naocznie poznanej Islandii i przestrzeni jej stolicy, przedstawiono rys historyczny osadnictwa od początku jego istnienia i zaprezentowano kilka ważniejszych obiektów związanych z historią i przestrzenią urbanistyczną Reykjaviku, stolicy jednej z najpięk-niejszych wysp na świecie.
Słowa kluczowe: Islandia, Reykjavik, osadnictwo, miasto, architekci, architektura
The history of the settlement of Iceland and Reykjavik architecture to examples- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Abstract. The article is devoted to the Nordic country on the island, about which we hear mainly due to volcanic eruptions. The article, written under the influence of experience and fascination with Iceland and visually explo-red the space of its capital city, let me outline the historical background of settlement since the beginning of its existence on the island and make a few important objects related to the history of urban space and Reykjavik, the capital of one of the most beautiful islands on earth.
Key words: Iceland, Reykjavik, colonization, city, architects, architecture
Wzorcowe szkoły wiejskie jedno- i dwuklasowe z okresu międzywojennego w Polsce - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Elżbieta Przesmycka, Ewa Miłkowska
Wydział Architektury, Politechnika Wrocławska,
e-mail: elzbieta.przesmycka@pwr.wroc.pl
Streszczenie. W artykule przedstawiono wybrane przykłady projektów wzorcowych szkól jedno- i dwuklasowych z okresu międzywojennego zalecanych do realizacji w niepodległej Polsce. Omówione zostały projekty wybitnych polskich architektów i ich główne cechy, takie jak forma architektoniczna, układ funkcjonalny i sposób organizowania przestrzeni wokół szkół zgodnie z ustalonymi przepisami prawnymi.
Słowa kluczowe: Polska, architektura, szkoły wiejskie, okres 1918-1939
Standard one and two rooms country schools from the in between the world wars period in Poland- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Abstract. The work shows selected examples of standard one and two rooms country schools from the in between the World Wars period in Poland. Article contains project of leading polish architects and its main character like the architect form, function systems and the organization of schools surroundings suitable to the law regulations.
Keywords: Polish, architecture, country schools, 1918-1939 period
Mikrobiologiczne kompleksy naukowe według Louisa Kahna - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Michał Salamonowicz
Biuro architektoniczne Architon LLP, Epsom, Wielka Brytania,
e-mail: msal@onet.pl
Streszczenie. Louis Kahn, jeden z najwybitniejszych architektów XX w., uznawany jest za ojca współczesnych mikrobiolo-gicznych kompleksów naukowych. Jego realizacje z końca lat 50. i 60. ubiegłego wieku stały się wzorcem dla późniejszych projektów laboratoriów mikrobiologicznych. Kahn w swoich realizacjach wprowadził dwie zasady: zasadę podzielenia funkcji na powierzchnie obsługujące i obsługiwane oraz zastosowanie otwartego planu w laboratoriach. Równocześnie wydzielił poziomy techniczne w celu łatwiejszego dostępu do instalacji technicznych. Jego obiekty są pełne symboliki, a zastosowanie surowych materiałów nawiązaniem do dialogu pomiędzy masą budynku i dynamiczną grą światła.
Słowa kluczowe: : projektowanie, Louis Kahn, Laboratoria Badań Medycznych (Richards Medical Centre) przy Uniwersytecie w Pensylwanii, Instytut Studiów Biologicznych Salka (Salk Institute)
Microbiological research facilities by Louis Kahn- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Abstract. Louis Kahn, one of the greatest architects of twentieth century is considered the father of modern microbiology research complexes. His projects from the end of 50ties and 60ties of the last century have become a benchmark for modern microbiological laboratory buildings. Kahn in his works introduced two principles: of served and servant spaces, and the use of open plan laboratories. At the same time he has separated the technical areas from the laboratory area in order to facilitate access to services. His design is full of symbolism. The use of raw materials, establishing a dialogue between the mass of the building and the dynamic play of light.
Key words: Architectural design, Louis Kahn, Laboratories Medical Research Building (Richards Medical Centre) at the University of Pennsylvania, Salk Institute for Biological Studies
Architektura drewniana Samary z końca XIX i początku XX wieku - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Ewa Pol
Wydział Architektury, Politechnika Wrocławska,
ul. B. Prusa 53/55, 50-317 Wrocław,
e-mail: ewa.pol@pwr.wroc.pl
Streszczenie. Zabudowa drewniana pochodząca z końca XIX i pocz. XX w. w Samarze, w Rosji, jest jednym z przykładów nadwołżańskiej architektury drewnianej, charakteryzującej się bogatym zdobnictwem oraz formą. Ciekawym zjawiskiem w XIX w. stało się zastępowanie architektury murowanej architekturą drewnianą. Fenomen ten spowodowany był napływem ludności wiejskiej do miasta. Z drewna budowano nie tylko zabudowę mieszkaniową, ale i budynki użyteczności publicznej (kościoły, szpitale, szkoły) oraz małą architekturę. Początkowo architektura ta znajdowała się na obrzeżach miasta. Wraz z jej popularyzacją wśród urzędników, zaczęła ona występować również w centrum miasta w miejscu wolnych parceli. Można wyróżnić wiele typów tej zabudowy: od najprostszych jednoizbowych po dwu- i trzykondygnacyjne domy ważnych urzędników. Zabudowa ta najczęściej występowała w konstrukcji zrębowej oraz szkieletowej (podziały wewnętrzne, wykusze, wieże). Ostatni wymieniony typ zabudowy mógł mieć konstrukcję mieszaną - parter był murowany, natomiast pozostałe kondygnacje drewniane. Budynki mieszkalne najczęściej zwieńczone były dachem dwuspadowym, natomiast wykusze i ryzality - dachem wieżowym. Układ funkcjonalno - przestrzenny poszczególnych rodzajów zabudowy był określony. Charakterystyczna dla tej zabudowy stała się dekoracja. W przeważającej części motywami ornamentu były formy zoomorficzne, fitomorficzne, geometryczne oraz występowały typowe formy ludowe. Dekorowane były szczyty, okna szczytowe, wiatrownice, zwieńczenia szczytów, listwy podokapowe, naroża budynku (kożuchowanie), nad- i podokienniki. Przybierały one różne formy oraz kształty. Najbardziej charakterystyczne stały się nad- i podokiennik, tworząc dekorowane obramienia okienne. Ich charakterystyczną cechą kompozycyjną była symetria. Z czasem formy obramień okiennych ulegały przekształceniu (przesuwano je względem lica ściany, spiętrzano). Ważnym elementem elewacji stały się akcenty, takie jak ryzality, wykusze, wieżyczki, balkony i niewielkie lukarny. Były one bardzo różne i występowały w dowolnej kombinacji. Cechy architektury drewnianej nawiązują do stylu, jaki panował w XIX w. eklektyzmu. W Rosji mamy do czynienia ze swoistą odmianą eklektyzmu, polegającą na połączeniu tradycyjnych form architektury rosyjskiej - np. kokosznik - z formami zachodnioeuropejskimi różnych epok.
Słowa kluczowe: Samara, architektura drewniana, architektura nadwołżańska
Samara wooden architecture from the late nineteenth and early twentieth century
- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Abstract. Wooden buildings dating from the late XIX-th and early XX-th century in Samara, Russia, are one of the examples of Volga region wooden architecture, which are characterized by rich ornamentation and form. An interesting phenomenon in the nineteenth century was the replacement of brick architecture with wooden archi-tecture. This phenomenon was caused by the influx of rural population to the city. It was a time when folk architecture has significantly affected in urban architecture. From were built wood but not only homes, also public buildings such as churches, hospitals, schools and small architecture. Initially, this architecture was on the outskirts of the city. Along with the popularization with officials, it also began to appear in the city centre in places of free lots. One can distinguish many types of buildings: from the simplest one-room ones to two-and three-storey houses of important officials. Buildings were of log construction and frame construction (internal divisions, bay windows, towers). The second type of building could have a mixed structure - ground floor was made from brick, while the remaining floors were made from wood. Residential buildings often had gable roof, whereas bay windows and projections had tent roof. The functional and spatial layout of different types of buildings was determined. What became characteristic for the buildings dating from the late nineteenth and early twentieth century was the decoration. For the most part ornamentation motives were zoomorphic, floral, geometric forms, and typical folk form. Gables, sprockets, attic windows, under eaves mouldings, corners of the building, label moulds and windowsill, porches were decorated giving a distinctive look to the building. They assumed different forms and shapes. Label mould and windowsill became the most characteristic parts forming decorative window frames. Symmetry was their characteristic composition feature. With time, the form of window frames underwent transformation (redirected along the wall face, stacked). The accents, such as projections, bay windows, turrets, balconies and small dormers became an important element of the facade. They were very different and occurred in any combination. The features of wooden architecture refer to the style that prevailed in the nineteenth century - eclecticism. In Russia there is a kind of eclectic variety, involving a combination of traditional Russian architecture - e.g. kokoschnik and Western European forms of different ages.
Key words: Samara, wooden architecture, Volga region architecture
|
|
|
Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych O.L. PAN |
|
|
|
|
|
