|
Tadeusz Przeciszewski (1922-2000)
6 grudnia 2000 roku zmarł w Warszawie prof. Tadeusz Przeciszewski, znany specjalista w dziedzinie ekonomii społecznej, współzałożyciel katolickiego miesięcznika "Więź", oficer Armii Krajowej, więzień sowieckich łagrów i polskich stalinowskich więzień.
Urodził się w Sierpcu 2 marca 1922 roku. W 1929 roku rodzina Przeciszewskich przeniosła się do Warszawy. Jego ojciec był pracownikiem Tramwajów Miejskich, pełnił zarazem funkcję prezesa Chrześcijańskiego Związku Zawodowego tego przedsiębiorstwa.
Podczas kampanii wrześniowej Tadeusz Przeciszewski zgłosił się na ochotnika do wojska i został skierowany na Kresy Wschodnie. Rozbrojony przez Armię Czerwoną w Kowlu, jako niepełnoletni został zwolniony i uniknął wywózki. Maturę uzyskał w czerwcu 1940 roku na tajnych kompletach w I Miejskim Gimnazjum i Liceum im. Gen. Sowińskiego. Wiosną 1941 roku rozpoczął działalność konspiracyjną w Okręgu Stołecznym Narodowej Organizacji Wojskowej, przyjmując pseudonim "Baryka". Redagował pismo "Młoda Polska". W czerwcu 1942 roku ukończył Szkołę Podchorążych Armii Krajowej. Równocześnie studiował na konspiracyjnym Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego i w Szkole Handlowej, gdzie kształcił się pod kierunkiem prof. Edwarda Lipińskiego.
W marcu 1945 został aresztowany przez NKWD i wywieziony do łagru Kaszaj na Uralu w obłasti Swierdłowsk. Pracował przy wyrębie syberyjskich lasów. Na mocy amnestii (tzw. Mikołajczykowskiej) zwolniony, powrócił do Polski.
Już w grudniu 1945 uzyskał tytuł magistra na Wydziale Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. W lipcu 1946 roku ukończył Szkołę Główną Handlową w Warszawie a trzy lata później doktoryzował się na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Od 1946 roku redagował "Tygodnik Warszawski" - organ Kurii Arcybiskupiej w Warszawie. Aresztowany w listopadzie 1948 roku, we wspólnym procesie m.in. z Wiesławem Chrzanowskim, został skazany na 6 lat więzienia. Na wolność wyszedł dopiero w grudniu 1953 roku.
Jesienią następnego roku utworzył z Tadeuszem Mazowieckim i Januszem Zabłockim katolicki miesięcznik "Więź". Podejmuje pracę na Wydziale Ekonomii Politycznej Uniwersytetu Warszawskiego. Tu uzyskał w 1963 roku stopień doktora habilitowanego w zakresie nauk ekonomicznych. Odmówił wstąpienia do PZPR i w wyniku tego natychmiast stracił pracę na Wydziale.
Zaczął współtworzyć Wydział Ekonomiczny UMCS, wykładał też w KUL. Przez ponad ćwierć wieku przyjeżdżał regularnie do Lublina z Warszawy. Zatrudniony w 1964 roku na etacie docenta w UMCS organizował Zakład Planowania i Polityki Gospodarczej i kierował nim do chwili przejścia na emeryturę w 1992 roku.
Tytuł profesora nadzwyczajnego uzyskał w 1972 roku, profesora zwyczajnego w 1982. W latach 1973-79 był członkiem Komitetu Pracy i Polityki Społecznej PAN, a w latach 1981-96 członkiem Komitetu Nauk Ekonomicznych PAN.
Tadeusz Przeciszewski był odznaczony m.in. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski i Krzyżem Armii Krajowej.
Jan Pleszczyński
powrót do wydawnictwa 
|
