|
Anatol Listowski (1904-1987)
 Profesor Anatol Listowski - wieloletni dyrektor Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach należy do nielicznej grupy profesorów wytyczających, po powstaniu w 1950 roku Polskiej Akademii Nauk, główne kierunki rozwoju nauk rolniczych oraz zmiany organizacyjne w zapleczu naukowym podległym ówczesnemu Ministerstwu Rolnictwa i Reform Rolnych.
Profesor zw. dr hab. Anatol Listowski urodził się w 1904 roku w Hrubieszowie. Wykształcenie w zakresie szkoły średniej otrzymał w gimnazjum Macierzy Polskiej w Kijowie a następnie w gimnazjum w Zamościu. Wyższe studia odbył na Wydziale Filozoficzno-Przyrodniczym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Tam też w 1928 roku uzyskał stopień naukowy doktora filozofii.
Pracę zawodową rozpoczął w prywatnej Stacji Hodowli Zbóż i Ziemniaka koło Dębicy. Po kilku latach pracy przenosi się na Politechnikę Lwowską w Dublanach uzyskując stanowisko asystenta w Katedrze Uprawy Roślin. W 1935 roku dr A. Listowski powraca do Krakowa obejmując stanowisko adiunkta - wykładowcy przedmiotu odmianoznawstwa roślin w Katedrze Hodowli Roślin na Wydziale Rolniczym Uniwersytetu Jagiellońskiego.
W 1939 roku po zajęciu Krakowa przez armię niemiecką podziela los licznej grupy pracowników naukowych UJ w ramach podstępnej akcji "Sonderaktion Krakau". W obozach koncentracyjnych w Sachsenhausen a następnie Dachau przeżył dwa lata. Zwolniony na skutek opinii międzynarodowej powraca do kraju i podejmuje pracę w Izbie Rolniczej w Krakowie. W 1943 roku, na polecenie rektora UJ prof. Szafera, był organizatorem tajnego Wydziału Rolniczego tego uniwersytetu, kierując wydziałem do końca okupacji niemieckiej.
Po wojnie pracuje nadal na UJ na stanowisku kierownika Zakładu Uprawy Roślin. Jednocześnie podejmuje współpracę z Państwowymi Zakładami Hodowli Roślin organizując kilka stacji hodowlanych w Rejonie Krakowsko-Śląskim. Po reorganizacji PZHR na krótko obejmuje stanowisko dyrektora Rejonu Południe Hodowli Roślin działającego w ramach organizacji PGR.
W 1946 roku dr A. Listowski powraca do działalności naukowej podejmując trud uzyskania doktora habilitowanego w oparciu o kilka prac wykonanych jeszcze przed wojną na temat wpływu suszy i długości dnia na rozwój jęczmienia jarego. W tym też roku uzyskuje tytuł profesora nadzwyczajnego i przenosi się do pracy na SGGW w Warszawie. W 1954 roku otrzymuje tytuł profesora zwyczajnego. Wcześniej, bo w 1952 roku został powołany na członka korespondenta PAN a członkiem rzeczywistym został w 1961 roku.
Na I Kongresie Nauki Polskiej w 1950 roku prof. A. Listowski był głównym referentem w Sekcji Biologii i został powołany do Komitetu Organizacyjnego PAN. Od 1957 do 1971 roku był członkiem Prezydium PAN. Jednocześnie w latach 1958-65 sprawował funkcję sekretarza V Wydziału Nauk Rolniczych i Leśnych. W 1966 roku zgromadzenie ogólne członków Akademii wybrało prof. dr A. Listowskiego wiceprezesem PAN. Stanowisko to piastował do 1968 roku. Prof. A. Listowski był także członkiem zagranicznym Rolniczej Akademii Nauk NRD oraz członkiem Akademii Nauk Rolniczych Czechosłowacji.
Z Puławami prof. A. Listowski związał się od 1950 roku. W wyniku reorganizacji Państwowego Instytutu Naukowego Gospodarstwa Wiejskiego otrzymał on zadanie zorganizowania Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa z głównym ośrodkiem w Puławach. Funkcję dyrektora IUNG piastował od chwili jego utworzenia do 1968 roku.
Od 1969 do 1972 roku, tj. do chwili przejścia na emeryturę pracował w Instytucie Ziemniaka - Oddział w Jadwisinie koło Warszawy. Po przejściu na emeryturę powrócił do Krakowa podejmując działalność w krakowskim oddziale PAN oraz jako wykładowca cykli wykładów dla studentów UJ.
Główne zainteresowania naukowe prof. A. Listowskiego były ukierunkowane na zagadnienie rozwoju roślin i ich produkcyjności. Choć z wykształcenia nie był właściwie rolnikiem (nazywał siebie zrolniczałym przyrodnikiem) zdecydowana większość jego dorobku dotyczy zagadnień biologii i fizjologii roślin rolniczych oraz ich uprawy. W tej tematyce opublikował (większość we współautorstwie) ponad 70 rozpraw i artykułów naukowych, ponad 30 artykułów naukowo-technicznych i popularno-naukowych; jest współautorem licznych podręczników i książek, wśród których podręcznik akademicki pt.: "Szczegółowa uprawa roślin" (red. A. Listowski) doczekał się siedmiu wydań.
Dużą rolę w upowszechnianiu postępu w rolnictwie odegrały stworzone przez prof. A. Listowskiego "Zalecenia Agrotechniczne IUNG", wydawane regularnie od 1954 do 1988 roku. Stanowiły pewnego rodzaju kompendium najnowszej wiedzy o przyrodniczych uwarunkowaniach i uprawie roślin.
Prof. A. Listowski należał do ludzi o szerokich horyzontach myślowych, umiał widzieć rolnicze zagadnienia z pozycji nauk przyrodniczych, prowadzić na ich temat filozoficzną dyskusję i wyciągać z niej interesujące wnioski. Umiał również pozyskiwać do współpracy, zwłaszcza w organizowaniu IUNG, ludzi o wielkim autorytecie naukowym i moralnym.
Te cechy profesora oraz jego naukowe dokonania utrwalają o profesorze Anatolu Listowskim nieprzemijającą pamięć.
Stanisław Nawrocki
powrót do wydawnictwa 
|
