|
Stanisław KRAUSS (1901-1973)
 Prof. dr Stanisław Krauss urodził się 7 kwietnia 1901 roku w Załoźcach w województwie tarnopolskim. Po ukończeniu szkoły średniej, uzyskał w roku 1926 tytuł zawodowy lekarza weterynarii w Akademii Medycyny Weterynaryjnej (AMW) we Lwowie. Stopień doktora medycyny weterynaryjnej uzyskał w tejże uczelni w roku 1937. W latach 1925-27 pełnił obowiązki asystenta w Katedrze Mikrobiologii AMW, a w latach 1928-1933 był powiatowym lekarzem weterynarii w Gródku Jagiellońskim i Przemyślu. Od 1933 do 1939 był wojewódzkim inspektorem weterynaryjnym w Tarnopolu i Krakowie. Na tym stanowisku zastała go wojna, w czasie której zajmował się prywatną praktyką weterynaryjną w powiecie krakowskim (gromada Czernichów). W roku 1938 powołany został na stanowisko naczelnika wydziału zaraźliwych chorób zwierzęcych w Ministerstwie Rolnictwa i komisarza do walki z pryszczycą w Polsce. Po wyzwoleniu w 1945 roku został powołany do służby wojskowej, a po zdemobilizowaniu przeszedł do służby administracyjnej. Od roku 1945 zajmował kolejno: stanowisko naczelnika Wydziału, Nadzwyczajnego Komisarza do Walki z Zaraźliwymi Chorobami Zwierząt oraz dyrektora Departamentu Weterynarii. Na tych stanowiskach pracował do roku 1952. W tymże roku po przeprowadzeniu przewodu habilitacyjnego na Wydziale Weterynaryjnym SGGW w Warszawie, objął stanowisko dyrektora Państwowego Instytutu Weterynaryjnego w Puławach, a po zorganizowaniu Katedry Epizootiologii na Wydziale Weterynaryjnym Wyższej Szkoły Rolniczej w Lublinie - kierownika tejże Katedry.
W roku 1954 uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w roku 1964 profesora zwyczajnego nauk weterynaryjnych z zakresu epizootiologii. Rok później powołany został na członka korespondenta Polskiej Akademii Nauk.
Zasługą profesora Kraussa w okresie powojennym było zorganizowanie od podstaw nowoczesnej służby weterynaryjnej w kraju, opracowanie dużej liczby instrukcji i zarządzeń, dotyczących zwalczania zaraźliwych chorób zwierzęcych, opartych na najnowszych osiągnięciach epizootiologii. Działalność ta jest poważnym wkładem do nauki, a oparte na niej działania służby weterynaryjnej ograniczyły znacznie straty wywołane chorobami zaraźliwymi w hodowli i chowie zwierząt w kraju.
* * *
Dorobek naukowy profesora Kraussa obejmuje łącznie 50 pozycji, w tym 35 prac o charakterze eksperymentalno-naukowym. Prace te dotyczą przede wszystkim najgroźniejszych dla gospodarki narodowej chorób zaraźliwych zwierząt: pryszczycy, niedokrwistości zakaźnej koni, gruźlicy, chorób zakaźnych trzody chlewnej i grzybic. W pracach swoich uwzględniał w szerokim zakresie nowoczesne aspekty epizootiologiczne dotyczące szczególnie wpływu różnych czynników na powstanie i dynamikę chorób zakaźnych.
Profesor Krauss był promotorem 16 doktoratów oraz opiekunem kilku przewodów habilitacyjnych. Instytut w czasie dyrektury prof. Kraussa otrzymał prawa do nadawania stopni naukowych doktora i doktora habilitowanego nauk weterynaryjnych, a pracownicy Instytutu ogłosili w tym okresie ponad 2000 prac naukowych. Organizowano w tym czasie również liczne sesje i konferencje naukowe, dzięki którym Państwowy Instytut Weterynaryjny zdobył uznanie w krajowych i zagranicznych ośrodkach naukowych.
Pracownicy naukowi, dzięki autorytetowi jakim cieszył się prof. Krauss i jego skutecznym działaniom, mogli wyjeżdżać za granicę na staże naukowe, które pozwoliły zdobyć doświadczenie, nawiązać współpracę i rozwijać nowoczesne, już wówczas na poziomie światowym - badania. Dzięki temu Instytut cieszył się uznaniem i renomą; zaczął być znanym na świecie ośrodkiem badań weterynaryjnych.
* * *
Drugim terenem działalności naukowo-organizacyjnej i dydaktycznej profesora Kraussa była Katedra Epizootiologii Wyższej Szkoły Rolniczej (WSR) - obecnie Akademii Rolniczej - w Lublinie. Działalność ta prowadzona była w czterech zasadniczych kierunkach: kształcenia młodej kadry naukowej, unowocześniania procesu nauczania, ukierunkowania prac badawczych z punktu widzenia potrzeb gospodarki narodowej oraz nawiązywania ścisłej współpracy z terenową służbą weterynaryjną. Poza pracą naukową i dydaktyczną w Katedrze Profesor pełnił szereg odpowiedzialnych funkcji na Wydziale Weterynaryjnym WSR. Za osiągnięcia dydaktyczne i naukowe był kilkakrotnie wyróżniany i nagradzany przez rektora tej uczelni oraz ministra szkolnictwa wyższego (nagroda naukowa I stopnia).
Profesor Krauss niezależnie od licznych obowiązków o charakterze organizacyjno-naukowym i dydaktycznym brał czynny udział w życiu społeczno-politycznym. Był posłem ziemi lubelskiej do Sejmu przez trzy kadencje (12 lat). Był członkiem Sejmowej Komisji Rolnictwa, Przemysłu Spożywczego i Skupu. W jej pracach brał żywy i aktywny udział, referując wielokrotnie zagadnienia związane z podniesieniem produkcji zwierzęcej, bazy paszowej, przemysłu mięsnego, mleczarskiego i innych. Występował również na plenarnych posiedzeniach Sejmu, poruszając najbardziej żywotne problemy rolnictwa. Jako poseł ziemi lubelskiej współpracował z władzami terenowymi w swym okręgu wyborczym oraz brał udział w licznych spotkaniach z wyborcami.
Profesor Krauss był ponadto członkiem Rady Naukowo-Technicznej przy ministrze rolnictwa i zastępcą przewodniczącego jej Komisji Weterynaryjnej, był członkiem Głównej Komisji Kwalifikacyjnej przy PAN, specjalnej Komisji Nauki, Komisji Nagród Państwowych, rad naukowych instytutów: Zootechniki, Fizjologii i Żywienia Zwierząt, Genetyki i Hodowli Zwierząt PAN, a także członkiem Polskiego Towarzystwa Nauk Weterynaryjnych, Lubelskiego Towarzystwa Naukowego i wielu innych towarzystw naukowych
Za całokształt swojej działalności został odznaczony Orderem Sztandaru Pracy II klasy, Krzyżem Komandorskim i Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, dwukrotnie Złotym Krzyżem Zasługi, medalem za Zasługi dla Obronności Kraju i innymi wysokimi odznaczeniami.
Prof. dr Stanisław Krauss był postacią ogólnie znaną, przynoszącą swą pozycją naukową i społeczną zaszczyt swojemu zawodowi. Dzięki wszechstronnej działalności, doświadczeniu i zdolnościom organizacyjnym zasługi prof. Kraussa w tworzeniu nowoczesnej służby weterynaryjnej w Polsce i zwalczaniu zaraźliwych chorób zagrażających rozwojowi hodowli zwierząt są ciągle bardzo duże i nie do przecenienia. W okresie kierowania Państwowym Instytutem Weterynaryjnym doprowadził prof. Krauss tę placówkę do pełnego rozwoju naukowego i organizacyjnego. Był on zawsze chętny do niesienia pomocy współpracownikom. Szczególnie młoda kadra naukowa zawdzięcza mu bardzo dużo. Przyczynił się bowiem wydatnie do jej szkolenia w kraju i za granicą oraz stworzenia korzystnej atmosfery dla uzyskiwania tytułów i stopni naukowych. Bardzo lubiliśmy Go za Jego życzliwość i szczerość, a szanowaliśmy za prawość charakteru, poczucie sprawiedliwości i mądrość.
Jego dewizą, jaką się kierował i jaka została w pamięci współpracowników, a także i rodziny była: praca, praca i jeszcze raz praca. Ale mimo ogromnego zaangażowania i poświęcenia się pracy, miał czas dla rodziny, przyjaciół i znajomych. Objawiało się to głęboką troską o rodzinę, niesieniem pomocy potrzebującym z grona osób mu bliskich oraz dyskretnym zainteresowaniem kłopotami współpracowników i skuteczną pomocą w ich pokonywaniu.
Kochał przyrodę. Formalnie znalazło to odbicie w pracach jakie wykonywał w ramach działalności Państwowej Rady Ochrony Przyrody. A na co dzień dbał o piękno otoczenia Instytutu. Dbał o zieleń: drzewa, kwiaty.
* * *
Wszystko co związane z profesorem - jego pracą i cechami jego charakteru - zostało we wdzięcznej pamięci pracowników Instytutu i uwiecznione zostało pamiątkową tablicą o treści: Stanisław Krauss, Członek korespondent PAN, dyrektor Instytutu Weterynarii, 1952-1972. Była ona wmurowana w ścianę Państwowego Instytutu Weterynaryjnego z okazji 40-lecia istnienia Instytutu.
Była to chwila wzruszająca dla pracowników Instytutu, ale także, jak wiemy, dla członków rodziny profesora: żony - pani Jadwigi Kraussowej i syna - pana profesora dr. hab. Michała Kraussa. Prof. Michał Krauss - jak siebie nazywa - Krauss-junior - powiedział, że głęboko wzrusza i zachwyca taki dowód pamięci, bo coraz rzadziej ma to miejsce.
Prof. dr Stanisław Krauss zmarł w Warszawie w dniu 19 kwietnia 1973 roku. Odszedł jeden z najwybitniejszych lekarzy weterynarii, którego życie bez reszty związane było z nauką i zawodem weterynaryjnym, i który dzięki swym zdolnościom i pracy przyczynił się do jego znacznego rozwoju w kraju.
Marian Truszczyński
Krystyna Wilczyńska-Ciemięga
powrót do wydawnictwa 
|
