|
Saturnin Zawadzki
(1923-2003)
 W dniu 17 września
2003 r. zmarł nagle w wieku 80 lat ś.p. prof. dr hab. Saturnin Zawadzki, członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk.
Urodził się w Radomiu w rodzinie o tradycjach leśnych. Jego życiorys był typowy dla ówczesnej polskiej młodzieży. Naukę w szkole średniej rozpoczął przed wojną, ukończył zaś podczas okupacji niemieckiej w ramach tajnego nauczania. W tym też okresie działał aktywnie w podziemnych organizacjach wojskowych (ZWZ - AK). Po wojnie odbył służbę wojskową oraz ukończył w 1950 r. studia wyższe w zakresie rolnictwa w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.
Jeszcze jako student rozpoczął pracę w charakterze zastępcy asystenta w Zakładzie Gleboznawstwa na wydziale Rolniczym UMCS, kierowanym przez prof. Bohdana Dobrzańskiego. Z Zakładem tym (będącym od 1955 r. jednostką Wyższej Szkoły Rolniczej) był związany do 1961 r., doszedł do stanowiska adiunkta, uzyskał też w 1957 r. doktorat. W pracy swej zajmował się przeważnie zagadnieniem gleb bagiennych.
Przez trzy lata (1955-58) pracował jako adiunkt w katedrze Gleboznawstwa na Wydziale Biologii i Nauk o Ziemi UMCS, pierwszej tego typu w Polsce. Warto też wspomnieć, że w 1954 r. rozpoczął równocześnie (pracując na 1/2 etatu) organizację Pracowni Gleboznawstwa Melioracyjnego, będącą jednostką puławskiego oddziału Instytutu Melioracji i Użytków Zielonych. Po przejściu w 1958 r. (zgodnie z wolą prof. B. Dobrzańskiego) na pełny etat do IMUZ, objął stanowisko kierownika Oddziału IMUZ, przeniesionego z Puław do Lublina.
Przez okres Jego pracy w Zakładzie Gleboznawstwa Wydziału Rolnego pozostawaliśmy z dr. Zawadzkim w bliskich kontaktach, często prowadziliśmy wspólnie badania w terenie, co ogromnie nas zbliżyło i ułatwiło zaprzyjaźnienie się.
Pracując w IMUZ dr Zawadzki wykazał duże umiejętności organizacyjne. Ponieważ placówka nie dysponowała odpowiednią bazą do prowadzenia badań doprowadził do wybudowania przy ul. Głębokiej i oddania do użytku w 1965 r. ładnego obiektu dla potrzeb Oddziału Lubelskiego IMUZ, służącego wiele lat Instytutowi.
W Instytucie Melioracji i Użytków Zielonych dr Zawadzki kontynuował karierę naukową i doszedł do szeregu ważnych stanowisk. Uzyskał stopień docenta (po habilitacji w 1964 r.), tytuł profesora nadzwyczajnego (w 1972 r.), a później zwyczajnego. W 1979 r. został wybrany członkiem korespondentem Polskiej Akademii Nauk, a w roku następnym został powołany na stanowisko zastępcy sekretarza naukowego Wydziału V, tj. Nauk Rolniczych i Leśnych PAN. Piastował to stanowisko do 1983 r. (dojeżdżając z Lublina).
W lecie 1983 r. otrzymał nominację na stanowisko dyrektora całego Instytutu Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach (pod Warszawą), w związku z czym zamieszkał w stolicy. Kilka miesięcy później powołany został na stanowisko zastępcy sekretarza naukowego PAN. Po 3-letniej kadencji objął z wyboru stanowisko przewodniczącego Wydziału V PAN Nauk Rolniczych, Leśnych i Weterynaryjnych, którym kierował przez 3 kolejne kadencje (każdorazowo z wyboru). Został również członkiem kilku zagranicznych Akademii Nauk.
Profesor Zawadzki był współzałożycielem Zakładu Agrofizyki PAN w Lublinie (późniejszego Instytutu). Uczestniczył w posiedzeniach Rady Naukowej tej placówki od pierwszego jej posiedzenia nieprzerwanie do czerwca 2003 roku. Na posiedzeniu Rady Naukowej Zakładu Agrofizyki 9 kwietnia 1970 r. był jedną z pierwszych osób referujących projekt struktury organizacyjnej i programu techniczno-użytkowego Instytutu Agrofizyki. Profesor od pierwszych dni funkcjonowania placówki służył kierownictwu pomocą, radą i skutecznie wspomagał kolejne przekształcenia - pracowni w zakład, a następnie w instytut.
Przewodniczył Radzie Naukowej Instytutu Agrofizyki PAN w latach 1987-1995 i 1999-2002, a także został wybrany Przewodniczącym na obecną kadencję.
Profesor Zawadzki należy do czołowych postaci polskiego gleboznawstwa, zwłaszcza w zakresie fizyki gleb, gospodarki wodnej, ewolucji gleb bagiennych. Jego dorobek naukowy jest znaczący; jest autorem ponad 160 publikacji, w tym 15 podręczników i skryptów, kilku patentów. Wśród podręczników są również podręczniki akademickie (praca zespołowa) dla słuchaczy wydziałów rolniczych (w kilku wydaniach) oraz podręcznik (samodzielnie) dla studiów licencjackich- rolniczych i z zakresu ochrony przyrody.
Opracowywał liczne recenzje prac doktorskich, habilitacyjnych i do tytułu profesora. Przewodniczył przez szereg lat Radzie Naukowej IMUZ (funkcję tę sprawował do ostatnich dni).
Profesor Zawadzki pracował aktywnie w Polskim Towarzystwie Gleboznawczym, początkowo jako przewodniczący Oddziału Lubelskiego, później - członek Zarządu Głównego. Należał też do Lubelskiego Towarzystwa Naukowego.
Jego osiągnięcia były rezultatem pracowitości, umiejętności organizacyjnych i talentu. Był przy tym pogodny, zawsze uprzejmy i koleżeński, elegancki w sposobie bycia, a równocześnie skromny, o niekoniunkturalnej postawie. Te właśnie cechy zjednały Mu powszechną sympatię i szacunek.
W uznaniu osiągnięć i zasług otrzymał szereg nagród naukowych: Sekretarza Naukowego PAN, ministra Szkolnictwa Wyższego i Nauki. W ubiegłym roku Akademia Rolnicza w Krakowie uhonorowała Go tytułem doktora honoris causa. Wyróżniony został szeregiem odznaczeń państwowych, jak: Krzyż Kawalerski i Oficerski Polonia Restituta, Zasłużony Nauczyciel PRL, Krzyż Partyzancki i Krzyż Armii Krajowej. Pośmiertnie przyznano Mu też Krzyż Komandorski Polonia Restituta.
Prof. S. Zawadzki mimo upływu lat imponował wyglądem i dobrą kondycją. Jego nagłe odejście bardzo poruszyło wszystkich. Stanowi ogromną stratę nie tylko dla gleboznawstwa polskiego.
Pogrzeb prof. S. Zawadzkiego odbył się w Warszawie na Cmentarzu Powązkowskim, w Kwaterze żołnierzy Armii Krajowej (przed kilku tygodniami awansowany został do stopnia majora rezerwy) i miał uroczysty charakter. Wzięło w nim udział wiele osób z Warszawy, Lublina i Puław - z różnych ośrodków akademickich w kraju - przedstawiciele władz ze świata nauki, współpracownicy, przyjaciele, koledzy i znajomi.
Stanisław Uziak,
Jan Gliński
Prof. dr hab. Stanisław Uziak - Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.
Prof. dr hab. Jan Gliński jest Prezesem Oddziału PAN w Lublinie.
powrót do wydawnictwa 
|
