TEKA
Komisji Politologii i Stosunków Międzynarodowych V/2010.
Commission of Political Science and International Affairs

Spis treści - plik PDF

Strona redakcyjna - editorial page - plik PDF

GLOBALNY PROBLEM ZMIAN KLIMATU. ANALIZA POLITOLOGICZNA - pełny artykuł (full article) - plik PDF

THE GLOBAL PROBLEM OF CLIMATE CHANGE. POLITICAL SCIENCE APPROACH - pełny artykuł (full article) - plik PDF


Marek Pietraś

Streszczenie. Ocieplenie klimatu, będące przesłanką jego zmiany, jest niekwestionowanym faktem. Zaś sama zmiana klimatu jest ciągle zjawiskiem perspektywicznym. Mimo to, wzbudza dyskusję na temat możliwych przyczyn i skutków dla cywilizacji ludzi. Celem artykułu jest analiza struktury i złożoności globalnego problemu zmian klimatu, będącego przedmiotem politycznego dialogu i negocjacji. Uznano, że na strukturę tego problemu składa się analiza jego istoty, przyczyn, skutków oraz sekurytyzacji, czyli włączenia do dyskursu na temat bezpieczeństwa międzynarodowego. Celem artykułu jest też pokazanie złożoności problemu jako przedmiotu negocjacji międzynarodowych, bez akceptacji czy też odrzucania tezy o micie globalnego ocieplenia, ale i tezy o jednoznacznie antropogenicznym i perspektywicznie apokaliptycznym charakterze zmian klimatu.

Słowa kluczowe: globalne ocieplenie, zmiana klimatu, sekurytyzacja, analiza politologiczna

Summary. Global warming, which is a circumstance for a change of climate, is an undisputed fact. And the same change in climate is still a phenomenon of the future. Despite this, it starts the discussion of possible causes and possible consequences for human civilization. This article aims to analyze the structure and complexity of the global problem of climate change, which is the subject of political dialogue and negotiations. It has been considered that this issue structure consists of an analysis of its nature, causes, effects, and securitization, which is incorporated into the discourse on international security. The article also show the complexity of the problem as a subject of international negotiations without accepting or denying both the thesis of the myth of global warming and the thesis of anthropogenic and forward-apocalyptic nature of climate change.

Key words: global warming, climate change, securitization, political science approach



ZMIANY KLIMATYCZNE - WIELOPŁASZCZYZNOWA ADAPTACJA UNII EUROPEJSKIEJ DO WYZWANIA GLOBALNEGO- pełny artykuł (full article) - plik PDF

CLIMATE CHANGE - EUROPEAN UNION'S MULTIFACETED ADAPTATION TO A GLOBAL CHALLENGE- pełny artykuł (full article) - plik PDF


Herbert Gnaś

Streszczenie: Państwa Unii Europejskiej bez wątpienia dostrzegają wagę problemu globalnego ocieplenia. Podejmowane są działania mające na celu zbadanie tego zjawiska (siedem programów ramowych), organizowane są kampanie społeczne pogłębiające stan wiedzy o nim. Inicjatywami służącymi zredukowaniu emisji gazów cieplarnianych, uważanych za przyczynę pogłębiania się globalnego ocieplenia, są Europejski System Handlu Emisjami oraz pakiet energetyczno- klimatyczny. Wśród projektów, które mają ostrzegać przed niekorzystnymi zjawiskami atmosferycznymi - skutkami ocieplania się klimatu - należy wymienić EuroHEAT, European Flood Alert System oraz Meteoalarm.

Słowa kluczowe: globalne ocieplenie, zmiany klimatyczne, Unia Europejska, adaptacja, ETS, pakiet energetyczno-klimatyczny, emisje gazów cieplarnianych

Summary. There is no doubt the European Union countries are aware of the weight of the global warming problem. Various actions are being taken aimed at examining that phenomenon (seven Framework Programmes). Social campaigns are being organised, which goal is to deepen the level of knowledge about the global warming. The initiatives that are being used to lower the greenhouse gases emissions - which are considered as the reason of deepning of the global warming - are The European Trading System and the climate and energy package. Among the projects that are suppose to warn against the adverse atmosferic occurences - the consequences of the global warming - the EuroHEAT, European Flood Alert System and Meteoalarm were presented. Already completed projects are considered effective. Besides critical voices saying that EU is not as definite in its actions as it should be this group of countries is definitely a glorious exeption in the World. The range of taken actions has no precedent in other regional organizations. On the other hand it is true that of EU decisions and commitments can rise apprehension, but in fact there is no alternative to European Union as a leader in fighting the global warming.

Key words: global warming, climate change, European Union, adaptation, ETS, climate ad energy package, greenhouse gases emissions


UWARUNKOWANIA ŻEGLUGI NA OCEANIE ARKTYCZNYM NA TLE GEOPOLITYCZNEJ TRANSFORMACJI REGIONU ARKTYKI pełny artykuł (full article) - plik PDF

THE ARCTIC REGION: MARINE SHIPPING AND GEOPOLITICAL TRANSFORMATION - pełny artykuł (full article) - plik PDF


Michał Łuszczuk

Streszczenie.Rozwój żeglugi na Oceanie Arktycznym stanowi potencjalnie jeden z elementów kształtujących rozwój zjawiska regionalizmu morskiego na obszarach wokół bieguna północnego. Jednocześnie jest on uzależniony od uwarunkowań natury klimatyczno-geograficznej, infrastrukturalnej, ekonomicznej oraz politycznej. Dokonana analiza wskazanych czynników wykazuje, iż perspektywy arktycznych szlaków żeglugowych nie stanowią obecnie wyraźnej przesłanki funkcjonalnego rozwoju regionu Arktyki.

Słowa kluczowe: Arktyka, żegluga międzynarodowa, regionalizm morski

Summary.The development of the Arctic navigation and marine shipping is perceived as the important issue changing the geopolitical situation in the region and supporting the regionalism in the areas surrounding the North Pole. The perspectives of the further exploitation of the Arctic sea routs are strongly dependent on the climate and geography of the region, the existing and perspective infrastructure, the economical and political concerns as well. The presented analysis indicates that further increase of the Arctic marine shipping is not so obvious in short time perspective and it hinders the development of the Arctic regionalism at the moment.

Key words: Arctic, marine shipping, marine regionalism, geopolitics


POLITYKI BEZPIECZEŃSTWA PAŃSTW -pełny artykuł (full article) - plik PDF

STATE SECURITY POLICIES - pełny artykuł (full article) - plik PDF


Stanisław Bieleń

Streszczenie. Autor oferuje syntetyczne ujęcie wiedzy na temat polityk bezpieczeństwa państw w stosunkach międzynarodowych. Wychodzi od definicji bezpieczeństwa, rozumianego jako naczelna potrzeba o charakterze egzystencjalnym, motywująca działalność jednostek i grup społecznych, w tym państw. Wskazuje na psychologiczne uwarunkowania bezpieczeństwa oraz na jego zmienność w czasie i przestrzeni. Polityki bezpieczeństwa państw stanowią celową i zorganizowaną działalność kompetentnych organów państwa, mającą na celu zaspokojenie wszystkich wartości, składających się na treść bezpieczeństwa. W polityce bezpieczeństwa państwa sięgają do rozwiązań jednostronnych i wielostronnych. Do rozwiązań jednostronnych należą: hegemonizm, interwencjonizm oraz izolacjonizm. Do rozwiązań wielostronnych zalicza się: równoważenie sił, odstraszanie, sojusze, a także neutralność i neutralizm. Wchodzenie w sojusze dwustronne i wielostronne z mocarstwem najsilniejszym stało się współcześnie preferencją wielu państw na świecie. Z tych względów koncentrowanie sił (bandwa-goning), bądź też podczepianie się czy poddawanie się woli najsilniejszego (chain-ganging, buck-passing) stało się motywem przewodnim polityki bezpieczeństwa państw, które nie mają alternatywy w tworzeniu mechanizmów zabezpieczających.
Słowa kluczowe: bezpieczeństwo, polityka bezpieczeństwa, polityki unilateralne, hegemonizm, interwencjonizm, izolacjonizm, polityki multilateralne, polityka równoważenia sił, polityka odstraszania, prewencja, polityka budowania sojuszy, polityka neutralności i neutralizmu

Summary. The author offers a synthetic approach to knowledge on state security policies in international relations. He starts out by defining security as the primary existential need motivating the activity of individuals and social groups, including states. He points to the psychological factors shaping the notion of security as well as its variability over time and space. State security policies are an organised, goal-oriented activity carried out by competent state authorites with the aim of satisfying all the values that constitute the idea of security. In security policy, states seek both unilateral and multilateral solutions. Unilateral solutions include: hegemonism, interventionism and isolationism. Multilateral solutions include: balance of power, deterrence, alliances, as well as neutrality and neutralism. Entering into bilateral and multilateral alliances with the strongest power has been the preferred course of action for many states in today's world. For this reason, joining forces with other states ("chain-ganging"), or sometimes more specifically, joining with a stronger power ("bandwagoning") or simply yielding to its will, has become the leitmotif of the security policy of states that find they have no alternative when creating security mechanisms.
Key words: security, security policy, unilateral solutions, hegemonism, interventionism, isolationism, multilateral solutions, balance of power, deterrence, prevention, alliances, neutrality, neutralism


MISJE POKOJOWE I OPERACJE STABILIZACYJNE SIŁ ZBROJNYCH RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ NA POCZĽTKU XXI WIEKU: PRZESŁANKI I GŁOSY KRYTYCZNE -pełny artykuł (full article) - plik PDF

THE PEACE AND STABILIZATION OPERATIONS OF THE MILITARY FORCES OF THE REPUBLIC OF POLAND AT THE BEGINNING OF THE XXI CENTURY: PREMISES AND CONSTRUCTIVE CRITICISM- pełny artykuł (full article) - plik PDF


Konrad Pawłowski

Streszczenie. Wychodząc z założenia, iż zakończenie "zimnej wojny" doprowadziło do wyłonienia się nowych militarnych i niemilitarnych zagrożeń dla bezpieczeństwa państw i obywateli oraz wywarło wpływ na oblicze współczesnego konfliktu zbrojnego, analizie poddano przesłanki, uwarunkowania i dylematy współczesnych misji pokojowych i operacji stabilizacyjnych. Wyodrębniono przesłanki na rzecz międzynarodowych działań utrzymywania i budowania pokoju, opierające się na założeniu, że wspieranie pokojowego rozwoju i stabilności politycznej oraz wzmacnianie struktur państwowych w odległych państwach, jak Afganistan czy Irak, w istotny sposób przyczynia się do podniesienia poziomu bezpieczeństwa międzynarodowego oraz bezpieczeństwa narodowego Polski. Analizie poddano także argumenty kwestionujące zasadność obecnie prowadzonych wielonarodowych operacji wojskowych, w tym głosy krytyczne dotyczące rzeczywistych powodów, celowości, skali i kosztów międzynarodowego zaangażowania Sił Zbrojnych RP. W konkluzji zawarto stwierdzenie, że udzielenie prostej i jednoznacznej odpowiedzi na pytania i dylematy polityki zagranicznej RP nie jest zadaniem łatwym, jak chcieliby tego zagorzali przeciwnicy lub zwolennicy zaangażowania Sił Zbrojnych RP poza granicami państwa.
Słowa kluczowe: militarne zaangażowanie Wojska Polskiego poza granicami RP, misje pokojowe i operacje stabilizacyjne, umiędzynarodowiony konflikt zbrojny o charakterze wewnątrzpaństwowym, współczesne działania wojenne, militarne i niemilitarne zagrożenia bezpieczeństwa, bezpieczeństwo międzynarodowe

Summary. Based on the fact that the end of the Cold War created new military and non-military threats for the security of the states and its citizens as well as influenced the nature of modern armed conflict, the article analyses conditionings, dilemmas and challenges of the peace and stabilization operations. It explores arguments for this preventive military policy and shows that action for peaceful development, political and economic stability as well as high state capacity of the remote countries like Afghanistan or Iraq creates guarantee for the international security as well as the Polish one. It also discusses arguments against military interventions and foreign operations, showing that at least from Polish perspective some aspects of this missions like its causes, scale and costs as well as perspectives for success are highly questionable. Finally it concludes that there are no simple answers and evaluations related to the nowadays Polish foreign military engagement as suggest its declared supporters or opponents.
Key words: foreign military engagement of Poland, peace and stabilization operations, internationalized internal armed conflict, modern warfare, military and non-military threats, international security


PODZIEMNE MAGAZYNY GAZU JAKO ELEMENT BEZPIECZEŃSTWA ENERGETYCZNEGO POLSKI - pełny artykuł (full article) - plik PDF

UNDERGROUND GAS STORAGES AS PART OF ENERGY SECURITY IN POLAND -pełny artykuł (full article) - plik PDF


Justyna Trubalska

Streszczenie. Nierównomierne rozmieszczenie zasobów gazu ziemnego implikuje sytuację, w której większość państw, w tym Polska, są zmuszone do jego importu. Tym samym bezpieczeństwo energetyczne poszczególnych państw jest uzależnione od dostaw surowców energetycznych. Wraz z rosnącym zapotrzebowaniem na gaz następuje wzrost znaczenia podziemnych magazynów gazu (PMG) dla bezpieczeństwa energetycznego państw. Toteż istnieje silna potrzeba rozbudowy istniejących pojemności czynnych podziemnych magazynów gazu w Polsce. Celem niniejszego artykułu jest analiza roli podziemnych magazynów gazu dla bezpieczeń-stwa energetycznego Polski. Punktem wyjściowym analizy jest odwołanie się do pojęcia bezpieczeństwa energetycznego państwa. Następnie przedstawiona została rola podziemnych magazynów gazu, jak również uwarunkowania prawne funkcjonowania PMG w Polsce. Kolejna część pracy poddaje analizie stan obecny podziemnych magazynów gazu w kraju oraz realizowane i planowane inwestycje, mające na celu rozbudowę pojemności czynnych.
Słowa kluczowe: bezpieczeństwo energetyczne państwa, podziemne magazyny gazu

Summary. Unequal distribution of natural gas implies a situation when most of the countries in the world, including Poland, have to import the resource. As a result, energy security of these particular countries has become dependent on the supplies of energy materials. Therefore, the importance of underground gas storages in case of energy security of countries has strongly increased and it is proportional to the growth of the requirement for natural gas. Hence, there is a great need to extend the working volumes of existing underground gas storages in Poland. The aim of the present article is to analyse the role of underground gas storages in Polish energy security. The starting point of this analyse would be the concept of energy security of a state itself. Afterwards, the role of underground gas storages, as well as the legal conditions of their functioning in Poland would be presented. Next part of the paper would introduce current status of underground gas storages and also investments that are being executed or planned to enlarge the working volumes of existing gasholders.
Key words: energy security of a state, underground gas storages


POLITYKA ENERGETYCZNA TURCJI PO ZIMNEJ WOJNIE - pełny artykuł (full article) - plik PDF

TURKEY'S ENERGY POLICY AFTER COLD WAR - pełny artykuł (full article) - plik PDF

Kinga Smoleń

Streszczenie. Artykuł po pierwsze, przedstawia uwarunkowania polityki energetycznej Turcji. Po drugie, analizuje jej główne cele. Po trzecie, ukazuje proces realizacji owej polityki. Politykę energetyczną Turcji warunkują takie czynniki jak: stan gospodarki narodowej, położenie geopolityczne oraz relacje z Unią Europejską. Turcja jest bardzo chłonnym rynkiem surowców energetycznych. Sama nie posiada znacznych zasobów ropy naftowej i gazu ziemnego. Jest jednak ich poważnym importerem. Z tego względu oraz z racji położenia na styku Europy i Azji, może ona odgrywać istotną rolę państwa tranzytowego, które pośredniczyć będzie w przepływie surowców z Kaukazu i Bliskiego Wschodu do Europy. Ta rola może umocnić pozycję Turcji na arenie międzynarodowej oraz przyspieszyć jej akcesję do Unii Europejskiej. Tym samym głównym założeniem polityki energetycznej Turcji stał się: tranzyt i redystrybucja ropy naftowej i gazu ziemnego z Kaukazu i Bliskiego Wschodu do Europy Zachodniej i Środkowej. W celu jego realizacji Turcja po pierwsze, podpisała kontrakty m.in. z Rosją, Egiptem, Iranem i Algierią, na których terytoriach znajdują się znaczne zasoby surowców energetycznych. Po drugie, podjęła działania w celu budowy gazociągów i ropociągów, które mają przebiegać przez jej obszar. Część z nich już powstała, wśród nich m.in. gazociąg transbałkański, Błękitny Potok, Baku - Tbilisi - Erzurum, ropociąg Baku - Tbilisi - Ceyhan (BTC). Pozostałe są realizowane m.in. projekty budo-wy ropociągów Burgas - Aleksandropolis, Odessa - Brody oraz gazociągów Nabucco i bałkański. Tranzyt surowców energetycznych przez terytorium Turcji może uniezależnić Europę od niepewnych dostaw z Rosji i tym samy zapewnić jej bezpieczeństwa energetyczne. Może on więc stać się jednym z głównych czynników, który w przyszłości przesądzi o ewentualnej akcesji Turcji do Unii Europejskiej.
Słowa kluczowe: Turcja, polityka energetyczna, bezpieczeństwo energetyczne

Summary. This article, first presents factors which create Turkey's energy policy. Second, characteristics its mains goals. Third, shows how Turkey's energy policy is realized. Turkey's energy policy is stipulated by: economy, geopolitical position and relations between Turkey and European Union. Turkey is a very absorbent market for the energy resources. Because of the shortage of oil and gas, Turkey is a huge importer of those resources. It can play a role of transit state for oil and gas from Caucasus and Middle East to Europe, Such a role will build stronger Turkey's international position speed up its accession process to the European Union. The main goals of Turkey energy policy is: transit and redistribution petroleum and natural gas to Western and Middle Europe from Caucasus and Middle East. Trukey signed contracts with oil and gas rich states, for example with: Russia, Egypt, Iran and Algeria. Major pipeline projects realized and others under construction will inevitably contribute to EU's energy security. We should mention: BTC, Nabucco projekt, or Turkey - Greece - Italy Interconnector. Turkey is a challenge for the European energy security. Probably, future Turkish accession to the EU will ensures reliable delivery of oil and gas.
Key words: Turkey, energy policy, energy security


SOFT POWER CHIŃSKIEJ REPUBLIKI LUDOWEJ "SOFT POWER Z CHIŃSKĽ SPECYFIKĽ" - pełny artykuł (full article) - plik PDF

PEOPLE'S REPUBLIC OF CHINA SOFT POWER. SOFT POWER WITH CHINESE CHARACTERISTICS - pełny artykuł (full article) - plik PDF


Agata Wiktoria Ziętek

Streszczenie. Państwo opiera swoją siłę na zróżnicowanym potencjale. Można do niego zaliczyć zarówno potencjał polityczny, ekonomiczny, militarny, jak również imponderabilia. J.S. Nye wprowadzając pojęcie soft power do terminologii stosunków międzynarodowych zdefiniował ją jako zdolność kształtowania preferencji innych dzięki atrakcyjności i przyciąganiu za pomocą posiadanych zasobów, takich jak: kultura, wartości polityczne, polityka zagraniczna. Zaproponowana koncepcja soft power spotkała się z bardzo dużym zainteresowaniem w kręgach naukowych i politycznych Chińskiej Republiki Ludowej, która dzięki miękkiej sile ma nadzieję wykreować swój wizerunek stabilnego, przewidywalnego, przyjaznego państwa. Ze względu na fakt, że dynamika rozwojowa Chin budzi ambiwalentne uczucia, państwo to chce przekonać społeczność międzynarodową, że nie jest dla nikogo zagrożeniem. W tym celu korzystając ze źródeł soft power przedstawia siebie jako państwo odpowiedzialne i zaangażowane w rozwiązywanie problemów globalnych. Dąży również do wzmacniania swojego wizerunku w wymiarze wewnętrznym, co jest niewątpliwie specyfiką chińskiego soft power. Wzmacnia też poczcie dumy ze swojej historii i wartości wśród mieszkańców. Konsekwencją podejmowanych działań, których przykłady zostały omówione w artykule, jest wzmacnianie pozycji Chin w świecie, co w efekcie służy międzynarodowej legitymizacji zarówno rządu, jak również Komunistycznej Partii Chin.
Słowa kluczowe: Chińska Republika Ludowa, soft power, smart power, kultura, wartości polityczne, polityka zagraniczna

State bases its power on differentiated potential. It is possible to include as equal political, economic, military potential, as well as imponderables. J.S. Nye has introduced term of soft power into IR terminology. He defined it as ability to affect others to obtain the outcomes one wants through attraction rather than coercion or payment. A county's soft power rests on its resources of culture, political values, and policies. The proposed concept of soft power has met with big audience in scientific and political circles of China who wants to use this power to create his image as stable, predictable and friendly state. Due to the fact that the dynamics of China's development gives rise to ambivalent feelings the state wants to convince the international community that it is not his intention to be threat to others. For this purpose, using sources of soft power China wants to present itself as a responsible state engaging in solving global problems. Also wants to enhance its image internally. What is undoubtedly the specificity of Chinese soft power. Its aim to strengthen the proud of its history and values among its residents. The consequence of taken actions, which examples are discussed in the article, is to strengthen China's position in the world which in turn serves the international legitimacy of both the government and the Communist Party of China.
Key words: Poeple's Republic of China, soft power, smart power, culture, political values, foreign policy


NEGOCJACJE W ŚWIETLE PRAWA MIĘDZYNARODOWEGO I RÓŻNIC KULTUROWYCH- pełny artykuł (full article) - plik PDF

NEGOTIATIONS IN THE LIGHT INTERNATIONAL LAW AND CULTUR DIFFERENCES - pełny artykuł (full article) - plik PDF


Eliza Potocka

Streszczenie. Artykuł dotyczy zasad rozmów prowadzonych na płaszczyźnie międzynarodowej, z uwzględnieniem różnic kulturowych negocjatorów. W tekście wyjaśnione są bariery utrudniające rokowania, a także techniki, rodzaje sytuacji negocjacyjnych i narzędzia umożliwiające prawidłowe przeprowadzenie negocjacji. Szczegółowo omówiona została także definicja pojęcia "negocjacje międzynarodowe". Aspekt prawnomiędzynarodowy rozpatrywany jest w ujęciu historycznym, ze szczególnym uwzględnieniem Karty Narodów Zjednoczonych i zawartej w niej zasady pokojowego rozstrzygania sporów międzynarodowych. Różnorodność kulturowa, przejawiająca się między innymi wielorakością stylów negocjacyjnych, ma również istotny wpływ na sposób prowadzenia negocjacji. W tekście poddaję analizie zachowania przedstawicieli przykładowych narodowości podczas rozmów prowadzonych na najwyższym szczeblu.
Słowa klucze: negocjacje (pertraktacje, rokowania), prowadzić negocjacje, negocjacje międzynarodowe, technika negocjacyjna, sytuacja negocjacyjna, proces negocjacyjny, różnorodność kulturowa, prawo międzynarodowe, style negocjacji międzynarodowych, Karta Narodów Zjednoczonych

Summary. The article refers to negotiations conducted internationally, taking into account the cultural diferrences of negotiatiors. The text explains the barriers that may hinder negotiations as well as the techniques, situations and tools that allow for the proper negotiating process. The definition of 'international negotiations' has also been explained in depth. The international and law angle has been examined from historical point of view, taking into consideration particularly the Charter of United Nations and its principles of Pacific Settlement of Disputes. Cultural diversity seen as the variety of negotiating styles influences the way of negotiating substantially. In the text I analyze the behaviour of the representatives of some nations during negotiations at the highest level.
Key words: Vnegotiations, to negotiate, negotiations on the international politik, negotional technic, negotional situation, negotional causa, culture diversity, international low, diversity of culture, The Charta of United Nations


PRAWA PODSTAWOWE A OCHRONA MNIEJSZOŚCI NARODOWYCH W UNII EUROPEJSKIEJ- pełny artykuł (full article) - plik PDF

THE FUNDAMENTAL RIGHTS AND PROTECTION OF NATIONAL MINORITIES IN EUROPEAN UNION - pełny artykuł (full article) - plik PDF


Grzegorz Janusz

Streszczenie. Mimo braku własnego systemu ochrony praw człowieka (praw podstawowych), a tym samym i integralnie z tymi prawami związanej ochrony praw mniejszości narodowych, w Unii Europejskiej, a wcześniej we Wspólnocie Europejskiej, wiele uwagi poświęca się sprawie zapobiegania dyskryminacji, rasizmowi lub ksenofobii. Zobowiązania w tym zakresie w dużej mierze odnoszono do systemu ochrony praw człowieka w ramach Rady Europy. Jednakże odniesienie do praw podstawowych pojawiało się wielokrotnie w orzeczeniach Trybunału Sprawiedliwości. Prze-strzeganie praw człowieka, włącznie z prawami mniejszości, stało się podstawą oceny gotowości państwa do członkostwa w UE (kryteria kopenhaskie). Ważnym momentem było utworzenie Komisji Petycji w Parlamencie Europejskim, a następnie przyjęcie Karty praw podstawowych. Także przyjęte na przełomie 1999/2000 roku dwa rozporządzenia i dyrektywa Rady 2000/43 z 29 czerwca 2000 r. o wprowadzeniu równego trakto-wania bez względu na rasę lub pochodzenie etniczne uzupełniały istniejące regulacje w prawie wspólnotowym. Wprowadzone w Traktacie o Unii Europejskiej przepisy art. 7 przewidywały sankcje wobec państw, w których zaistniało wyraźne ryzyko poważnego naruszenia wartości okre-ślonych w art. 2 lub też stwierdzono poważne i stałe naruszenia przez państwo tych wartości. Co prawda z tych przepisów Unia jeszcze nie skorzystała, ale stanowią one wyraźne memento dla państwa członkowskich. W Unii Europejskiej dopiero tworzy się system ochrony praw człowieka, a w jego ramach dość słaby jeszcze system ochrony praw mniejszości narodowych. Jednak waga, jaką przywiązuje się w Unii do wartości wynikających z praw człowieka, pozwala przypuszczać, że ta sfera aktyw-ności będzie nadal rozwijana.
Słowa kluczowe: prawa podstawowe, prawa człowieka, ochrona mniejszości narodowych, prawa mniejszości narodowych, równe traktowania, Unia Europejska

Summary. Despite the fact European Union (earlier European Community) hasn't created its own system of protecting of human rights (fundamental rights) - and thus connected with them protection of minority rights - a big attention in its activity has been paid to prevention of discrimination, racism and xenophobia. Considerably obligations in this matter were referred to the protection of human rights system within the Council of Europe. Yet referring to fundamental rights has also occurred many times in the Court of Justice verdicts. Observing human rights, including rights of national minorities, became the basis of the opinion if a state is ready to become a member of UE (Copenhagen criterion). An important moment was setting up the Petition Commission in the European Parliament and then passing the Charter of Fundamental Rights. Also two regulations passed in 1999/2000 and the Council Directive 2000/43/EC of 29 June 2000 implementing the principle of equal treatment between persons irrespective of racial or ethnic origin completed previous regulations in community law. Regulations of article 7 of the Treaty on European Union provided the sanction for states in which a serious risk of violation of the rights defined in article 2 occurred or considerable and constant violations of these rights have been stated. However these regulations haven't been used in practice so far, they are still a direct memento for member states. The system of human rights protection in European Union has just been created and the sys-tem of protecting of minority rights within it in still rather weak. But considering the fact, how European Union attaches importance to the matter of human rights, there is no doubt that this sphere of activity will be developed.
Key words: Fundamental rights, human rights, national minorities rights, protection of national minorities, equal treatment, European Union


DOSTĘP DO INFORMACJI PUBLICZNEJ W POLSCE. ANALIZA KRYTYCZNA - pełny artykuł (full article) - plik PDF

ACCESS TO PUBLIC INFORMATION IN POLAND. CRITICAL ANALYSIS - pełny artykuł (full article) - plik PDF


Agnieszka Demczuk

Streszczenie. Artykuł przedstawia różne aspekty: prawne, organizacyjne i techniczne, dostępu do informacji publicznej w Polsce w ciągu ostatnich piętnastu lat. Koncentruje się na polskim systemie ochrony prawa do informacji publicznej, opartym na międzynarodowych dokumentach prawnych, Konstytucji RP z 1997 r., ustawy z 2001 o dostępie do informacji publicznej i przepisach wykonawczych. Autorka przedstawia analizę krytyczną procesu legislacyjnego prawa do informacji publicznej, a także praktyki administracyjnej i działań władz lokalnych w kierunku rozwoju elektro-nicznej administracji.
Słowa kluczowe: informacja, informacja publiczna, wolność informacyjna, prawo do informacji publicznej, administracja publiczna, władze lokalne, dobra administracja, dobre rządzenie, prawa człowieka, prawa polityczne

Summary. This paper introduces a variety of aspects: legal, organizational and technical of access to public information in Poland during last fifteen years. The article focuses on the polish system of legal protection of the right to public information which is based on international regulations, Constitution of the Republic of Poland in 1997, Access to public Information Act in 2001 and executive regulations. Author considers critical analysis of the legal process of the right to public information issues, administration practice and operations of local government towards development e-government.
Key words: information, public information, freedom of information, right to public information, public ad-ministration, local government, good administration, good government, human rights, political rights


PARTIE POLITYCZNE I PARTYCYPACJA OBYWATELSKA W WENEZUELI- pełny artykuł (full article) - plik PDF

POLITICAL PARTIES AND CIVIC PARTICIPATION IN VENEZUELA - pełny artykuł (full article) - plik PDF


Katarzyna Krzywicka

Streszczenie. Artykuł stanowi próbę analizy zmian, które nastąpiły w systemie partyjnym Wenezueli w ostatnich dekadach. Od wyborów w 1998 r. w państwie tym następuje radykalna dekonstrukcja systemu politycznego. Rewolucja boliwariańska wprowadziła restrukturyzację pozycji i roli partii politycznych w funkcjonowaniu państwa. Przejawem tego procesu są nowe zasady, instytucje i rozwiązania prawne w funkcjonowaniu partii politycznych. W tym kontekście do najważniejszych i decydujących zjawisk należy zminimalizowanie roli partii politycznych jako prawnych instrumentów legitymizacji władzy oraz artykulacji i reprezentacji interesów społecznych. W artykule rozważa się przyczyny, uwarunkowania i skutki ograniczenia instytucji demokracji przedstawicielskiej przez implementowanie zasad i instrumentów demokracji uczestniczącej i ludowej ("protagónica"). Celem rozważań jest odpowiedź na pytanie, czy i na ile niski poziom instytucjonalizacji systemu partyjnego wpływa na dysfunkcję zasady przedstawicielstwa, czyli ograniczanie funkcji reprezentacji charakterystycznej dla demokracji liberalnej, na ile zaś sprzyja wprowadzaniu form demokracji bezpośredniej, uczestniczącej, ludowej ("protagónica") oraz kształtowaniu się nowej formy demokracji - demokracji plebiscytowej, której głównym celem jest legitymizacja decyzji władzy wykonawczej.
Słowa kluczowe: Wenezuela, system partyjny, reprezentacja, partycypacja, referendum, demokracja przedstawicielska, demokracja uczestnicząca, demokracja bezpośrednia

Summary. The article is an attempt to analyze the changes which have occurred in the party system in Venezuela in recent decades. Since the elections of 1998 a radical decon-struction of the political system has been taking place. The Bolivarian Revolution has restructured the position and role of political parties in the functioning of the state. As a result of this process some new rules, institutions and legal solutions concerning political parties have been implemented. In this context, one of the most important and crucial effects is the minimization of the role of political parties as instruments of legitimization of power as well as articulation and representation of social interests. This article discusses the causes, conditions and effects of diminishing the role of repre-sentative democracy institutions through the implementation of rules and instruments of participative and proactive ("protagónica") democracy. The purpose of the present work is to answer the question whether, and to what extent, a low level of party system institutionalization causes the dysfunction of representation rule, characteristic for liberal democracies and, on the other hand, to what extent it supports the implementation of direct, participative and proactive democracy and formation of its new form - a plebiscitary democracy, aimed mainly at the legitimization of decisions taken by the executive power.
Key words: Venezuela, party system, representation, participation, representative democracy, participative democracy, direct democracy