TEKA
Komisji Politologii i Stosunków Międzynarodowych I/2006.
Commission of Political Science and International Affairs

Strona redakcyjna - editorial page - plik PDF

TRADITIONS AND THE PRESENT OF POLITICAL SCIENCE STUDIES IN POLAND - pełny artykuł (full article) - plik PDF

TRADYCJE I WSPÓŁCZESNOŚĆ STUDIÓW POLITOLOGICZNYCH W POLSCE

Edward Olszewski
Division of Political Movements, Maria Curie-Skłodowska University
pl. Litewski 3, 20-080 Lublin, Poland
e-mail: eolszewski@op.pl

Summary. The origins of political science studies in Poland go back to the fifteenth-sixteenth centuries. At universities in the sixteenth-eighteenth centuries there were chairs of fundamentals of the science of politics, 'moral sciences', or 'political competence'. In 1911/1912 the Polish School of Political Sciences was established in Cracow and in 1918 - the School of Political Sciences in Warsaw. After World War II, political science in Poland was subjected to communist ideologization. The restoration of the science and teaching took place after 1989 in the Third Republic. At present, study programs in political science are offered by 18 state-owned universities and academies and by 22 non-state institutions of higher education. By 2004 they had trained about fifty thousand graduates (MA and BA - licencjat - degree holders) and a large group of PhDs in political science. Over 20 political science journals are published, including the Polish Political Yearbook. There is still a considerable interest in political science studies on the part of young people.

Key words: political science, students, political science studies, political science journals

Streszczenie. Geneza studiów politologicznych w Polsce sięga XV-XVI w. W uczelniach wyższych w XVI-XVIII w. funkcjonowały katedry podstaw nauk o polityce, nauk moralnych, umiejętności politycznych. W roku 1911/1912 powołano Polską Szkołę Nauk Politycznych w Krakowie i w 1918 r. Szkołę Nauk Politycznych w Warszawie. Po II wojnie światowej politologia w Polsce poddana została komunistycznej ideologizacji. Odbudowa nauki i dydaktyki nastąpiła po 1989 r. w warunkach III Rzeczypospolitej. Obecnie studia politologiczne prowadzi 18 państwowych uniwersytetów i akademii oraz 22 wyższe szkoły niepaństwowe. Do 2004 r. wykształciły one około 50 tys. absolwentów (magistrów i licencjatów) oraz liczną grupę doktorów politologii. Wydawanych jest ponad 20 pism politologicznych, w tym 'Polish Political Yearbook'. Studia politologiczne nadal cieszą się dużym zainteresowaniem młodzieży.

Słowa kluczowe: politologia, studenci, studia politologiczne, pisma politologiczne


POLITICAL SCIENCE: THE PROBLEM OF IDENTITY OF THE DISCIPLINE. METATHEORETICAL REFLECTIONS- pełny artykuł (full article) - plik PDF

POLITOLOGIA: PROBLEM TOŻSAMOŚCI DYSCYPLINY. ROZWAŻANIA METATEORETYCZNE

Jan P. Hudzik
Division of Philosophy of Politics and Social Communication, Maria Curie-Skłodowska University
pl. Litewski 3, 20-080 Lublin, Poland
e-mail: janhudzik@o2.pl

Summary.Diagnosis of the identity crisis of political science as an academic discipline is the starting point in the article for reflection on the discipline's methodological condition. The paper consists of three parts. Part One discusses the institutional determinants of the science of politics in Poland and in the United States. Part Two presents the arguments ultimately leading to the definition of the science of politics as a discursive platform. Part Three explains the mechanisms responsible for the unification - in the form of the platform - of the science of politics. This takes place on two levels (treated as conjunctive or disjunctive in research practice): 1) as part of object methodologies of individual subdisciplines, which reject the positivist doctrine of 'pure facts' as well as the distinction between empirical theory and normative theory; 2) as part of research pragmatics - pragmatism and hermeneutics - which free political theory from metaphysical errors and set the standards of its scientificity.

Key words:science of politics, methodology of social sciences, discursive platform, transversal reason, pragmatism, hermeneutics

Streszczenie. Diagnoza kryzysu tożsamości politologii jako dyscypliny akademickiej stanowi w artykule punkt wyjścia do namysłu nad jej kondycją metodologiczną. Artykuł składa się z trzech części. Pierwsza zawiera rozważania na temat uwarunkowań instytucjonalnych nauki o polityce w Polsce i w Stanach Zjednoczonych. Część drugą wypełnia argumentacja prowadząca ostatecznie do określenia nauki o polityce jako platformy dyskursywnej. W części trzeciej wyjaśniane są mechanizmy odpowiedzialne za unifikację - w formie platformy - nauki o polityce. Dokonuje się ona na dwóch płaszczyznach (w praktyce badawczej traktowanych łącznie lub rozłącznie): 1) w ramach metodologii przedmiotowych poszczególnych subdyscyplin, które odrzucają pozytywistyczną doktrynę 'czystych faktów', a wraz z nią rozróżnienie między teorią empiryczną a teorią normatywną; 2) w ramach pragmatyk badawczych - pragmatyzmu i hermeneutyki - które uwalniają teorię polityki od błędów metafizycznych i ustalają wzorce jej naukowości.

Słowa kluczowe: nauka o polityce, metodologia nauk społecznych, platforma dyskursywna, rozum transwersalny, pragmatyzm, hermeneutyka


POLITICAL SCIENCE - NEW AREAS OF INVESTIGATION- pełny artykuł (full article) - plik PDF

POLITOLOGIA - NOWE OBSZARY BADAWCZE

Agnieszka Pawłowska, Andrzej Miszczuk
Division of Local Government and Politics, Maria Curie-Skłodowska University
pl. Litewski 3, 20-080 Lublin, Poland
e-mail: a.pawlowska@1gb.pl; andmisz@konto.pl

Summary.The need to expand the scope of political science into new areas of investigation. Proposals for the development of this field in the following directions: governance, virtual political space, and public sector management. Criticism of the genetic-chronological method as the prevailing one in Polish political science. The need to conduct research on the 'margins' of disciplines in social sciences as the sine qua non condition for their further development.

Key words: political science, research/investigations, governance, public sector, management, methodology

Streszczenie. Konieczność poszerzenia politologii o nowe obszary badawcze. Propozycje rozwoju dziedziny w kierunkach: samorządzenie (governance), wirtualna przestrzeń polityki, zarządzanie w sektorze publicznym. Krytyka metody genetyczno-chronologicznej jako dominującej w polskiej politologii. Konieczność prowadzenia badań na 'obrzeżach' dziedzin w naukach społecznych jako warunek sine quo non dalszego ich rozwoju.

Słowa kluczowe: : politologia, badania, governance, sektor publiczny, zarządzanie, metodologia


RELATIONS BETWEEN POLITICS AND RELIGIONAS A CHALLENGE TO POLITICAL SCIENTISTS- pełny artykuł (full article) - plik PDF

RELACJE MIĘDZY POLITYKĄ I RELIGIĄ JAKO WYZWANIE DLA POLITOLOGÓW

Maria Marczewska-Rytko
Division of Political Movements, Maria Curie-Skłodowska University
pl. Litewski 3, 20-080 Lublin, Poland
e-mail: bemak@sokrates.umcs.lublin.pl

Summary. The aim of the paper is to show the complexity as well as significance of research into the relations between politics and religion. The paper is divided into three parts. Part One shows examples of interrelations between politics and religion over the centuries, emphasizes the legitimating character of religion from the standpoint of the authority and leadership. Part Two is devoted to the importance of the religious factor in political science research. It discusses the reasons for a comparatively little interest in the religious factor (largely in the aftermath of the French Enlightenment) and presents selected opinions of eminent scholars demanding restoration of the rightful position of this factor in political science research. Part Three distinguishes several essential areas of the political scientist's interest concerning relations between politics and religion. These include inter alia the problem of the cultural-religious level and the search for the place of religion in an integrated Europe; the growing importance of the movements and parties that profess religious fundamentalism in the ideological sphere, especially Muslim fundamentalism; the area of relations between State and Church both in the formal-legal and practical dimensions; the area of mutual relations between religion and democracy.

Key words: politics, religion, political science, fundamentalism, legitimation, democracy, state

Streszczenie. Celem artykułu jest ukazanie złożoności a zarazem wagi badań nad relacjami między polityką i religią. Artykuł został podzielony na trzy części. W pierwszej z nich wskazano na przykłady wzajemnych powiązań między polityką i religią na przestrzeni wieków, podkreślono legitymizacyjny charakter religii z punktu widzenia władzy i przywództwa. Część druga jest poświęcona znaczeniu czynnika religijnego w badaniach politologicznych. Wskazano przyczyny stosunkowo niedużego zainteresowania czynnikiem religijnym (w dużej mierze pokłosie oświecenia francuskiego) oraz przytoczono wybrane głosy wybitnych uczonych, upominających się o przywrócenie właściwej rangi temu czynnikowi w badaniach politologicznych. W części trzeciej wyodrębniono kilka istotnych obszarów zainteresowań politologa w relacjach między polityką i religią. Należą do nich między innymi: problemy płaszczyzny kulturowo-religijnej i poszukiwanie miejsca dla religii w integrującej się Europie; wzrost znaczenia ruchów i ugrupowań odwołujących się w warstwie ideowej do fundamentalizmu religijnego, w tym przede wszystkim do fundamentalizmu muzułmańskiego; obszar relacji państwo - Kościół tak w wymiarze formalno-prawnym, jak i praktycznym; obszar wzajemnych relacji między religią i demokracją.

Słowa kluczowe: polityka, religia, politologia, fundamentalizm, legitymizacja, demokracja, państwo


ETHNIC PROBLEMS AS THE SUBJECT AND OBJECT OF POLITICAL SCIENCE RESEARCH - pełny artykuł (full article) - plik PDF

PROBLEMATYKA ETNICZNA JAKO PODMIOT I PRZEDMIOT BADAŃ POLITOLOGICZNYCH

Henryk Chałupczak
Division of Ethnic Research, Maria Curie-Skłodowska University
pl. Litewski 3, 20-080 Lublin, Poland
e-mail: hchalup@sokrates.umcs.lublin.pl

Summary. The paper tries to present reflections on the identity, specificity and condition of present-day political science as a scholarly discipline. The starting point of the author's discussion are the challenges that political science faces, especially the processes of globalization, European integration, and the emergence and functioning of both global and European educational and research space. The author advances a thesis that ethnic research plays a significant and increasingly great role in contemporary political science. He discusses ethnicity in two basic aspects: as the subject and object of politics. He demonstrates that both are highly attractive cognitively and their importance is steadily growing. Ethnic studies, he believes, fall into all the basic divisions of political science, and excellently broaden its paradigms as well as research strategies and methods. This is exemplified by such categories in ethnic research as the problems of diasporas, national minorities, and Polish communities abroad (the Polonia).

Key words: ethnic research, ethnicity, diaspora, national minorities, the Polonia (Polish communities abroad)

Streszczenie. Artykuł jest refleksją na temat tożsamości, specyfiki i kondycji współczesnej politologii jako dyscypliny naukowej. Autor za punkt wyjścia swoich rozważań przyjmuje wyzwania, przed jakimi ona stoi, mając na uwadze przede wszystkim procesy globalizacji, integracji europejskiej oraz powstanie i funkcjonowanie tak światowej, jak i europejskiej przestrzeni badawczej oraz edukacyjnej. Stawia tezę, że we współczesnej politologii istotną i coraz większą rolę odgrywają badania etniczne. Rozważa on etniczność w dwu podstawowych aspektach: jako podmiot oraz przedmiot polityki. Udowadnia, że oba są niezwykle atrakcyjne poznawczo, a ich ranga stale wzrasta. Jego zdaniem badania etniczne mieszczą się we wszystkich podstawowych działach politologii, znakomicie rozszerzają jej paradygmaty, strategie i metody badawcze. Za egzemplifikację posłużyły mu takie kategorie z zakresu badań etnicznych, jak problematyka diaspory, mniejszości narodowych oraz Polonii.

Słowa kluczowe: badania etniczne, etniczność, diaspora, mniejszości narodowe, Polonia


CONTEMPORARY HISTORY AND POLITICAL SCIENCE. SELECTED METHODOLOGICAL PROBLEMS - pełny artykuł (full article) - plik PDF

HISTORIA NAJNOWSZA A POLITOLOGIA. WYBRANE PROBLEMY METODOLOGICZNE

Stefan Stępień
Division of Political Movements, Maria Curie-Skłodowska University
pl. Litewski 3, 20-080 Lublin, Poland
e-mail: sstepien@sokrates.umcs.lublin.pl

Summary. Political science and contemporary history have many methodological and research problems in common because the two sciences share the object of research, which is the contemporary society in all forms and on all levels of its functioning. Both disciplines investigate social facts/processes that have occurred and are possibly 'in progress' as part of a larger or smaller structure of historical process. These facts have an open character: they are at the stage of evolution and their final effects are not known. The historian studying contemporary history and the political scientist must be aware of the ontological determinants that limit the process of investigating the present time. These constraints are the subject of the present paper.
Contemporary history and science of politics are disciplines close to each other regardless of the institutional and organizational boundaries that separate them. The two sciences are located on one research 'platform', analyzing different aspects of the reality just passed, supporting each other with the results of their investigations and methodological and practical experiences.

Key words: political science, science of politics, history, contemporary history, methodology

Streszczenie. Pomiędzy politologią a historią najnowszą istnieje wiele wspólnych problemów metodologicznych i badawczych, albowiem obie te nauki łączy przedmiot badań, jakim jest współczesne społeczeństwo we wszystkich formach i płaszczyznach funkcjonowania. Jedna i druga dyscyplina zajmuje się badaniami faktów społecznych/procesów, które się zdarzyły i które ewentualnie 'trwają' jako część mniejszej lub większej struktury procesu historycznego. Fakty te mają charakter otwarty, znajdują się w fazie ewolucji, a ich skutków docelowych nie znamy. Historyk dziejów najnowszych i politolog musi być świadom ontologicznych uwarunkowań ograniczających proces poznawania współczesności. Ograniczenia te są przedmiotem niniejszego artykułu.
Historia najnowsza i nauka o polityce są dyscyplinami bliskimi sobie, niezależnie od oddzielających je granic instytucjonalno-organizacyjnych. Obie nauki sytuują się na jednej 'platformie' badawczej, poddając analizie różne aspekty niedawno minionej rzeczywistości, posiłkując się wzajemnie wynikami swych dociekań i doświadczeniami metodologiczno-warsztatowymi.

Słowa kluczowe: politologia, nauka o polityce, historia, historia najnowsza, metodologia


POLITICAL COMMUNICATION AS THE OBJECT OF POLITICAL SCIENCE AND JOURNALISTIC STUDIES. INTRODUCTORY REMARKS - pełny artykuł (full article) - plik PDF

KOMUNIKOWANIE POLITYCZNE JAKO PRZEDMIOT STUDIÓW POLITOLOGICZNYCH I DZIENNIKARSKICH. UWAGI WSTĘPNE

Iwona Hofman
Division of Journalism, Maria Curie-Skłodowska University
pl. Litewski 3, 20-080 Lublin, Poland
e-mail: ihofman@wp.pl

Summary. Political communication as the object of scholarly reflection does not have a long tradition in Poland, and it is only at present that it has appeared in educational curricula, which is demonstrated by the latest draft of educational standards in the field of journalism and social communication. This problem is the result of various determinants - historical (identification of political communication with propaganda), terminological (debates of scholars whether this subject should be affiliated with political science or media science), or cultural (changes of the quality of and participants in this process). In the contexts of the progressing significance of knowledge of the rules organizing communication in interactions between the authority and society it is necessary to distinguish political communication as a subdiscipline.

Key words: political communication, educational curriculum, subject, practice of public life

Streszczenie. Komunikowanie polityczne jako przedmiot refleksji naukowej ma w Polsce niedługą tradycję, a w programach kształcenia pojawia się właściwie dopiero obecnie, o czym świadczy najnowszy projekt standardów kształcenia na kierunku dziennikarstwo i komunikacja społeczna. Problem ten wynika z rozmaitych uwarunkowań historycznych (np. utożsamianie komunikowania politycznego z propagandą), terminologicznych (dyskusje badaczy wokół afiliowania przedmiotu przy politologii lub medioznawstwie), kulturowych (zmiana jakości i uczestników tego procesu). W kontekście postępującego znaczenia znajomości reguł porządkujących komunikowanie w interakcjach: władza - społeczeństwo istnieje potrzeba wyodrębnienia komunikowania politycznego jako subdyscypliny.

Słowa kluczowe: komunikowanie polityczne, program kształcenia, przedmiot, praktyka życia publicznego


ON THE PURITY OF POLITICAL SCIENCE RESEARCH. A POLEMICAL APPROACH- pełny artykuł (full article) - plik PDF

O CZYSTOŚCI BADAŃ POLITOLOGICZNYCH POLEMICZNIE

Włodzimierz Mich
Division of Journalism, Maria Curie-Skłodowska University
pl. Litewski 3, 20-080 Lublin, Poland
e-mail: wodzimierz.mich@neostrada.pl

Summary.The article is a contribution to the ongoing discussion at Maria Curie-Skłodowska University's Faculty of Political Science on the desirable scope of teaching and research publications. The author declares against the tendency to achieve 'purity' of political science research. He argues that both on the level of the teaching staff, and the level of structures, and finally on the level of methodology, political science institutions in Poland function in diverse ways, using also the achievements of other disciplines. What is more, 'pure political science' cannot exist because extensive investigations of political science phenomena require interdisciplinary studies, whose conduct entails competencies characteristic of many sciences such as linguistics, law, philosophy, history, sociology or psychology. Therefore, the scope of research or the research methods applied should not be restricted. What should be done, however, is to ensure the high substantive and factual level of publications.

Key words: scholarly disciplines, political science, research

Streszczenie. Artykuł jest głosem w toczonej na Wydziale Politologii UMCS dyskusji nt. pożądanego zakresu prac badawczych i dydaktycznych. Autor opowiada się przeciwko dążeniu do 'czystości' badań politologicznych. Dowodzi, że zarówno na poziomie kadr, jak na poziomie struktur, czy wreszcie na poziomie metodologii placówki politologiczne w Polsce funkcjonują w zróżnicowany sposób, korzystając przy tym z dorobku innych dyscyplin. Co ważniejsze, 'czysta politologia' nie może istnieć, wszechstronne badanie zjawisk politycznych wymaga bowiem interdyscyplinarnych badań, do których prowadzenia potrzebne są kompetencje właściwe wielu naukom, jak językoznawstwo, prawo, filozofia, historia, socjologia czy psychologia. Nie należy więc ograniczać zakresu badań, czy stosowanych metod badawczych. Należy natomiast dbać o wysoki poziom merytoryczny prac.

Słowa kluczowe: dyscypliny naukowe, politologia, badania