>

TEKA
Komisji Politologii i Stosunków Międzynarodowych X/2015.
Commission of Political Science and International Affairs

Spis treści - plik PDF

Strona redakcyjna - editorial page - plik PDF

Piotr Sienkiewicz
Akademia Obrony Narodowej
Wydział Bezpieczeństwa Narodowego
adres, e-mail: p.sienkiewicz@aon.edu.pl


EWALUACJA RYZYKA W ZARZĽDZANIU KRYZYSOWYM-pełny artykuł (full article) - plik PDF

Streszczenie: W artykule przedstawiono koncepcję metodologicznych podstaw ewaluacji ryzyka w sytuacjach zagrożeń bezpieczeństwa systemu. Przedstawiono ogólny model decyzyjny w warunkach niepewności i ryzyka oraz statystyczne miary ryzyka na potrzeby zarządzania przedsięwzięciami. Omówiono proces ewaluacji ryzyka w systemie zarządzania kryzysowego. W artykule zamieszczono przykłady modeli matematycznych ewaluacji ryzyka.

Słowa kluczowe: ryzyko, ewaluacja ryzyka, analiza i ocena ryzyka, modele ryzyka, zarządzanie kryzysowe

RISK EVALUATION MODELS IN A CRISIS MANAGEMENT-pełny artykuł (full article) - plik PDF

Abstract. Investigations of the situation characterized by uncertainty and risk in the last century, particularly in situations of crisis and conflict, were carried out at different levels of generality and specificity. In this article, the methodological foundations of risk evaluation models in situations of threats to system security are described. The general decision model in circumstances of risk and uncertainty and statistical risk measurement methods for crisis management are depicted. The examples of the mathematical models of the risk evaluations are also presented.

Key words: risk, risk evaluation, risk management, analysis and assessment of the risk models, crisis management


Tadeusz Teofil Kaczmarek
Uczelnia Łazarskiego w Warszawie
Wydział Ekonomii i Zarządzania
adres, e-mail: tadeusz@kaczmarek.waw.pl; www.kaczmarek.waw.pl


DYLEMATY BADAŃ ZJAWISKA I POJĘCIA RYZYKA1-pełny artykuł (full article) - plik PDF

Streszczenie: W opracowaniu tym został dokonany chronologiczny przegląd badań prowadzonych nad ryzykiem, a następnie analiza relacji występujących między teorią nauki w odniesieniu do ryzyka oraz wykorzystania metodologii naukowej w tej nowej dyscyplinie. W szczególności przedstawione zostało zagadnienie doskonalenia narzędzi pomiaru ryzyka. Prowadzone są również wstępne rozważania nad interdyscyplinarnym badaniem zdywersyfikowanego ryzyka. Przedstawione zostały w nim strategie zmierzające do ograniczenia globalnego ryzyka i powstających zagrożeń dla środowiska naturalnego wykorzystując tu raport Human Choice and Climate Change. Nie można też było pominąć kwestii eksplozji informacji i jej wpływu na dalsze badania ryzyka, a także znaczenia modnych obecnie badań transdyscyplinarnych. Esej kończy próba odpowiedzi na pytanie dotyczące odpowiedzialności uczonych za skutki prowadzonych badań. Stanowi także wprowadzenie do badań nad filozofią ryzyka.

Słowa kluczowe: Zarządzanie ryzykiem, ujęcie interdyscyplinarne, metodologia badań naukowych, poszukiwanie pewności, narzędzia pomiaru ryzyka, teoria gier, globalne ryzyko, zmiany klimatyczne, eksplozja zasobów informacji, znaczenie badan transdyscyplinarnych.

DILEMMAS IN RESEARCH ON RISKS AS A PHENOMENON AND A CATEGORY OF ANALYSIS.- pełny artykuł (full article) - plik PDF

Abstract. The study begins with a chronological review of research on risk in various countries and then investigates relationships between the general scientific theory and the use of scientific methodology in this discipline. In this part of the essay, focus is on the essence of experiential learning in relation to diversified risks. The issue is presented primarily to improve risk measurement tools. Another point of the essay is to indicate an interdisciplinary study of diversified risks, including strategies to limit global risks, and emerging risks to the environment. In this context, the Human Choice and Climate Change Report is presented with new methods for testing risk. Studies under risk and risk management are perceived as transdisciplinary with an assumption that this approach is more complete than an interdisciplinary one. The essay concludes with a discussion of the responsibility of scientists for further research on risk and the consequences of progress in science. It is also an introduction to research on the philosophy of risk.

Key words: risk management, interdisciplinary approach, global risk, climate changes, diversified risk, transdisciplinary research.


Anna Moraczewska
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
Wydział Politologii, Zakład Stosunków Międzynarodowych
adres, e-mail: anna.moraczewska@poczta.umcs.lublin.pl
Katedra Stosunków Międzynarodowych i Polityki Zagranicznej


KONCEPCJE RYZYKA W BADANIU STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH1-pełny artykuł (full article) - plik PDF

Streszczenie. Tematem artykułu jest ryzyko, traktowane jako kategoria badawcza – z szeroko opracowaną bazą metodologiczną i możliwością jej zastosowania w analizie współczesnych stosunków międzynarodowych. Przedstawione zostały propozycje definicji wypracowane przez różnych znawców „ryzyka” oraz wyniki raportów wybranych organizacji, które po pierwsze coraz powszechniej stosują analizy ryzyka w swoich opracowaniach i po drugie są źródłem istotnych informacji służących budowaniu strategii bezpieczeństwa międzynarodowego. Celem artykułu jest zwiększenie zainteresowania naukowców zastosowaniem kategorii ryzyka do badań w stosunkach międzynarodowych.

Słowa kluczowe: ryzyko, koncepcje ryzyka, rodzaje ryzyka, raporty o ryzyku, współpraca państw w dziedzinie zarządzania ryzykiem


RISKS AS A CATEGORY OF ANALYSIS OF CONTEMPORARY IR-pełny artykuł (full article) - plik PDF


Abstract. The theme of the article is “risk” considered as a category of research – with a widely developed methodological base-and its application to the analysis of contemporary international relations. Various proposals of scientists in different sciences for defining risk are presented. Moreover, reports concerning risk by selected international organisations are included. These reports indicate the important role of risk as a feature of the contemporary international environment and they are a great source of information for researchers of international relations

Key words: risk, international cooperation in risk management, risk analysis, reports on risk.


Michał Łuszczuk
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
Wydział Politologii, Zakład Stosunków Międzynarodowych
adres, e-mail: mluszczuk@gmail.com


NIEPEWNOŒĆ I RYZYKO JAKO KATEGORIE ANALIZY FUNKCJONOWANIA ŒRODOWISKA MIĘDZYNARODOWEGO NA PRZYKŁADZIE BADAŃ ROZWOJU SYTUACJI MIĘDZYNARODOWEJ W REGIONIE ARKTYKI NA POCZĽTKU XXI WIEKU-pełny artykuł (full article) - plik PDF

Streszczenie. W artykule podjęto rozważania dotyczące znaczenia oraz badania wpływu niepewności oraz ryzyka na funkcjonowanie współczesnego środowiska międzynarodowego. Korzystając z analizy rozwoju sytuacji międzynarodowej w regionie Arktyki na początku XXI wieku wskazano na czym polega oddziaływanie zmian klimatu jako źródeł niepewności oraz w jaki sposób współpraca międzynarodowa coraz częściej zarządzania ryzykiem.

Słowa kluczowe: ryzyko, niepewność, analiza stosunków międzynarodowych, Arktyka

UNCERTAINTY AND RISKS AS CATEGORIES OF ANALYSIS OF THE INTERNATIONAL ENVIRONMENT IN THE ARCTIC REGION-pełny artykuł (full article) - plik PDF

Abstract. The article considers the importance of examining uncertainty and risk as important factors influencing the functioning of the contemporary international system. Building on an analysis of international developments taking place in the Arctic region at the beginning of the 21st century, the article examines the impact of uncertainty on Arctic affairs stemming from the climate change and how international cooperation in the region is becoming more and more oriented towards risk management.

Keywords: risk, uncertainty, analysis of international relations, Arctic


Katarzyna Marzęda-Młynarska
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
Wydział Politologii, Zakład Stosunków Międzynarodowych
adres, e-mail: marzedak@wp.pl


ZASTOSOWANIE KONCEPCJI ZARZĽDZANIA RYZYKIEM W OBSZARZE BEZPIECZEŃSTWA ŻYWNOŒCIOWEGO-pełny artykuł (full article) - plik PDF

Streszczenie. Celem artykułu jest analiza zastosowania zarządzania ryzykiem w obszarze bezpieczeństwa żywnościowego, traktowanego jako metoda jego zapewnienia, zarówno w sensie pozytywnym (tworzenie scenariuszy, systemów wczesnego ostrzegania), jak i negatywnym (ograniczanie ryzyka). Analiza została zorganizowana wokół dwóch problemów: głównych założeń koncepcji ryzyka i zarządzania ryzykiem oraz zastosowania zarządzania ryzykiem w obszarze bezpieczeństwa żywnościowego w trzech wymiarach: fizycznej i ekonomicznej dostępności oraz zdrowotnej jakości żywności. Przeprowadzona analiza daje podstawę do sformułowania następujących wniosków: po pierwsze, koncepcja zarządzania ryzykiem, znajduje szerokie zastosowanie na gruncie bezpieczeństwa żywnościowego. Po drugie, głównym motywem jej wykorzystanie jest dążenie do jego zapewnienia. Po trzecie, strategie, mechanizmy i instrumenty redukcji ryzyka, a także skala zastosowania i stopień instytucjonalizacji zarządzania ryzykiem różnią się w zależności od wymiaru bezpieczeństwa żywnościowego. Po czwarte, zarządzanie ryzykiem, ma charakter perspektywiczny i wykazuje dużą użyteczność, jako metoda eliminacji i ograniczania ryzyk, szczególnie współzmiennych, w obszarze bezpieczeństwa żywnościowego.

Słowa kluczowe: bezpieczeństwo żywnościowe, zarządzanie ryzykiem.

THE USE OF A RISK GOVERNANCE CONCEPT IN THE AREA OF FOOD SECURITY-pełny artykuł (full article) - plik PDF

Abstract. The goal of the article is to analyze the use of the risk governance concept in the area of food security. The concept is treated as a method to ensure food security in both the positive sense (scenarios creation, early warning systems) and the negative sense (risk reduction). The analysis is organized around two problems: the main assumptions of the risk governance concept and the application of risk governance in the area of food security. The first part discusses risk governance is discussed as a theoretical concept. In the second part, the practical application of risk governance is discussed in the three dimensions of food security: food availability, food access and food safety. The analysis permits four conclusions: first, the concept of risk governance is widely used in the context of food security. Second, the main motive for its use is to strive to ensure food security. Third, strategies, mechanisms, and instruments to minimize the risk as well as the scale of application and the degree of institutionalization of risk governance depend on the food security dimension. Fourth, risk governance has a high usability as a process for elimination and mitigation of risks, particularly covariate ones, in the area of food security.

Key words: food security, risk governance.


Jakub Olchowski
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
Wydział Politologii, Zakład Stosunków Międzynarodowych
adres, email: jakub.olchowski@poczta.umcs.lublin.pl


KRYZYS UKRAIŃSKI – WYZWANIE DLA NATO-pełny artykuł (full article) - plik PDF

Streszczenie: Artykuł poświęcony jest analizie kryzysu ukraińskiego jako dylematu decyzyjnego, który stanowi wyzwanie dla spójności i wiarygodności NATO. Wyzwanie to warunkowane jest zarówno czynnikami wewnętrznymi (rozbieżność interesów wśród państw członkowskich sojuszu), jak i zewnętrznymi (polityka Rosji, zmierzająca do odzyskania roli mocarstwowej poprzez, między innymi, rozbicie jedności Zachodu). W tym ujęciu Ukraina służy Rosji jako instrument rozgrywki geopolitycznej z Zachodem, dla NATO zaś jest obszarem ryzyka, wymagającym podejmowania strategicznych decyzji.

Słowa kluczowe: NATO, Ukraina, Rosja, ryzyko, proces decyzyjny

CRISIS IN UKRAINE AS A CHALLENGE FOR NATO-pełny artykuł (full article) - plik PDF

Summary. The paper focuses on the Ukraine crisis as a decision making dilemma challenging NATO’s cohesion and reliability. The challenge is determined both by internal (divergence of interests among the member states) and external factors (Russia’s policy aiming at regaining superpower status by i.a. breaking the West’s unity). In this view Ukraine is for Russia an instrument in a geopolitical game against the West, while for NATO it is a risk factor that demands strategic and long-term decisions.

Key words: NATO, Ukraine, Russia, risk, decision making


Monika Szkarłat
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
Wydział Politologii, Zakład Stosunków Międzynarodowych
adres, e-mail: monikaszkarlat@gmail.com


ZARZĽDZANIE RYZYKIEM ORGANIZMÓW GENETYCZNIE ZMODYFIKOWANYCH W UNII EUROPEJSKIEJ-pełny artykuł (full article) - plik PDF

Streszczenie. Rozwój i upowszechnienie organizmów genetycznie zmodyfikowanych stanowi przedmiot debaty publicznej od prawie dwóch dekad. Tematem szczególnie istotnym jest ryzyko związane z komercjalizacją GMO, problem nieodwracalności i nieprzewidywalności skutków odłożonych w czasie. Dlatego wśród zagadnień poddawanych normatywizacji szczególne znaczenie zyskuje analiza i zarządzanie ryzykiem innowacji technologicznych. Przedmiotem artykułu jest analiza rozwiązań w obszarze zarządzania ryzykiem GMO wypracowanych przez Unię Europejską. Rozwiązania prawne przyjęte w UE są przykładem restrykcyjnego modelu zarządzania ryzykiem opartego na zasadzie ostrożności, rozproszeniu kompetencji pomiędzy poziom ponadnarodowy, państwowy, regionalny czy jednostkowy. Model ten jest przykładem zarówno procesu europeizacji z widocznym efektem spill-over, jak również przeciweuropeizacji. Jest to ponadto przykład policentrycznego zarządzania, gdzie mamy do czynienia z integracją horyzontalną i wertykalną z udziałem wielu podmiotów.

Słowa kluczowe: organizmy genetycznie zmodyfikowane, Unia Europejska, zarządzanie ryzykiem, zasada ostrożności

RISKS MANAGEMENT OF GENETICALLY MODIFIED ORGANISMS IN THE EUROPEAN UNION-pełny artykuł (full article) - plik PDF

Abstract. Genetically modified organisms’ development and commercialization has been a subject of public debate for almost two decades. The risk of GMO commercialization, irreversibility, and unpredictable long-term consequences have been of special interest. Thus, risk analysis and risk governance are perceived as a state-of-the-art issue in terms of a norm setting process. This article analyses the legal solutions for regulating GMOs’ risk governance introduced in the European Union. EU legislation in the area of GMOs is an example of a stringent model of risk governance based on the precautionary principle and the dispersal of competencies between supranational, state, regional, and individual levels. The aforementioned model is an example of both Europeanization with a spill-over effect and counter-Europeanization. Moreover, the model can be defined as polycentric governance, where horizontal and vertical integration is present.

Key words: genetically modified organisms, European Union, risk governance, precautionary principle