|
Zdzisław Raabe (1909 - 1972)
 Zdzisław Raabe, ur.19.X.1909 w Krakowie, syn biologa, protozoologa Henryka Raabe, profesora Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, pierwszego rektora UMCS w Lublinie. Szkołę średnią ukończył w roku 1927 i w tymże roku rozpoczął studia biologiczne na Uniwersytecie Warszawskim. W czasie studiów pracuje w Muzeum Zoologicznym w Warszawie, gdzie prowadzi działalność naukową pod kierunkiem światowej sławy zoologa i parazytologa - profesora Konstantego Janickiego, efektem której jest kilka publikacji naukowych, w tym magisterium ( 1937) oraz przygotowana do obrony i złożona do druku w roku 1939 rozprawa doktorska pt. Z badań nad rodziną Hysterocynetidae Diesing ( Ciliata - Holotricha). Obrona rozprawy doktorskiej nie odbyła się z powodu wybuchu wojny.
Zarówno w czasie studiów, jak i przez cały okres zawodowej aktywności jest Z.Raabe stale związany z pracą społeczną, zrazu w naukowych i politycznych organizacjach studenckich, pracą w oświacie robotniczej, później w ruchu jednolitofrontowym.
W latach 1933-35 Z.Raabe odbywa służbę wojskową w Szkole Podchrążych w Zambrowie. Zmobilizowany w 1939 r., bierze udział jako oficer 30 Pułku Piechoty Strzelców Kaniowskich w kampanii wrześniowej i w obronie Warszawy. Ranny dostaje się do niewoli i do 1945 r. przebywa w obozie jenieckim w Doessel. Uczestniczy tam w ruchu oporu, w akcjach organizacyjnych i samokształceniowych, a także pracuje przy produkcji fałszywych dokumentów. Za działalność w czasie wojny odznaczony zostaje Krzyżem Walecznych i Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari.
Po powrocie w 1945 r. do kraju pracuje jako kustosz w Muzeum Zoologicznym w Warszawie, gdzie doktoryzuje się w zakresie zoologii.
W latach 1946-47, po przeniesieniu się do Lublina, gdzie pełni funkcję kustosza w Muzeum Przyrodniczym UMCS, habilituje się ( 1947) na podstawie rozprawy Drogi przystosowań morfologicznych do życia pasożytniczego wśród wymoczków. Obejmuje Katedrę Zoologii i Parazytologii Wydziału Weterynaryjnego UMCS. W latach 1948-50 pełni funkcję prodziekana tego Wydział
Kolejnymi etapami naukowej kariery Z.Raabe jest uzyskanie w 1948 r. tytułu naukowego profesora nadzwyczajnego, a w 1956 r. profesora zwyczajnego. W 1965 r. Profesor Raabe wybrany zostaje na członka korespondenta Polskiej Akademii Nauk, a w 1972 r. uzyskuje godność członka rzeczywistego Akademii.
W czasie swojej działalności w Lublinie ( 1946-53) prowadzi wykłady z Zoologii i Parazytologii na Wydziale Weterynaryjnym oraz na Wydziale Biologii UMCS, jest współtwórcą pierwszego w Europie zrzeszenia parazytologów - Polskiego Towarzystwa Parazytologicznego.
Od chwili powstania Annales UMCS pełni funkcję redaktora sekcji biologicznej, a następnie redaktora naczelnego. Jest też twórcą i redaktorem naczelnym utworzonego w roku 1953 czasopisma Acta Parasitologica Polonica, które w latach późniejszych staje się czasopismem międzynarodowym.
Następnie, już w czasie pracy na Uniwersytecie Warszawskim, tworzy (1962) i redaguje międzynarodowe czasopismo Acta Protozoologica, wydawane przez Polską Akademię Nauk. Od chwili powstania Polskiej Akademii Nauk profesor Zdzisław Raabe pełni różne funkcje w jej organach, m.in. jest członkiem Rady Naukowej Instytutu Parazytologii PAN oraz członkiem Komitetu Parazytologii PAN. W obu tych instytucjach nie pełni funkcji kierowniczych ( tylko dlatego, ponieważ nie wyraża zgody na ich objęcie), ale można z całą odpowiedzialnością stwierdzić, iż jest ich mózgiem, projektodawcą i pomysłodawcą, strażnikiem właściwych poczynań naukowych i organizacyjnych
Poza działalnością organizacyjną pobyt Profesora w Lublinie zaznacza się Jego wspaniałymi wykładami, pojmowanymi nadzwyczaj nowocześnie i bezkompromisowo ( m.in. odważnie krytykuje łysenkizm), na które masowo uczęszczają studenci. Kształci kadry naukowe oraz prowadzi wysokiej klasy badania naukowe. W efekcie powstaje wiele znaczących i wysokoocenianych prac i publikacji naukowych.
We wcześniejszych badaniach zajmuje się Profesor adaptacją pasożytniczych pierwotniaków, głównie orzęsków ( Holotricha, Astomata i Thigmotricha). U tych orzęsków bada oddziaływanie środowiska na strukturę pasożytów. Analizuje wpływ przejścia na osiadły tryb życia, na strukturę i namnażanie pierwotniaków. Dokonuje próby rewizji systemów Protozoa.
W późniejszych latach Zdzisław Raabe wykazuje tendencję do przedstawiania uogólnień w dziedzinie protozoologii. Uwidacznia się to szczególnie w pracy Remarks on the principles and outline of the system of Protozoa ( Acta Protozool. 1964), w której przedstawia nową koncepcję rozwoju systemu organów przez polimeryzację i różnicowanie elementów, z których organy się składają oraz późniejszej ich integracji. Profesor Z.Raabe uważa, że ta droga rozwoju nie ogranicza się do pierwotniaków, lecz dotyczy także innych organizmów. Przedstawia tę koncepcję na międzynarodowych zjazdach w Londynie ( 1965), Clermont-Ferrand, Montpellier ( 1967), Leningradzie ( 1969).
Ukoronowaniem aktywności badawczej Zdzisława Raabe są publikacje przedstawione w formie monografii Ordo Thigmotricha ( Ciliata-Holotricha). Wyjaśnia w niej morfogenezę pierwotniaków, związki z pasożytnictwem, tendencjami i drogami ewolucyjnymi.
Bardzo wymagający w stosunku do siebie, nadzwyczaj pracowity, potrafi profesor Raabe zgromadzić wokół siebie liczną grupę pracowników nauki i studentów. Z Jego ogromnej wiedzy fachowej i humanistycznej czerpią inspirację i zachętę do pracy dziesiątki Jego uczniów, spośród których ponad dwudziestu uzyskuje stopień doktora, a sześciu doktora habilitowanego.
Życzliwy, opiekuńczy stosunek do współpracowników i studentów zdobywa Mu uznanie i szacunek wielu osób, które Jego opiekę dydaktyczną i naukową poczytują sobie za zaszczyt.
Zdzisław Raabe łączy wysokie walory wybitnego pracownika nauki, nauczyciela i wychowawcy. Jest członkiem wielu krajowych i zagranicznych towarzystw naukowych m.in.: Grouppement des Protistologues de la Langue Francaise, Protozoological Society, Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, Polskiego Towarzystwa Zoologicznego.
W końcu lat 50-tych jest jednym z inicjatorów międzynarodowego ruchu w zakresie protozoologii, reprezentując Polskę w International Commision on Protozoology
W uznaniu zasług dla nauki polskiej zostają Mu przyznane wysokie nagrody ( państwowa nagroda naukowa III stopnia w 1950 r. i dwukrotnie nagroda I stopnia Ministra Szkolnictwa Wyższego w 1963 i 1965 r.) oraz odznaczenia: Krzyż Oficerski i Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.
Bernard Bezubik
Biogramy profesora Zdzisława Raabe znajdują się w następujących wydawnictwach:
- Wielka Encyklopedia PWN, t.9 : str. 640, 1967.
- Bernard Bezubik - Zdzisław Raabe. Nauka Polska, 4 : str. 72-75, 1969.
- Maria A.Rudzińska - Zdzisław Raabe 1909-1972, in Memoriam. Journal of Protozoology, 19 ( 3) : str. 401-402, 1972.
- Bernard Bezubik - Zdzisław Raabe 1909-1972. Angewandte Parasitologie, 14 ( 3) : str. 188-190, 1973.
- Bernard Bezubik - Profesor dr Zdzisław Raabe 1909-1972 wspomnienie pośmiertne. Wiadomości Parazytologiczne, 20 ( 2-3) : str. 185-187, 1974.
powrót do wydawnictwa 
|
