TEKA
Komisji Prawniczej III/2010.
Commission of Legal

Spis treści - plik PDF

PROF. DR HAB. MIECZYSŁAW SAWCZUK - JUBILEUSZ 80-LECIA URODZIN - pełny artykuł (full article) - plik PDF

Halina Wolska



BIBLIOGRAFIA PRAC PROF. MIECZYSŁAWA SAWCZUKA - pełny artykuł (full article) - plik PDF

Halina Wolska



NOWA DOGMATYKA KONSTYTUCJI REPUBLIKI EKWADORU. CASUS PRAW NATURY - pełny artykuł (full article) - plik PDF

Wiesław Bar OFMConv
Katedra Nauk o Polityce
Instytut Europeistyki, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Streszczenie. Obowiązująca w Republice Ekwadoru Konstytucja z 2008 r. posiada liczne artykuły dotyczące środowiska naturalnego (Natury). Ich podstawa oraz treść wynikają z normy zawartej w art. 10: "Natura będzie podmiotem tych praw, które uznaje Konstytucja". Ze względu na geopolitykę Autor najpierw zapoznaje czytelnika z tradycją konstytucyjną Ekwadoru, ze szczególnym rozwinięciem okoliczności przyjęcia obowiązującej ustawy zasadniczej; dokonuje jej charakterystyki. Z powodów poznawczych przedstawia tłumaczenie na język polski norm dotyczących środowiska naturalnego. Wreszcie ukazuje tryb oraz kulisy uchwalenia tychże. Oprócz głosów krytyki, sceptycznego podejścia do konstytucjonalizacji praw natury w zakresie przedstawionym, wskazuje na pozytywne pokłosie sprawy.

Słowa kluczowe: Ekwador, konstytucjonalizacja praw, prawa natury

NEW DOGMATICS IN THE CONTITUTION OF EQUADOR. THE RIGHTS OF NATURE - pełny artykuł (full article) - plik PDF

Summary. The Constitution of Ecuador, which came into force in 2008, has numerous articles regarding the natural environment (Nature). Underlying them is the norm provided by Article 10 which states that "Nature shall be the subject of rights which are recognized by the Constitution". With regard to geopolitics, the Author starts off by acquainting the reader with the constitutional tradition of Ecuador, with particular regard to circumstances surrounding the adoption of the constitution, characterizing it in some detail. To present a more complete picture, the Author gives a Polish translation of the norms regarding the natural environment, also presenting the background and the way they were enacted. The constitutionalization of the rights of nature, to the extent presented, sparked off voices of criticism and general skepticism towards it, yet the Author also mentions the positive outcome of the issue.

Key words: Ecuador, constitutionalization of rights, rights of nature



ZNACZENIE CZYNNIKA CZASU W ZAKRESIE KARALNOŚCI CZYNU I WYMIARU KARY* - pełny artykuł (full article) - plik PDF

Tadeusz Bojarski
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

Streszczenie. Autor rozpatruje znaczenie czynnika czasu w prawie karnym w dwu kręgach zagadnień. Po pierwsze, w aspekcie karalności czynu, po drugie w aspekcie możliwego wpływu tej okoliczności na wymiar kary. W pierwszej grupie zagadnień analizą objęto problemy dekryminalizacji i jej prawne skutki, zmianę przestępstwa na wykroczenie, sprawę poczytalności (niepoczytalności) i wiek sprawcy, warunek bezpośredniości przy usiłowaniu, zagadnienia sprawstwa i współ-sprawstwa, przestępstwa skonstruowane w oparciu o czynnik czasu, zagadnienia jedności czynu oraz przedawnienie. Autor bada znaczenie okoliczności czasu dla ich istoty. Na tej podstawie wskazuje, że czynnik czasu odgrywa w ramach wielu konstrukcji prawnokarnych istotną rolę. Stwierdza, że nie zawsze jesteśmy w stanie uporać się z bliższym określeniem czynnika czasu dla ustalenia niezbędnego minimum lub maksimum upływu czasu. Zwraca uwagę na trudności w definiowaniu dopuszczalnych przerw czasowych mających znaczenie dla poszczególnych konstrukcji prawnych. W grupie problemów związanych z rolą okoliczności czasu dla wymiaru kary przedmiotem analizy stały się takie problemy, jak: czas czynu a wymiar kary, wiek sprawcy, przedawnienie recydywy, upływ okresu próby wymaganego przy niektórych środkach, przerwy czasowe a wielość przestępstw. Autor stwierdza, że również przy wymiarze kary rola czynnika czasu jest znacząca. Upływający czas, albo po prostu czas popełnienia przestępstwa, w pewnych wypadkach może działać na niekorzyść sprawcy, a w niektórych także na jego korzyść.

Słowa kluczowe: czynnik czasu, karalność czynu, wymiar kary

THE IMPORTANCE OF THE TIME FACTOR CONCERNING THE PUNISHABILITY OF AN ACT AND SENTENCING - pełny artykuł (full article) - plik PDF

Summary. The author examines the importance of the time factor in criminal law in two areas. First, in respect of the punishability of an act, and secondly, in respect of the possible influence of this circumstance on sentencing. In the first group of issues, the analysis covered problems of decriminalization and its legal effects, a change of the legal qualification of an offence into a misdemeanor, the question of the perpetrator's accountability (non-accountability) and age, the condition of immediacy of the attempted act, the issue of perpetration and complicity, offenses based on the time factor, the question of one act-one offense principle, and the statute of limitations. The author examines the importance of the circumstance of time for their essence. On this basis the author points out that the time factor plays a significant role as part of many criminal-law constructions. He asserts that we are not always able to deal with a more precise definition of the time factor to determine the necessary minimum or maximum time lapse. He draws attention to difficulties in defining admissible time intervals that are important for individual legal constructions. The examination of the thematic group connected with the role of the time circumstance in sentencing covered the following problems: the time of perpetration of an act versus sentencing, the perpetrator's age, limitation of recidivism, the lapse of the probationary period required with some punitive measures, time intervals and the number of offences. The author claims that even with sentencing the role of time factor is very important. The course of time or simply the time of perpetration may in some cases act against the offender or sometimes in his or her favor.

Key words: time factor, punishability of an act, sentencing



L'AUTORITE DE CHOSE JUGEE ET LES PRINCIPES DIRECTEURS DU PROCES- pełny artykuł (full article) - plik PDF

POWAGA RZECZY OSĄDZONYCH I DYREKTYWA PRZESŁANKI PROCESU - pełny artykuł (full article) - plik PDF

Georges BOLARD
Professeur a la Faculté de Droit de Dijon D

Streszczenie. Autor koncentruje się wokół zmian dotyczących prawomocności orzeczenia sądowego we francuskim prawie cywilnym. Henri Motulsky, główny inspirator Kodeksu postępowania cywilnego z 1974 r., zasugerował, by prawomocność orzeczenia była "ograniczona do czynników omawianych przed sądem i rozstrzyganych przez niego". W 1994 r. Zgromadzenie Plenarne Sądu Kasacyjnego przyjęło tę ogólną zasadę, jednak w 2006 r. zastąpiło ją innym rozwiązaniem, które nie uznaje m.in. źródła orzeczenia sądowego w wyroku sądu - jest więc sprzeczne z kodeksem postępowania cywilnego. Natomiast drugi wyrok Sądu Kasacyjnego z 2007 r. zwalnia sędziego z obowiązku właściwego określania faktów spornych. Według autora, prowadzi to do naruszenia prawa procesowego, czynności procesowych, a także samego urzędu sędziego.

Słowa kluczowe: Kodeks postępowania cywilnego, prawomocność orzeczenia sądowego, czynności procesowe

THE FORCE OF RES IUDICATA AND THE DIRECTIVE OF THE PREREQUISITE FOR ACTION - pełny artykuł (full article) - plik PDF

Summary. The Author focuses on changes regarding judgments in force in the French civil law. Henri Motulsky, the chief initiator of the Code of Civil Procedure of 1974 suggested that the validity of a judgment be "limited to the factors presented before the court and decided there". In 1994, the Plenary Assembly of the Supreme Court of Judicature adopted this general principle, but in 2006 the Assembly replaced it with another solution which, inter alia, does not recognize the source of a legal decision in a judgment, thus violating the code of civil procedure. On the other hand, another judgment of the Supreme Court (in 2007) releases the judge from the obligation to ascertain disputable facts. In the Author's view, this leads to a violation of rules of procedure, the legal proceedings and the very institution of the judge.

Key words: Code of Civil Procedure, validity of a court judgment, legal proceedings



PREZENTACJA KILKU PUNKTÓW DOTYCZąCYCH REFORMY EKSPERTYZY Z ZAKRESU PRAWA CYWILNEGO NA PODSTAWIE USTAWY BELGIJSKIEJ Z 15 MAJA 2007 ROKU - pełny artykuł (full article) - plik PDF

Alphonse Kohl
Professeur emérité a la Faculté de Droit de Liege (Belgique)

Streszczenie. Artykuł zawiera omówienie kilku podstawowych punktów belgijskiej reformy procedury ekspertyzy z zakresu prawa cywilnego. Dotyczą one takich zagadnień, jak: poddanie ekspertyzie i przebieg ekspertyzy, zachowanie tajemnicy zawodowej przez lekarza biegłego sądowego i lekarza prowadzącego chorego w trakcie prowadzonej ekspertyzy medycznej, możliwość powołania przez biegłego sądowego doradców posiadających wiedzę specjalistyczną w zakresie przedmiotu ekspertyzy, procedura konsygnacji prowizji biegłego, opodatkowanie honorariów biegłych, środki odwoławcze w przedmiocie ekspertyzy, niemożność wniesienia sprzeciwu co do ekspertyzy przez stronę wezwaną w interwencji przymusowej po wysłaniu wstępnej opinii biegłego, możliwości sędziego w adaptowaniu misji biegłego bądź zastąpienia go innym. Autor stwierdza w konkluzji, że ustawa z 15 maja 2007 r. wprowadziła głębokie zmiany w ogólnej procedurze ekspertyzy, zwłaszcza w tym, co dotyczy kontroli sędziego nad ekspertyzą i przepisów dotyczących kosztów procedury. Zauważa także, że w niektórych punktach ustawa ta jest niedoskonała lub niedopracowana, jak w przypadku automatycznego poddania ekspertyzie, procedury związanej z ustaleniem honorariów biegłych i pociągnięciem do odpowiedzialności biegłego. Pomimo tych niepodważalnych niedoskonałości, omawiana ustawa o reformie ekspertyzy z zakresu prawa cywilnego stanowi jednak krok naprzód w walce z zaległościami w zdolności sądzenia.

Słowa kluczowe: ekspertyza, prawo cywilne w Belgii, biegły sądowy

SOME POINTS REGARDING A REFORM OF EXPERT EVALUATION IN CIVIL LAW AS BASED ON THE BELGIAN ACT OF 15 MAY 2007 -pełny artykuł (full article) - plik PDF

Summary. The article discusses several key elements of the Belgian reform of expert analysis procedure in civil law. They relate to such issues as: submission to expert evaluation and the course of such evaluation, keeping professional secret by a judicial medical expert and the physician in charge of the patient while a medical expert evaluation is in progress, possibility of appointing advisors who have expertise in the subject matter by the judicial expert, the procedure of consignment of the expert's fee, taxation of experts' fees, revocatory means in the subject of the expert evaluation, impossibility of filing an objection to the expert evaluation by the called party in a compulsory intervention after a preliminary expert opinion has been issued, ability of the judge to adapt the mission of the expert or to replace one with another expert.

Key words: expert evaluation, civil law of Belgium, judicial expert

PRÉSENTATION DE QUELQUES POINTS RELATIFS A LA REFORME DE L'EXPERTISE CIVILE PAR LA LOI BELGE DU 15 MAI 2007 -pełny artykuł (full article) - plik PDF

Résumé. Etude consacrée a quelques points principaux de la réforme belge de la procédure d'expertise civile, questions relatives: - a la mise en oeuvre et au déroulement de l'expertise, - au respect du secret professionnel par le médecin-expert et le médecin-traitant au cours d'une expertise médicale, - a la possibilité pour l'expert de recourir a des conseillers techniques, - a la procedure de consignation de la provision de l'expert, - a la taxation des honoraires de l'expert, - aux voies de recours en matiere d'expertise - a l'inopposabilité de l'expertise a la partie appelée en intervention forcée apres l'envoi de l'avis provisoire de l'expert, - a la possibilité pour le juge d'adapter la mission de l'expert et de le remplacer.
L'auteur constate dans la conclusion que la loi de 15 mai 2007 a modifié profondément la régime général de l'expertise, en particulier en ce qui concerne le contrôle du juge sur celle-ci et le reglement des couts de procédure. Il remarque aussi que sur certains point, cette loi 2007 est une oeuvre imparfaite ou inachevée: tel est le cas de la mise en oeuvre automatique de l'expertise, de la procédure de consignation de la provision de l'expert, de la procédure relative a la fixation des honoraires et de l'action en responsabilité contre l'expert. En dépit de ses indéniables imperfections, la loi sur la réforme de l'expertise civile constitue néanmoins une avance dans la lutte contre l'arriéré judiciaire.

Mots clés: d'expertise civile, la loi belge de 15 mai 2007, l 'expert



UNIWERSALNY CHARAKTER PRAWA NATURALNEGO NA PRZYKŁADZIE KULTURY CHIŃSKIEJ -pełny artykuł (full article) - plik PDF

Antoni Kość SVD
Katedra Teorii i Filozofii Prawa
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Streszczenie. Prawo naturalne w filozofii chińskiej ma charakter uniwersalny. Zasady, którymi rządzi się taoizm, konfucjanizm i buddyzm, można odnaleźć w Dekalogu. Można porównać pojęcie chińskiego prawa naturalnego do neotomistycznej teorii prawa naturalnego.

Słowa kluczowe: kultura chińska, prawo naturalne, taoizm, konfucjanizm, buddyzm, religia popularna

UNIVERSAL CHARACTER OF NATURAL LAW IN CHINESE CULTURE - pełny artykuł (full article) - plik PDF

Summary. The natural law in Chinese philosophy has a universal character. The principles that govern Taoism, Confucianism, Buddhism can also be found in Decalogue. We can compare the notion of Chinese natural law to the neothomistic theory of natural law.

Key words: Chinese culture, natural law, Taoism, Confucianism, Buddhism, popular religion



KONKORDATY Z PAŃSTWAMI EUROPY ŚRODKOWEJ I WSCHODNIEJ ZAWARTE NA PRZEŁOMIE XX I XXI WIEKU - pełny artykuł (full article) - plik PDF

Józef Krukowski
Katedra Prawa Wyznaniowego i Konkordatowego
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Streszczenie. Transformacje ustrojowe polegające na przejściu od totalitaryzmu komunistycznego do demokracji liberalnej w państwach Europy Środkowo-Wschodniej, zainicjowane w Polsce w 1989 r., pociągnęły za sobą zmiany w relacjach między państwem a Kościołem katolickim i innymi związkami wyznaniowymi. Szczególnym tego wyrazem jest zastosowanie konkordatu, czyli umowy międzynarodowej między Stolicą Apostolską i najwyższymi organami władzy tych państw (Polska, Węgry, Chorwacja, Estonia, Litwa, Słowacja, Łotwa, Słowenia, Albania, Bośnia i Hercegowina, Kazachstan, wszystkie landy RFN). Przedmiotem analiz są gwarancje wolności religijnej w wymiarze instytucjonalnym i indywidualnym, jakie zostały wpisane do tych konkordatów.

Słowa kluczowe: konkordat, państwa Europy Środkowo-Wschodniej, wolność religijna, Stolica Apostolska

CONCORDATS IN THE STATES OF CENTRAL AND EASTERN EUROPE CONCLUDED AT THE TURN OF THE 21ST CENTURY - pełny artykuł (full article) - plik PDF

Summary: Systemic transformations, which involved a transition from communist totalitarianism to liberal democracy in the countries of Central-Eastern Europe, initiated in Poland in 1989, gave way to changes in the relationship between the State and Catholic Church and other confessional associations. It is clearly uniquely by the implementation of concordats, that is international agreements between the Holy See and the highest authorities of these states (Poland, Hungary, Croatia, Estonia, Lithuania, Slovakia, Latvia, Slovenia, Albania, Bosnia and Herzegovina, Kazakhstan, all German lands). The Author analyses freedom guarantees both for institutions and individuals, stipulated by the concordats.

Key words: concordat, Central-Eastern countries, religious freedom, Holy See



KSZTAŁTOWANIE SIĘ POLSKIEGO SYSTEMU PRAWA SĄDOWEGO I JEGO TWÓRCY W OKRESIE MIĘDZYWOJENNYM 1919-1939 (Wybrane zagadnienia) - pełny artykuł (full article) - plik PDF

Jerzy Markiewicz
Katedra Prawa Sądowego Polski na Tle Powszechnym
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Wydział Zamiejscowy Nauk Prawnych i Ekonomicznych, Tomaszów Lubelski

Streszczenie. W listopadzie 1918 r., po 123 latach niewoli, Polska odzyskała niepodległość. Na ziemiach polskich w zakresie prawa sądowego obowiązywało pięć różnych systemów prawnych, pozostałych po okresie zaborów: austriacki, pruski, rosyjski, francuski (księgi II i III Kodeksu Napoleona) oraz węgierski (Spisz i Orawy). Przed odrodzonym państwem polskim stało niezmiernie istotne zagadnienie unifikacji prawa, związane z jego kodyfikacją. W tym celu 3 czerwca 1919 r. Sejm powołał Komisję Kodyfikacyjną do tworzenia projektów ustawodawczych w dziedzinie prawa cywilnego i karnego dla całego obszaru państwa. Przedmiotem zainteresowania naukowego jest przypomnienie i przybliżenie tworzenia systemu polskiego prawa sądowego i jego autorów oraz wyników dzieła legislacyjnego powstałego w czasie istnienia II Rzeczpospolitej Polskiej. Praca obejmuje okres 1919-1939 i składa się z wprowadzenia, zakończenia i części merytorycznej zawierającej rozdziały: Stan prawny. Konieczność kodyfikacji; Komisja Kodyfikacyjna; Wyniki prac kodyfikacyjnych. Zakończenie stanowi analizę i syntetyczną ocenę problematyki będącej przedmiotem opracowania.

Słowa kluczowe: państwo, prawo, władza, unifikacja, kodyfikacja, system

THE DEVELOPMENT OF THE POLISH SYSTEM OF JUDICIAL LAW AND ITS CREATORS DURING THE INTER-WAR PERIOD OF 1919-1939 (Selected problems) - pełny artykuł (full article) - plik PDF

Summary. In November 1918, after one hundred and twenty three years of subjection to the rule of invaders and non-existence as a sovereign state, Poland regained its independence. Within the territory of the Republic of Poland, as far as judicial law is concerned, there existed five different legal systems as a remainder of the period of the Partitions - the Austrian, Prussian, Russian, French (Books II and III of the Napoleon Code) and Hungarian (in the regions of Spis and the Oravas). The newly reborn Polish State faced the extremely important challenge of unification of law, related with its codification. For that objective, on the 3rd of June, 1919, the Polish Parliament (the Sejm) created a Codification Committee whose task was to propose legislation in the fields of civil and penal codes for the whole territory of Poland. The object of research interest presented herein was to recapitulate and popularise the knowledge on the creation of the Polish system of judicial law and about its authors, and on the results of the legislation works undertaken during the period of existence of the Second Republic of Poland. The time-span covered in this paper is the period of 1919-1939, and the paper is composed of an Introduction and the main body of the text that includes the following Chapters: The State of the Law System; The Necessity of Codification; The Codification Committee; The Results of Codification Works. The Conclusion of the paper presents an analysis and a synthetic evaluation of the subject matter.

Key words: state, law, authority, unification, codification, system



STRONY W KANONICZNYM PROCESIE KARNO-SąDOWYM WEDŁUG AKTUALNYCH PRZEPISÓW KOŚCIOŁA ŁACIŃSKIEGO - pełny artykuł (full article) - plik PDF

Artur G. Miziński
Katedra Kościelnego Prawa Procesowego WPPKiA
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Streszczenie. Zagadnienie stron w procesie jawi się jako zasadnicze w każdym rodzaju postępowania sądowego. W procesie karno-sądowym stroną wnosząca sprawę jest oskarżyciel (accusator) i jest nim zawsze rzecznik sprawiedliwości jako oskarżyciel publiczny. Stroną przeciwną (pozwaną) jest osoba, na którą padło podejrzenie o popełnienie przestępstwa w wyniku przeprowadzonego dochodzenia wstępnego, określana jako oskarżony (accusatus). Do procesu mogą dołączyć osoby trzecie, zwane interwenientami, zainteresowane, np. naprawieniem szkód wynikłych z przestępstwa. Rzecznik sprawiedliwości jako jedyny ma uprawnienie wniesienia do właściwego sądu aktu oskarżenia, a także przygotowania pytań dla oskarżonego i ewentualnie świadków, prezentowania środków dowodowych i dowodzenia winy oskarżonego, zaznajomienia się z aktami sprawy i pisania uwag przedwyrokowych, przyjęcia rozstrzygnięcia sprawy i ewentualne zaskarżenie wyroku. Oskarżonym może być tylko wierny, który popełnił przestępstwo w rozumieniu prawa kościelnego, podległe jurysdykcji danego sędziego i nieprzedawnione prawnie, a nie może być sprawca nieżyjący oraz niezdolny do odcierpienia kary. Oskarżony w procesie karno-sądowym ma m.in. prawo do posiadania adwokata, prawo do nieprzyznania się do popełnienia przestępstwa i niezłożenia przysięgi, prawo do wyroku deklarującego jego niewinność oraz zgodę na zrzeczenie się instancji przez rzecznika sprawiedliwości. Taka pozycja prawna stron sprawia, że sędzia nie może wymierzać kar w sposób arbitralny, lecz ma to czynić na podstawie obowiązującego prawa, przy zachowaniu określonej procedury i zasady słuszności.
Słowa kluczowe: strony procesowe, oskarżony, rzecznik sprawiedliwości, prawo do obrony

PARTIES IN A CANONICAL CRIMINAL LITIGATION IN THE LIGHT OF THE PRESENT REGULATIONS OF THE ROMAN CHURCH - pełny artykuł (full article) - plik PDF

Summary: The question of parties to a litigation appears to be crucial in every kind of legal pro-ceedings. In a criminal case, the claimant is the accusator (always an advocate of justice) as a public prosecutor. The opposite party (defendant) is a person who happens to be suspected of a crime as a result of the preliminary investigation, and is termed accusatus. A third party can participate in the proceedings (called intervener) who is interested e.g. in having the wrongdoing redressed. It is only the advocate of justice who is entitled to file an indictment with a competent court and to work out questions for the defendant and possibly witnesses, to present any evidence and argue the guilt of the defendant, to familiarize himself with the facts of the case and to write preliminary comments, accept the decision or to appeal against it. The defendant shall be only an individual who committed a crime in terms of canon law, falling within the jurisdiction of a given judge, and which is non-prescribed, and the perpetrator is alive and capable of bearing the punishment. The defendant in criminal litigation has a right, among others, to have a counsel, to not admit their guilt, to not swear the oath, to a judgment declaring their innocence and the advocate's consent to change the instance. The parties so empowered, the judge may not award punishment in an arbitrary fashion, but he must act in accordance with the law, using the required procedure and the principle of justness.

Key words: parties to litigation, defendant, advocate of justice, right to defence



KONTROLA SĄDOWA AKTÓW PRAWA MIEJSCOWEGO - pełny artykuł (full article) - plik PDF

Janusz Niczyporuk
Katedra Postępowania Administracyjnego
Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
jniczyporuk @poczta.umcs.lublin.pl

Streszczenie. Niestety kontrola sądowa aktów prawa miejscowego nie została dotąd wystarczająco opracowana. Szczególnie uwidacznia się brak opracowania monograficznego. Bez wątpienia opracowanie monograficzne kontroli sądowej aktów prawa miejscowego wymaga rozwiązania najpierw wielu podstawowych zagadnień. Przede wszystkim chodzi o znalezienie odpowiednich rozwiązań dla podstawionych zagadnień, jak: pojęcie, charakter, zakres, rodzaje, tryb i skutki. Uporządkowanie wyprowadzonych tutaj wniosków prowadzi do stwierdzenia, że kontrola aktów prawa miejscowego - sprawowana zasadniczo przez sądy administracyjne - jest specyficznym rodzajem kontroli, gdyż ingeruje władczo w kompetencje prawotwórcze terenowych organów administracji publicznej na zasadzie "prawodawcy negatywnego".

Słowa kluczowe: kontrola administracji publicznej, kontrola sądowa, akty prawa miejscowego, sądy administracyjne, organy samorządu terytorialnego, terenowe organy administracji rządowej, "prawodawca negatywny"

INDICIAL SUPERVISION OF LOCAL LEGAL ENACTMENTS - pełny artykuł (full article) - plik PDF

Summary. Unfortunately judicial supervision of local legal enactment has not been described sufficiently yet. Especially a lack of monographic description can be noticed. Undoubtedly mono-graphic description of judicial supervision of local legal enactments requires a solution of many basic issues. First of all it is necessary to find adequate solutions for the given issues, such as: notice, characteristics, scope, kinds, form and effects. The settlement of the conclusion educed here leads to a statement that supervision of local legal enactment-performed generally by administrative courts-is a specific kind of supervision as it interferes masterfully in law-making competence of local agencies of public administration on the principle of "negative legislator".

Key words: supervision of public administration, judicial supervision, local legal enactments, administrative courts, local government agencies, local agencies of statement administration, "negative legislator"



INTERES SPOŁECZNY JAKO POWÓD ZMIANY TRYBU ŚCIGANIA PRZESTĘPSTW Z OSKARŻENIA PRYWATNEGO (ZAGADNIENIA WYBRANE) - pełny artykuł (full article) - plik PDF

Ireneusz Nowikowski
Katedra Postępowania Karnego
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

Streszczenie. Zgodnie z art. 60 kodeksu postępowania karnego interes społeczny zobowiązuje prokuratora do ingerencji w ściganie przestępstw z oskarżenia prywatnego w postępowaniu karnym. Skutkiem owej ingerencji jest prowadzenie postępowania karnego z urzędu. Interes społeczny obliguje również prokuratora wojskowego do wszczęcia postępowania z urzędu o przestępstwo ścigane z oskarżenia prywatnego w sprawach podlegających orzecznictwu sądów wojskowych (art. 661 §2 kodeksu postępowania karnego). Zaistnienie interesu społecznego zobowiązuje również sędziego rodzinnego do wszczęcia postępowania wyjaśniającego o czyn ścigany z oskarżenia prywatnego w postępowaniu w sprawach nieletnich (art. 22 §2 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich). Pojęcie interesu społecznego, we wskazanych sytuacjach, nie może być jednak rozumiane jednakowo.

Słowa kluczowe: proces karny, zmiana trybu ścigania przestępstw, interes społeczny

PUBLIC INTEREST AS A REASON FOR A CHANGE OF THE COURSE OF PROSECUTION IN PRIVATE ACCUSATION - pełny artykuł (full article) - plik PDF

Summary. By virtue of Article 60 of the Code of Criminal Procedure, out of respect for public interest a prosecutor is obliged to interfere in private accusation prosecution in a criminal case. Such an interference results in an institution of ex officio proceedings. Public interest also obliges a military prosecutor to institute ex officio prosecution in a private accusation in cases subject to the jurisdiction of military courts (Art. 661 para. 2 of CCP). Moreover, public interest obliges a family judge to institute a preliminary investigation concerning a act subject to a private accusation in cases involving minors (Art. 22 para. 2 of Act on Procedure in Juvenile Cases). However, in the indicated situations, the notion of public interest must not be interpreted in the same way.

Key words: criminal case, change of the course of prosecution, public interest



WSPÓŁPRACA SĄDOWA W ZAKRESIE PRZEPROWADZANIA DOWODÓW W UNII EUROPEJSKIEJ W ŚWIETLE TRAKTATU LIZBOŃSKIEGO A REGULACJE POLSKIE - pełny artykuł (full article) - plik PDF

Joanna Nowińska
Katedra Postępowania Cywilnego
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Streszczenie. Międzynarodowa współpraca w zakresie przeprowadzania dowodów jest jednym z elementów realizacji prawa do sprawiedliwego procesu. Regulacja w tym zakresie, a zwłaszcza w obrębie Unii Europejskiej rozwija się w kierunku zacieśnienia tejże współpracy. Istotnym momentem było podpisanie traktatu lizbońskiego. Pomoc prawna w tym zakresie jest coraz bardziej efektywna, co oznacza także zmiany regulacji prawnych polskich.

Słowa kluczowe: dowody, współpraca sądowa, traktat lizboński

JUDICIAL COLLABORATION REGARDING TAKING EVIDENCE IN THE EUROPEAN UNION IN THE LIGHT OF LISBON TREATY VS. POLISH REGULATIONS - pełny artykuł (full article) - plik PDF

Summary. International cooperation in taking evidence is an element in the fulfillment of the right to a just trial. The general trend has been to tighten such cooperation, especially in the EU countries. The Lisbon Treaty was a milestone in this process. Legal aid in this respect is becoming more and more effective and this requires changes in Polish regulations, too.

Key words: evidence, judicial collaboration, Lisbon Treaty



PROCEDURA ZARZĄDZANIA KOŚCIOŁEM W SYTUACJACH NADZWYCZAJNYCH - pełny artykuł (full article) - plik PDF

Mirosław Sitarz
Katedra Kościelnego Prawa Publicznego i Konstytucyjnego
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Streszczenie. W artykule zostały przeanalizowane dyspozycje prawne określające powstanie okoliczności nadzwyczajnych oraz procedurę przejęcia władzy, w sytuacji sede impedita i sede vacante na urzędzie Biskupa Rzymu, biskupa diecezjalnego, proboszcza, rektora Kościoła i kapelana.

Słowa kluczowe: procedura zarządzania Kościołem, sede impedita, sede vacante, biskup, proboszcz

CHURCH ADMINISTRATION IN EXTRAORDINARY CIRCUMSTANCES - pełny artykuł (full article) - plik PDF

Summary. The article analyses legal capacities determining the rise of extraordinary circumstances and also the procedure of assuming power in the situation of sede impedita, sede vacante in the office of the Bishop of Rome, diocesan bishop, vicar, rector and chaplain.

Key words: Church administration, sede impedita, sede vacante, bishop, vicar



SĄDOWA KONTROLA DECYZJI ADMINISTRACYJNYCH WYDAWANYCH PRZEZ PREZESA URZĘDU OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW W SPRAWACH OCHRONY KONKURENCJI NA PODSTAWIE PRZEPISÓW USTAWY Z DNIA 16 LUTEGO 2007 R. O OCHRONIE KONKURENCJI I KONSUMENTÓW - pełny artykuł (full article) - plik PDF

Marek Stefaniuk
Wydział Prawa i Administracji
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

Streszczenie. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest centralnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach ochrony konkurencji i konsumentów. Podstawową prawną formą działania Prezesa jest decyzja administracyjna. Sądowa kontrola decyzji wydawanych przez Prezesa Urzędu ma pewne cechy szczególne, różne od typowej kontroli sądowej nad działalnością organów administracji publicznej w Polsce. Przede wszystkim kontrola wykonywana jest nie przez sąd administracyjny, ale przez sąd powszechny - Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Sąd ten prowadzi postępowanie na podstawie przepisów kodeksu postępowania cywilnego (Postępowanie w sprawach z zakresu ochrony konkurencji art. 47928-47935 k.p.c.). Przedmiotem kontroli wykonywanej przez Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie są wszystkie przejawy zachowania Prezesa Urzędu dokonywane w szczególności w którejkolwiek ze znanych prawnych form działania administracji, ale wyłącznie decyzje i niektóre postanowienia. Postępowanie przed sądem ma charakter postępowania w pierwszej instancji i realizowane jest na zasadach kontradyktoryjności. W trakcie postępowania sąd zobowiązany jest do przeprowadzenia postępowania dowodowego i wszechstronnego wyjaśnienia okoliczności sprawy. Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w trakcie kontroli decyzji wydawanych przez Prezesa Urzędu na podstawie przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów nie bada jedynie poprawności postępowania przed Prezesem Urzędu, a jego orzeczenia nie mają charakteru kasacyjnego. Od wyroków Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów służy apelacja do Sądu Apelacyjnego w Warszawie. Od wyroków Sądu Apelacyjnego służy kasacja do Sądu Najwyższego.

Słowa kluczowe: kontrola decyzji administracyjnych, ochrona konkurencji i konsumentów, prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

JUDICIAL CONTROL OVER ADMINISTRATIVE DECISIONS ISSUED BY THE PRESIDENT OF THE OFFICE FOR COMPETITION AND CONSUMER PROTECTION REGARDING COMPETITION PROTECTION UNDER THE REGULATIONS OF THE ACT OF 16 FEBRUARY, 2007, ON COMPETITION AND CONSUMER PROTECTION - pełny artykuł (full article) - plik PDF

Summary. The President of the Office of Competition and Consumer Protection is the central body for the governmental authorities competent for competition and consumer protection. The President performs his duties and obligations basically by way of administrative decisions. Judicial control over decisions issued by the President of the Office is unique because it is different from typical judicial control over operations of bodies of public administration in Poland. Notably, judicial control is not performed by an administrative court but by a common court of law, the District Court of Warsaw, the Competition and Consumer Protection Court. The Court proceeds in accordance with the regulations of the Code of Civil Procedure (proceedings in cases regarding competition protection under Article 47928-47935 of CCP). The subject matter of judicial control does not cover all the actions performed by the President of the Office to the extent of any known and acceptable legal forms of administrative procedure but it focuses exclusively on decisions and some resolutions. Proceedings conducted before the Court are similar to those of a court of the first instance and have an adversarial approach. In the course of proceedings, the Court is obliged to hear evidence and clarify the case comprehensively. During the review of decisions issued by the President of the Office by virtue of the Act on Competition and Consumer Protection, the Competition and Consumer Protection Court does not only audit accuracy and correctness of proceedings run before the President of the Office, and the Court's judgment is not a cassation. Such judgements may be appealed to the Court of Appeal in Warsaw. Judgments of the Court of Appeal may be cassated by the Supreme Court.

Key words: Office for Competition and Consumer Protection, District Court of Warsaw, adminis-trative decision, judicial control



IMPROVING ACCESS TO JUSTICE IN EUROPE KOŚCIOŁA ŁACIŃSKIEGO - pełny artykuł (full article) - plik PDF

Marcel Storme
Dr h.c. Marie Curie-Sklodowska University Lublin
Honorary President of the International Association of Procedural Law

Summary. The Author is one of the initiators of work on harmonization of procedural law of the EU countries. According to the European Convention on Human Rights, each citizen has a right to a "fair trial within a reasonable time before an independent and impartial judge", therefore the Author is of opinion that harmonization of law is especially necessary in the area civil law. The provisions of the Amsterdam Treaty, Article 65 in particular, constitute a breakthrough in civil procedural law. Tampere Agenda of 1999 emphasizes the importance of easier access to justice, which can be effected by setting minimum standards for cross-border disputes and harmonization of judicial procedure, enabling court decisions to be mutually recognizable. The Author mentions the European Order for Payment, whose structure is based on a report by a team of experts led by the Author in 1993, as an example of a successful attempt at harmonization of procedural law. Next, he presents a comparative study of two European regulations, namely the procedure of payment order and regulations on small claims. In the final part, he provides a list of conclusions drawn from the comparison.

Key words: procedural law, European Convention on Human Rights, Tampere Agenda, cross-border dispute, harmonization of law, European Order for Payment

UŁATWIENIE DOSTĘPU DO WYMIARU SPRAWIEDLIWOŚCI W EUROPIE - pełny artykuł (full article) - plik PDF

Streszczenie. Autor jest jednym z inicjatorów prac nad harmonizacją prawa procesowego krajów unijnych. Według Europejskiej Konwencji Praw Człowieka każdy obywatel ma prawo do "sprawiedliwego procesu w rozsądnym terminie przed niezawisłym i bezstronnym sędzią", dlatego Autor uważa, że harmonizacja prawa jest szczególnie konieczna w zakresie prawa cywilnego. Zapisy traktatu amsterdamskiego, szczególnie artykułu 65, stanowią przełom w dziedzinie cywilnego prawa procesowego. Z kolei Agenda z Tampere (1999) podkreśla znaczenie łatwiejszego dostępu do wymiaru sprawiedliwości, co można osiągnąć poprzez ustalenie minimalnych wymogów dla sporów transgranicznych i harmonizację prawa w zakresie procedury sądowej, co umożliwi wzajemne uznawanie wyroków sądowych. Autor podaje przykład Europejskiego Nakazu Zapłaty, którego konstrukcja opiera się na raporcie zespołu ekspertów pod przewodnictwem Autora z 1993 r., jako dowód udanej harmonizacji prawa procesowego. W dalszej części, przedstawia studium porównawcze dwóch regulacji w Europejskim prawie procesowym, mianowicie procedury nakazu płatności i regulacji w sprawie roszczeń drobnych, a w podsumowaniu prezentuje szereg wniosków płynących z porównania.

Słowa kluczowe: prawo procesowe, Europejska Konwencja Praw Człowieka, Agenda z Tampere, spór transgraniczny, harmonizacja prawa, Europejski Nakaz Zapłaty



FILOZOFIA PRAWA A FILOZOFIA OGÓLNA - pełny artykuł (full article) - plik PDF

Roman Tokarczyk
Katedra Teorii Organizacji i Kierownictwa
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie,
Plac Marii Curie Skłodowskiej 5, 20-031 Lublin, profesor@romantokarczyk.pl

Streszczenie. Filozofia prawa od początków filozofii długo stanowiła część filozofii ogólnej. Odrębność filozofii prawa od filozofii ogólnej zaczęła się utrwalać od końca XVIII w. Obecnie filozofia prawa traktowana jest już jako samodzielna dyscyplina akademicka, mająca jednak liczne powiązania zarówno z filozofią ogólną, jak i innymi akademickimi dyscyplinami filozofii. W rozważaniach nad relacjami filozofii prawa z filozofią ogólną istotne miejsce zajmują wątki filozoficznych inspiracji prawoznawstwa i prawoznawczych inspiracji filozofii. W czasach najnowszych, zgodnie z inspiracjami postmodernizmu rozwijają się różne nurty filozofii prawa, wśród nich - biojurysprudencja.

Słowa kluczowe: filozofia, filozofia ogólna, filozofia prawa, prawoznawstwo, biojurysprudencja

PHILOSOPHY OF LAW AND GENERAL PHILOSOPHY - pełny artykuł (full article) - plik PDF

Summary. Philosophy of law from the beginnings of philosophy was treated as the part of the general philosophy. Separateness of philosophy of law from general philosophy arised from the end of the XVIII century. Actually philosophy of law is treated as autonomous academic discipline with many connections with general philosophy and another academic disciplines of philosophy. In-spirations of jurisprudence for philosophy and contrary - philosophy for jurisprudence - are very meanigful in discussions relations philosophy of law with general philosophy. During the newest times, according to postmodernism inspirations, are developing different currents of the philosophy of law, among them - biojurisprudence.

Key words: philosophy, general philosophy, philosophy of law, jurisprudence, biojurysprudence



W SPRAWIE ZADOŚĆUCZYNIENIA PIENIĘŻNEGO NALEŻNEGO PACJENTOM - pełny artykuł (full article) - plik PDF

1. Hanna Witczak, 2. Władysław Witczak
1 Katedra Prawa Cywilnego
2 Katedra Prawa Medycznego i Medycyny Sądowej
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Streszczenie. Zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę jest sposobem wynagrodzenia szkody niemajątkowej wyrządzonej w szczególności wskutek naruszenia dóbr osobistych. Podstawę prawną zasądzenia zadośćuczynienia stanowią przepisy art. 445 i 448 k.c. Pacjenci, niezależnie od przepisów k.c., są objęci ochroną na podstawie przepisów ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Przepis art. 4 tej ustawy stanowi podstawę żądania zadośćuczynienia w przypadkach zawinionego naruszenia praw pacjenta. Pacjentowi przysługuje roszczenie o zasądzenie odpowiedniej sumy pieniężnej na jego rzecz lub/i na wskazany przez niego cel społeczny. Tak w doktrynie, jak w orzecznictwie niekwestionowana jest samodzielność i niezależność wskazanych wyżej roszczeń o zadośćuczynienie, które mają odrębne podstawy prawne. Odmienny jest także przedmiot ochrony prawnej, różny jest także "zasięg oddziaływania" art. 445 k.c. i 4 ustawy. Ten ostatni wykracza bowiem poza sferę deliktową i mieści się również w sferze kontraktowej. Ze względu na niewymierność krzywdy, określenie w konkretnym przypadku odpowiedniej sumy należnej tytułem zadośćuczynienia zostało pozostawione uznaniu sądu. W orzecznictwie wypracowano kryteria, które w tym względzie powinny być brane pod uwagę.

Słowa kluczowe: zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę, pacjent, dobra osobiste, prawa pacjenta, odpowiedzialność ex delicto i ex concractu, kompensacja, wina

FINANCIAL COMPENSATION DUE TO PATIENTS - pełny artykuł (full article) - plik PDF

Summary. A financial compensation for a wrong is a way to redress nominal damage inflicted as a result of somebody's personal rights being infringed. The legal basis for awarding damages can be found in Art. 445 and 448 of Civil Code. Patients, regardless of those regulations, are protected under the Act on Patient Rights and Patient Rights Advocate. Article 4 of the Act provides the grounds for making a claim for an infringement of patient rights. He or she is entitled to a claim for a satisfactory sum of money awarded to him or her or to a given charity. Both the doctrine and judicial decisions do not question the autonomy and independence of the above mentioned claims for compensation, as they have distinct legal bases. The object of legal protection is different, too, as is the "scope of effect" of Art. 445 of the Civil Code and Art. 4 of the Act. The latter goes beyond the tort liability and also overlaps with the contract liability. Due to immeasurableness of the damage, the determination of the sum due in a given case lies with the discretion of the court. The body of judicial decisions should be taken into consideration in this respect.

Key words: financial compensation for a wrong suffered, patients, personal rights, patient rights, ex delicto and ex contractu liability, guilt