TEKA
Komisji Prawniczej II/2009.
Commission of Legal

Strona redakcyjna - editorial page - plik PDF

WYBRANE ZAGADNIENIA PRAWNE POSTĘPOWANIA KANONIZACYJNEGO SŁUGI BOŻEGO JANA PAWŁA II - pełny artykuł (full article) - plik PDF

SELECTED ISSUES IN THE CANONISATION PROCEEDINGS OF SERVANT OF GOD JOHN PAUL II - pełny artykuł (full article) - plik PDF

Wiesław Bar
Katedra Prawa Kanonizacyjnego, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Streszczenie. Tekst, będący podstawą wystąpienia na zebraniu członków komisji prawniczej PAN O. Lublin, przybliża prawo kanonizacyjne zreformowane w 1983 r. przez Jana Pawła II, poprzez ukazanie najbardziej dyskutowanych zagadnień związanych z trwającym procesem kanonizacyj-nym tegoż Papieża; daje odpowiedzi na pytania: męczennik czy wyznawca?; dlaczego proces w Rzymie?; jaka jest istota procesu rogatoryjnego?; kto może, a kto nie może być świadkiem? Te zagadnienia poprzedza prezentacja obowiązujących źródeł prawa kanonizacyjnego.

Słowa kluczowe: Jan Paweł II, kanonizacja, prawo kanonizacyjne

Summary. Being the basis for a speech delivered at a meeting of Polish Academy of Sciences committee members in Lublin, this text introduces the canonisation process, as reformed in 1983 by John Paul II, by presenting the most debated issues connected with the ongoing process con-cerning that Pope. The article answers the following questions. Was he a martyr or a confessor? Why does the process take place in Rome? What is the essence of a rogatory process? Who can and who cannot be a witness? These issues are preceded by a presentation of the current sources of canonisation law.

Key words: John Paul II, canonisation, canonisation law



PRAWO POZYTYWNE A WARTOŚCI CHRZEŚCIJAŃSKIE WE WSPÓŁCZESNEJ FRANCJI - pełny artykuł (full article) - plik PDF

POSITIVE LAW VERSUS CHRISTIAN VALUES IN MODERN FRANCE - pełny artykuł (full article) - plik PDF

Georges Bolard
Profesor Wydziału Prawa w Dijon

Streszczenie. Francuska myśl polityczna miała źródła w tradycji chrześcijańskiej oraz w tradycji wolteriańskiej. Prawo pozytywne zostało nacechowane przez tradycję chrześcijańską. We współ-czesnym kodeksie postępowania cywilnego prawa obrony wyraźnie zostały odniesione do prawa naturalnego. W ostatnim czasie myśl chrześcijańska została rozmyta w ruchach myślowych lub kaznodziejskich reprezentowanych przez tzw. lewicowych chrześcijan. Tradycja wolteriańska wycofywała się na korzyść marksistowskiego materializmu. Od poł. lat 70. XX w. pojawiają się reformy zapoczątkowane przez chrześcijan, lecz negujące wartości chrześcijańskie. Obserwuje się jednocześnie powrót do tych wartości.

Słowa kluczowe: prawo pozytywne, wartości chrześcijańskie, francuska myśl polityczne

Summary. French political thought springs from the Christian tradition and the Voltaire tradition. Positive law was affected by the Christian tradition. In the modern day, the Code of Civil Proce-dure, laws of defence are explicitly related to the natural law. Recently the Christian thought has been diluted in various thought or preaching movements, represented by the so-called leftist Chris-tians. The Voltaire tradition took a step backwards to give way to Marxist materialism. Since mid 1970s reforms started by Christians have appeared, but they negate Christian values. Simultane-ously, a revival of these values is perceptible.

Key words: positive law, Christian values, French political thought



ZASADY ROCZDELSKIE I ICH REALIZACJA W PRAKTYCE - pełny artykuł (full article) - plik PDF

ROCHDALE PRINCIPLES IN PRACTICE - pełny artykuł (full article) - plik PDF

Henryk Cioch
Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Streszczenie. Autor przedstawia podstawowe założenia spółdzielczości jako ruchu społeczno-gospodarczego o zasięgu globalnym. Zajmuje się głównie zasadami wykształconymi w spółdzielni w Rochdale, które na Międzynarodowym Kongresie Spółdzielczym w 1937 r. w Paryżu uznane zostały za podstawowe kryteria oceny ruchów o charakterze spółdzielczym. Autor omawia także funkcje zasad roczdelskich w polskim ustawodawstwie spółdzielczym.

Słowa kluczowe: Rochdale, spółdzielnia, zasady spółdzielcze, kongresy spółdzielcze, ustawa o spółdzielczości

Summary. The Author presents the basic assumptions underlying the co-operative movement as a global socio-economic movement. He deals mainly with the principles once worked out in a co-operative in Rochdale, which were considered as fundamental criteria for assessing co-operative movements at the International Cooperative Congress in 1937 in Paris. The Author also discusses the functioning of the Rochdale Principles in Polish legislation on co-operatives.

Key words: Rochdale, co-operative, principles of cooperative, co-operative congresses, coopera-tive law



L'ERMENEUTICA COME METODICA GENERALE IN EMILIO BETTI SECONDO GASPARE MURA - pełny artykuł (full article) - plik PDF

HERMENEUTIC METHODOLOGY BY EMILLIO BETTI AS INTERPRETER BY GASPARE MURA - pełny artykuł (full article) - plik PDF

Ireneusz Wojciech Korzeniowski
Papieski Uniwersytet Gregoriański w Rzymie
e-mail: i.korzeniowski@kuria.lublin.pl

Streszczenie. Koncepcja hermeneutyki w ujęciu Emilio Betti jawi się głównie jako teoria generalna interpretacji, jako metodologia i metodyka procesu gnozeologicznego interpretacji. Zajmuje ona kluczowe miejsce w hermeneutyce werytatywnej Gaspare Mura i jest koncepcją komplemen-tarną w stosunku do hermeneutyki transcendentalnej, ontologiczno-egzystencjalnej i nihilistycznej. Ubogaca obiektywizm interpretacji i kładzie podwaliny pod teoretyczny fundament hermeneutyki skierowanej na odtworzenie, autentycznej intencjonalności przedmiotów interpretacji. Emilio Betti twierdzi, że jesteśmy w stanie poznać każdą rzeczywistość, jeśli jesteśmy w stanie rozróżnić cha-rakterystykę danego przedmiotu. Jeśli umiemy odróżnić przedmiot artystyczny od religijnego, przedmiot filozoficznego od literackiego, prawniczy od historycznego. Przedmiot rozumiany jest tu jako forma reprezentująca, jako rzeczywistość historyczna i jako historyczny wytwór geniuszu człowieka.

Słowa kluczowe: hermeneutyka, hermeneutyka werytatywna, interpretacja, interpretacja prawa, obiektywność poznania, intencjonalność

Summary. The conception of hermeneutics as understood by Emilio Betti appears as a general theory of interpretation and as a methodology of the gnoseological process of interpretation. It ranks highly in the veritative hermeneutics of Gaspare Mura, and it is a conception that is com-plementary to transcendental, ontological-existential, and nihilistic hermeneutics. It enriches the objectivity of interpretation and lays foundations under the theoretical basis of hermeneutics that targets the recreation of authentic intentionality of objects of interpretation. Emilio Betti claims that one is able to distinguish an artistic object from a religious one, philosophical from literary, legal from historical. The object is interpreted here as a representation form, as historical reality and as a historical product of human genius.

Key words: hermeneutics, veritative hermeneutics, interpretation, interpretation of law, objectivity of cognition, intentionality



PODSTAWY PRAWNE FINANSOWANIA DZIAŁALNOŚCI INSTYTUCJI KOŚCIOŁA KATOLICKIEGO I INNYCH ZWIĽZKÓW WYZNANIOWYCH W POLSCE NA POCZĽTKU XXI WIEKU - pełny artykuł (full article) - plik PDF

THE FINANCING OF CHURCHES AND OTHER RELIGIOUS SOCIETIES IN POLAND AT THE BEGINING OF 21-TH CENTURY - pełny artykuł (full article) - plik PDF

Józef Krukowski
Katedra Kościelnego Prawa Publicznego i Konstytucyjnego
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
e-mail: jkruk@kul.lublin.pl

Streszczenie. Kościół katolicki i inne związki wyznaniowe pełnią znaczące zadania w życiu społecznym - nie tylko religijnym, ale także w socjalnym, edukacyjnym, naukowym i kulturalnym. Do realizacji tych zadań niezbędne są środki finansowe. W Polsce w 1989 r. powstało demokratyczne państwo świeckie, które nie finansuje kościołów i innych związków wyznaniowych, lecz na drodze ustawowej gwarantuje im uznanie osobowości prawnej; pomoc bezpośrednią w formie subwencji i grantów z budżetu państwa na realizację zadań publicznych, mających istotne znacze-nie dla budowy społeczeństwa obywatelskiego; pomoc pośrednią w formie: uznania prawa ko-ścielnych osób prawnych do organizowania publicznych zbiórek; prawa podatników do odpisania dobrowolnych darów na działalność instytucji kościelnych, które otrzymały status organizacji pożytku publicznego; pomniejszenie podatku dochodowego o kwotę, która nie przekracza 1% należności osobistego podatku dochodowego; niektóre zwolnienia instytucji kościelnych od powszechnie obowiązujących podatków i opłat celnych.

Słowa kluczowe: finansowanie, kościół, związek wyznaniowy, budżet państwowy, podatek dochodowy, pomoc

Summary. The Catolic Church and other religious societies fulfil significant tasks in the life of the society not only regarding the religious cult but also social, educational, scientific and cultural tasks. For the performance of these tasks finance resorces are indisepnsable. In Poland as the resalt of politcal transformation initiatad in 1989 the democratic secular state was introduced new regu-lations. The contemporary Polish state does not finance church's and other religieus societies but under statutory law guaranteeng them: 1) the recognition of the legal personality; 2) the direct support in the form of subvention and grants from the state budget for the realisation of public tasks, which have a fundamental meaning for the functioning of a civil society; 3) the indirect support in the forms: the recognition rights of church's persons to organise public collections, the rights of taxpayers to deduct a volontary donations for the activity of church institution, which has the status of public benefit organisation, an amount which does not exceed 1 percentage of the due personal income tax; some exemptions of church institution from universally obligatory taxes and customes duties.

Key words: finansing, church, religieus society, state budget, income tax, support



PRAWO RODZICÓW DO WYCHOWANIA DZIECI WEDŁUG WŁASNYCH PRZEKONAŃ - pełny artykuł (full article) - plik PDF

PARENTS' RIGHT TO EDUCATE THEIR CHILDREN ACCORDING THEIR OWN BELIEFS -pełny artykuł (full article) - plik PDF

Henryk Misztal
Katedra Prawa Wyznaniowego, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Streszczenie. Prawo przekazywania dzieciom systemu wartości zgodnego z przekonaniami rodzi-ców przysługuje im w obowiązującym w Polsce systemie prawnym na podstawie prawa wrodzo-nego, sformułowanego bliżej w doktrynie i prawa Kościoła katolickiego i innych wyznań, aktów prawa międzynarodowego ratyfikowanego przez Polskę, w tym Konkordatu, oraz rozwiązań prze-widzianych w Konstytucji i ustawodawstwie zwykłym. Należy stwierdzić, iż jest ono w sposób wystarczający zabezpieczone według zasad demokratycznego państwa prawa.

Słowa kluczowe: wolność religijna, rodzina, dziecko, rodzice, wartości

Summary. The right of parents to foster their system of values in their offspring is guaranteed by the Polish legislation on the basis of natural law, specified by the doctrine and the legislation of the Catholic Church and other confessions, acts of international law that have been ratified by Poland, including the Polish Concordat, and the solutions envisaged by the Constitution and ordinary legislation. It should be said that the right is sufficiently protected by the rules of a democratic state of law.

Key words: religious freedom, family, child, parents, values



PRAWO WIERNYCH DO OBRONY W PROCESIE KANONICZNYM -pełny artykuł (full article) - plik PDF

THE RIGHT OF THE FAITHFUL TO DEFENCE IN CANON PROCEEDINGS - pełny artykuł (full article) - plik PDF

Artur Grzegorz Miziński
Katedra Kościelnego Prawa Procesowego, Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
e-mail a.mizinski@kuria.lublin.pl

Streszczenie. Jednym z podstawowych uprawnień wiernych w Kościele jest prawo do obrony. Zostało ono zagwarantowane w Kodeksie Prawa kanonicznego z 1983 r., zarówno w przepisach dotyczących podstawowych uprawnień i obowiązków wszystkich wiernych chrześcijan, jak i w przepisach proceduralnych procesu kanonicznego. Prawo do obrony dla pełnego zabezpieczenia, jak i możliwości praktycznego korzystania z niego, domaga się wierności w przestrzeganiu przepi-sów procesowych. Niewłaściwe stosowanie prawa prowadzi do nadużyć, hamuje, utrudnia, bądź czyni niemożliwym korzystanie z tego uprawnienia.

Słowa kluczowe: prawo do obrony; proces kanoniczy; adwokat kościelny

Summary: One of the basic entitlements of Church believers is the right to defence. It is guaran-teed by the Code of Canon Law of 1983, both in the regulations governing the basic rights and duties of the whole faithful Christian community as well as in the procedure regulations of canon proceedings. The right to defence, which should give full security, and ways to use it call for adherence to the procedural regulations. If misused, the law may lead to abuse and may hamper or render impossible the use of this entitlement.

Key words: right do defence, canon proceedings, church attorney



SPOŁECZEŃSTWO OBYWATELSKIE W UNII EUROPEJSKIEJ - pełny artykuł (full article) - plik PDF

CIVIL SOCIETY IN THE EU - pełny artykuł (full article) - plik PDF

Krzysztof Orzeszyna
Katedra Praw Człowieka, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
e-mail: krzysztof.orzeszyna@kul.pl

Streszczenie. Pojęcie "społeczeństwo obywatelskie" stało się pod koniec XX w. przedmiotem szerokiej dyskusji. W tradycji republikańskiej ma ono podstawy we wspólnocie i jej dobru; wol-ność wspólnoty warunkuje wolność jednostki - obywatela. W tradycji liberalnej przedmiotem reprezentatywnym nie jest już "ciało wspólnotowe", ale grupy interesów czy jednostki. Istotny jest problem relacji pomiędzy jednostką, społeczeństwem obywatelskim i państwem. Pluralizm podmiotów życia społecznego, gospodarczego, politycznego, kulturalnego i religijnego powoduje wzrost znaczenia społeczeństwa obywatelskiego w konstrukcji europejskiej (art. 257 TWE, 300 TFUE; art. 11 TL).

Słowa kluczowe: społeczeństwo obywatelskie, dialog społeczny, demokracja uczestnicząca

Summary. The notion of civil society became a hotly debated issue at the end of the 20th century. In the republican tradition it has its roots in community and its good, and freedom of a community leads to the individual being free (a citizen). In the liberal tradition, the representative object is no longer the "community body" but groups of interests or an individual interest. Relations between an individual, civil society and the State are of importance. The pluralism of subjects functioning in social, economic, political, cultural, and religious spheres of life enhance the importance of a civil society, as envisaged by the European legislation (Art. 257 of TEC, Art. 300 of TFEU, Art. 11 of the Lisbon Treaty).

Key words: civil society, social dialogue, participatory democracy



KONCEPCJA UMOWY WEDŁUG MIECZYSŁAWA SOŚNIAKA - pełny artykuł (full article) - plik PDF

THE CONCEPT OF AN AGREEMENT ACCORDING TO MIECZYSŁAW SOŚNIAK - pełny artykuł (full article) - plik PDF

Juliusz Petraniuk
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Streszczenie. W twórczości Profesora M. Sośniaka kluczową była odpowiedź na pytanie, dlaczego zgodne oświadczenia stron umów wywołują określone skutki prawne. Odpowiadając na to sformułował on koncepcję umowy przesuwającej jej moc wiążącą z elementu subiektywnego, czyli kon-sensusu na elementy obiektywne. Tym samym w treści umowy konsensus nadal pozostał elemen-tem podstawowym, ale nie jedynym.

Słowa kluczowe: Mieczysław Sośniak, umowa zobowiązaniowa, konsensus, elementy obiektywne umowy

Summary: In the body of research conducted by Prof. Sośniak the key question was why unani-mous declarations of the parties to an agreement cause certain legal effects. In his reply, he formulated the concept of an agreement which would transfer the binding force from the subjective element, namely a consensus) to objective elements. Therefore, the consensus still remains a fun-damental (though not the sole) element of an agreement.

Key words: Mieczysław Sośniak, contractual agreement, consensus, objective elements of an agreement



PROF. HENRYK TRAMMER - pełny artykuł (full article) - plik PDF

PROFESSOR HENRYK TRAMMER - pełny artykuł (full article) - plik PDF

Mieczysław Sawczuk
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie e-mail: msawczuk@yemida.umcs.lublin.pl

Streszczenie. Artykuł poświęcony sylwetce i dokonaniom naukowym polskiego prawnika, prof. Henryka Trammera (1909-1973, specjalisty procesu cywilnego i prawa międzynarodowego prywatnego i międzynarodowego arbitrażu gospodarczego, profesora Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Uniwersytetu Warszawskiego, Szkoły Głównej Planowania i Statystyki, członka kolegium Arbitrów Polskiej Izby Handlu Zagranicznego, Sądu Arbitrażowego ds. Żeglugi Morskiej i Śródlądowej w Gdyni oraz Specjalnej Komisji ds. Arbitrażu Europejskiego Komisji Gospodarczej ONZ.

Słowa kluczowe: Henryk Trammer, prawo międzynarodowe prywatne, arbitraż gospodarczy

Summary. The article is devoted to the person and scholarly work of a Polish lawyer, Prof. Hen-ryk Trammer (1909-1973). He was an expert in civil proceedings, private international law and international economic arbitration, professor at Maria Curie-Sklodowska University in Lublin, University of Warsaw, Warsaw School of Economics. He was a member of the College of Arbitra-tors of Polish Chamber of Foreign Trade, Arbitration Court for Sea and Inland Navigation in Gdynia, and Special Commission for European Arbitration of the UN Economic Commission.

Key words: Henryk Trammer, private international law, economic arbitration