|
|
|
TEKA Komisji Ochrony i Kształtowania Środowiska Przyrodniczego XI/2014.
Commission of Protection and Formation of the Natural Environment
Redakcja - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Spis treści - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Małgorzata Adamczuk, Andrzej Demetraki-Paleolog
Department of Hydrobiology, University of Life Sciences in Lublin
B. Dobrzańskiego str. 37, Lublin 20-262, malgorzata.adamczuk@up.lublin
ABIOTIC FACTORS RELATING TO CRUSTACEAN ABUNDANCE IN SOME SHALLOW LAKES IN ŁĘCZYŃSKO-WŁODAWSKIE LAKES DISTRICT (EASTERN POLAND)
- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Summary. Investigations on density of crustacean plankton in relation to physico-chemical parame-ters were carried out in 5 shallow lakes located in Łęczyńsko-Włodawskie Lakes District. The studied lakes showed extreme abundances of Cladocera and Copepoda, with the lowest density in Lake Czarne Sosnowickie and the highest one in Lake Dratów. The environmental variables that signifi-cantly correlated to the density of Crustacea were temperature, conductivity, pH, and total suspension for Cladocera, and temperature and total suspended solids for Copepoda. The study contribute to more insight the nature of constrains associated with tolerance of crustacean zooplankton communi-ties for changes in their environments in an advanced stage of global eutrophication of waterbodies.
Key words: Cladocera, Copepoda, density
CZYNNIKI ABIOTYCZNE WPŁYWAJĄCE NA LICZEBNOŚĆ PLANKTONU SKORUPIAKOWEGO W PŁYTKICH JEZIORACH NA POJEZIERZU ŁĘCZYŃSKO-WŁODAWSKIM (WSCHODNIA POLSKA)
- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Streszczenie. Celem pracy było określenie wpływu czynników fizycznych i chemicznych wody na kształtowanie się struktury planktonu skorupiakowego w 5 płytkich jeziorach położonych na Pojezierzu Łęczyńsko-Włodawskim. Badane jeziora charakteryzowały się istotnymi różnicami w liczebnościach planktonowych Cladocera i Copepoda. Jezioro Czarne Sosnowickie charakteryzo-wało się najniższą liczebnością skorupiaków, zaś najwyższą liczebność stwierdzono w jeziorze Dratów. Liczebność Cladocera była kształtowana przez temperaturę, przewodnictwo, pH i zawiesinę ogólną. Liczebność Copepoda była kształtowana przez temperaturę i zawiesinę rozproszoną. Badania przyczyniają się do lepszego zrozumienia wpływu zmian środowiskowych na liczebność planktonu skorupiakowego w warunkach globalnej eutrofizacji wód oraz nadchodzących zmian klimatycznych.
Słowa kluczowe: Cladocera, Copepoda, liczebność
Krzysztof Chmielowski, Stefan Satora, Katarzyna Brzezińska, Jacek Nowak
Department of Sanitary Engineering and Water Management University of Agriculture in Cracow
Mickiewicza Ave. 24/28, 30-059 Cracow, k.chmielowski@ur.krakow.pl
VARIABILITY CHARACTERISTICS OF SEWAGE VOLUME FLOWING INTO THE SUPERBOS 200 TYPE TREATMENT PLANT IN SZCZERCÓW TOWN
- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Summary. The aim of the study was to characterize, in various aspects, the variation in the amount of sewage discharged to the biological treatment plant in the town Szczerców. The variability of the amount of sewage discharged in each month was examined (overall and per capita) based on the measurement results. Moreover, an analysis of weekly variation in the sewage discharge in a multi-year period of 20002010 was conducted and numerical ranges for the obtained results were deter-mined. Basic descriptive statistics for each analysis were presented. The conducted study indicated, among others, a gradual increase in the amount of sewage discharged since 2005, which was related to the connection of a larger number of households to the common sewerage system. An average single inhabitant produced 115.21 dm3 M-1 d-1, which is an intermediate value as compared with data presented in the literature.
Key words: domestic sewage, sewage discharge, sewage treatment plant
CHARAKTERYSTYKA ZMIENNOŚCI ILOŚCI ŚCIEKÓW DOPŁYWAJĄCYCH DO OCZYSZCZALNI TYPU ,,SUPERBOS 200 W MIEJSCOWOŚCI SZCZERCÓW
- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Streszczenie. Celem artykułu było scharakteryzowanie, pod różnym kątem, zmienności ilości ście-ków dopływających do biologicznej oczyszczalni ścieków w miejscowości Szczerców. Na podsta-wie uzyskanych wyników pomiarów przeprowadzono analizę zmienności ilości ścieków dopływają-cych w poszczególnych miesiącach (ogólnie oraz w przeliczeniu na jednego mieszkańca). Wykonano analizy tygodniowej zmienności dopływu ścieków w wieloleciu 20002010 oraz określono liczbowe przedziały wartości dla uzyskanych wyników badań. Przedstawiono podstawowe statystyki opisowe dla poszczególnych analiz. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono między innymi sukcesywny wzrost ilości odprowadzanych ścieków od 2005 roku, co związane było z przyłącze-niem większej liczby gospodarstw do zbiorczej kanalizacji. Średnio od pojedynczego mieszkańca odpływało 115,21 dm3M-1d-1, co jest wartością pośrednią pomiędzy różnymi danymi przedstawio-nymi w literaturze.
Słowa kluczowe: ścieki bytowe, dopływ ścieków, oczyszczalnia ścieków
Robert Czerniawski, Józef Domagała, Łukasz Sługocki,
Małgorzata Pilecka-Rapacz
Department of General Zoology, Szczecin University
Felczaka 3c, 71-412 Szczecin, czerniawski@univ.szczecin.pl
THE EFFECT OF ENVIRONMENTALLY DIFFERENT LAKES ON THE CHANGES OF PHYSICOCHEMICAL VARIABLES IN THE RIVERS OF THE DRAWIEŃSKI NATIONAL PARK
- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Summary. The Drawieński National Park (DNP) is a nature preservation area focused on the pro-tection of water ecosystems, particularly rivers which are a unique part of the landscape. However, flow-through lakes located in the course of rivers flowing through the buffer zone of the DNP are exposed to unfavourable anthropogenic effects leading to their degradation and to the degradation of rivers flowing through the lakes. The aim of this study was to define the degree to which the river-lake systems in the buffer zone of DNP manage the retention of organic matter and answer the question: what may be the effect of these systems on the proper ecological function of the waters of the DNP rivers? Samples for physicochemical trials were collected from the inlet and outlet of lakes are located in the buffer zone of the DNP: Dubie, Tuczno, Korytnica, Lake Adamowo and Domini-kowo. It can be claimed that lakes Dubie, Korytnica and Adamowo currently pose a threat to the rivers flowing through them and flowing into the waters in the DNP area. Tuczno does not pose a threat at present, but some variables indicate its incremental trophy that may have a negative impact on the DNP waters in the future. Dominikowo does not pose a threat to the DNP waters due to the favourable morphological conditions and the favourable catchment area.
Key words: river-lake systems, eutrophication, Drawieński National Park, Drawa river
WPŁYW ZRÓŻNICOWANYCH ŚRODOWISKOWO JEZIOR NA ZMIANY PARAMETRÓW FIZYKOCHEMICZNYCH W RZEKACH DRAWIEŃSKIEGO PARKU NARODOWEGO
- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Strzeszczenie. Jeziora przepływowe leżące w biegu rzek płynących przez obszar otuliny Drawień-skiego Parku Narodowego (DPN) narażone są na niekorzystny wpływ antropogeniczny prowadzący do ich degradacji oraz do degradacji rzek poniżej ich odpływów. Badaniom poddano dopływy i odpływy jezior przepływowych znajdujących się przed DPN, w którym sprawdzano stan fizyko-chemiczny wód. Analiza wyników wykazała, że jeziora Dubie, na cieku Cieszynka, Korytnica, na cieku Korytnica i Adamowo, na cieku Drawa stanowią realne zagrożenie dla wód DPN. Natomiast jezioro Tuczno obecnie zagrożenia nie stanowi, ale niektóre wskaniki świadczą o jego zwiększającej się trofii mogącej w przyszłości negatywnie oddziaływać na wody DPN. Jezioro Dominikowo ze względu na korzystne warunki morfologiczne i zlewniowe nie stanowi dla wód DPN zagrożenia.
Słowa kluczowe: systemy rzeczno-jeziorne, eutrofizacja, Drawieński Park Narodowy, rzeka Drawa
Andrzej Demetraki-Paleolog*, Małgorzata Adamczuk*, Joanna Sender**
* Department of Hydrobiology, University of Life Sciences in Lublin
B. Dobrzańskiego str. 37, 20-262 Lublin, andrzej.paleolog@up.lublin.pl
** Department of Landscape Ecology and Nature Protection, University of Life Sciences in Lublin
B. Dobrzańskiego str. 37, 20262 Lublin, joanna.sender@up.lublin.pl
MULTIANNUAL CHANGES IN ASSEMBLAGES OF PLANKTONIC ROTIFERS IN PONDS AND OF THE POLESKI NATIONAL PARK - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Summary. One of the most interesting and less-known aquatic ecosystems of Łęczyńsko- Włodawskie Lakeland are ponds and wetlands. In three both ponds and wetlands in 2008 and then in years 2012 and 2013 rotifer assemblages were studied. A total of 57 taxa of planktonic rotifers were found. In particular reservoirs the number of species varied from 7 to 17, and the density from 8 to 161 indiv. dm-3. As many as 22 of the identified species belonged to the dominants. Study was undertaken to conduct an ecological characteristics of these aquatic ecosystems and determine the dynamics of changes in the assemblages of planktonic rotifers with in 4 and 5 years. Species rich-ness in most reservoirs characterized by considerable variability over time, while species diversity was greater stability. Stability of planktonic rotifer assemblages was higher in waters with a greater diversity of species. Planktonic rotifers were more stable in reservoirs located within the complexes, rather than individual as a lonely aquatic ecosystems. The density of planktonic rotifers in the wetlands was a feature more variable in time, while in the ponds greater stability of this feature was observed. Changes in the biomass of planktonic rotifers in time were not a stable feature.
Key words: pond, wetland, planktonic rotifer, Poleski National Park
WIELOLETNIE ZMIANY ZGRUPOWANIA WROTKÓW PLANKTONOWYCH W STAWACH I ROZLEWISKACH POLESKIEGO PARKU NARODOWEGO - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Streszczenie. Jednym z ciekawszych i mniej poznanych ekosystemów wodnych Pojezierza Łęczyń-sko-Włodawskiego są stawy i rozlewiska. W trzech stawach i trzech rozlewiskach w 2008 r., a następnie w 2012 i 2013 r. badano zgrupowania wrotków. Łącznie w planktonie stwierdzono 57 taksonów wrotków. W poszczególnych zbiornikach liczba ich gatunków wahała się od 7 do 17, a zagęszczenie od 8 do 161 osobn. dm-3. Aż 22 spośród stwierdzonych gatunków należało w po-szczególnych zbiornikach do dominantów. Obserwując zmiany, jakie zaszły w planktonie w okresie 4- i 5-letnim, zastanawiano się, które z tych drobnych zbiorników są zasiedlane przez bardziej ulega-jące zmianom zgrupowania wrotków i jakich właściwości ekologicznych dotyczy w większym stopniu ta zmienność w czasie: bogactwa gatunkowego, różnorodności gatunkowej, zagęszczenia, biomasy, składu gatunkowego czy struktury dominacji. Wyniki badań wykazały różną, lecz niewiel-ką zmienność cech ekologicznych zgrupowań wrotków planktonowych, zwłaszcza w stawach, oraz wskazały na zależność stabilności zgrupowań planktonowych od ich różnorodności gatunkowej.
Słowa kluczowe: stawy, rozlewiska, wrotki planktonowe, Poleski Park Narodowy
Andrzej Demetraki-Paleolog, Marcin Kolejko
Department of Hydrobiology, University of Life Sciences in Lublin
B. Dobrzańskiego str. 37, 20-262 Lublin, daga@pro.onet.pl
PLANKTONIC ROTIFERS OF THREE MESOTROPHIC LAKES OF ŁĘCZYŃSKO-WŁODAWSKIE LAKELAND (EASTERN POLAND)
- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Summary. Planktonic rotifer assemblages were studied in three deep mesotrophic lakes of Łęczyńs-ko-Włodawskie Lakeland (Białe Włodawskie, Piaseczno and Rogono). The lakes differ in terms of surface area, catchment area and the structure of its land use. Samples were taken in spring, summer and autumn of 2007, 2008 and 2012. In studied lakes were noted 82 species of Rotifera. Mean density ranged from 210 ind. dm-3 in lake Białe to 1168 ind. dm-3 in lake Rogóno. The rotifer as-semblages were dominated by common species: Polyartchra vulgaris, Keratella cochlearis, Synchaeta pectinata, Kellicottia longispina, Filinia longiseta and Brachionus angularis. Sustainable domination structure and high species diversity of planktonic rotifers observed in lake Rogóno indicate the highest ecological status of the lake in comparison to the remaining two lakes. Although high abundance of rotifers as well the high percentage of the form tecta in Keratella cochlearis population suggests high trophic status of the lake. The analysis of faunistic similarity of rotifer assemblages between studied lakes showed high similarity between littoral and pelagic zone within a single lake than between lakes and some variation of rotifer assemblages inhabiting different meso-trophic lakes.
Key words: lake Białe, lake Piaseczno, lake Rogono, mesotrophic lakes, planktonic rotifers
WROTKI PLANKTONOWE TRZECH MEZOTROFICZNYCH JEZIOR POJEZIERZA ŁĘCZYŃSKO-WŁODAWSKIEGO (WSCHODNIA POLSKA) - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Streszczenie. Jeziora: Białe Włodawskie, Piaseczno i Rogóno należą do jednego z najcenniejszych przyrodniczo regionów Polski Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego. Są one zbiornikami mezotro-ficznymi o różnej powierzchni lustra wody, różnej powierzchni zlewni, różnej głębokości i różnym użytkowaniu zlewni. Wiosną, latem i jesienią 2007, 2008 i 2012 r. przeprowadzono w nich badania nad składem jakościowym i zagęszczeniem wrotków planktonowych. Badania te pozwoliły na stwierdzenie 82 gatunków Rotifera w średnim zagęszczeniu wahającym się od 210 ind. dm-3 w Jeziorze Białym do 1168 ind. dm-3 w jeziorze Rogóno. Wśród dominantów znalazły się pospolite gatunki: Polyarthra vulgaris, Keratella cochlearis, Synchaeta pectinata, Kellicottia longispina, Filinia longiseta i Brachionus angularis. Zrównoważona struktura dominacji oraz wysoka różno-rodność gatunkowa w jeziorze Rogóno wskazują na wyższy status ekologiczny tego zbiornika w porównaniu z pozostałymi jeziorami. Jednak duże zagęszczenia wrotków i zwiększony udział formy tecta w populacji Keratelli cochlearis mogą wskazywać na wzrastającą żyzność jego wód. Badania podobieństw faunistycznych poszczególnych stref i jezior wskazują na duże podobieństwa pomiędzy zgrupowaniami wrotków zasiedlających różne strefy jednego jeziora i na pewne zróżnicowanie zgrupowań wrotków zasiedlających różne jeziora mezotroficzne.
Słowa kluczowe: Jezioro Białe, jezioro Piaseczno, jezioro Rogóno, jeziora mezotroficzne, wrotki planktonowe
Anna Kaczorowska, Magdalena Suchora
Department of Hydrobiology, University of Life Sciences in Lublin
B. Dobrzańskiego str. 37, 20262 Lublin
anna.k.kaczorowska@gmail.com, magda.suchora@up.lublin.pl
CHIRONOMID ASSAMBLAGES OF MEZO/EUTROPHIC, MACROPHYTE DOMINATED LAKE SKOMIELNO (WESTERN POLESIE REGION, EASTERN POLAND)
PALAEOLIMNOLOGICAL APPROACH - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Summary. The study of subfossil Chironomidae was conducted in 2014, in Lake Skomielno, a shallow, meso/ eutrophic, macrophyte-dominated lake. We analyzed the surface three-centimeter layer of sediments, with a total volume of 20 cm3. Only the remains of sizes over 100 ľm were analyzed. In total, the presence of 16 taxa were encountered, among which the highest share were: Glyptotendipes, Dicrotendipes and Polypedilum sp. The epiphytic chironomids dominated. The concentration of remains in 1 cm3 of sediment was 3.7 head capsules, which is a comparable value to other macrophyte-dominated lakes found in the Western Polesie Region. The obtained results on composition of sedimentary chironomid thanatocenosis of Lake Skomielno are consistent with the results of previous neolimnological studies.
Key words: subfossil Chironomidae, macrophyte-dominated lake, Skomielno, palaeolimnology
ZGRUPOWANIA CHIRONOMIDAE MEZO/EUTROFICZNEGO, MAKROFITOWEGO JEZIORA SKOMIELNO (REGION POLESIE ZACHODNIE, POLSKA WSCHODNIA)
PODEJŚCIE PALEOLIMNOLOGICZNE - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Streszczenie. Badania subfosylnych ochotek prowadzono w roku 2014 w płytkim, me-zo/eutroficznym, makrofitowym jeziorze Skomielno. Analizie poddano powierzchniową, trzy- cen-tymetrową warstwę osadów o łącznej objętości 20 cm3. Analizowano szczątki o rozmiarach przekra-czających 100 ľm. W uzyskanym materiale stwierdzono obecność 16 taksonów, wśród których największy udział miały: Glyptotendipes, Dicrotendipes i Polypedilum sp. Dominowały ochotki naroślinne. Koncentracja szczątków w 1 cm3 osadu wynosiła 3,7 kapsuły głowowej, co jest warto-ścią porównywalną z innymi makrofitowymi jeziorami poleskimi. Wyniki badań tanatocenoz ochot-kowatych jeziora Skomielno są spójne z wynikami współczesnych badań limnologicznych tego jeziora.
Słowa kluczowe: subfosylne Chironomidae, jezioro makrofitowe, Skomielno, paleolimnologia
Marcin Kolejko*, Andrzej Demetraki-Paleolog**
* Department of Landscape Ecology and Nature Conservation,
** Department of Hydrobiology and Ichthyology
University of Life Sciences in Lublin
B. Dobrzańskiego str. 37, 20-262 Lublin, kolejko@op.pl
CHANGES OF STRUCTURE OF ICHTHYOFAUNA IN THE RESERVOIR DEPRESSION NADRYBIE (ŁĘCZYŃSKO-WŁODAWSKIE LAKE DISTRICT)
- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Summary. The analysis of structure of fish communities were examined in three-years intervals in each of two research seasons: spring-summer and summer-autumn during the years 20002012. The results showed that the studied reservoir inhabited eight fish species representing five families. Spe-cies structure was poorly differentiated, but was characterized by quite high values of species diver-sity index. Both in the total fish abundance and the total fish biomass was dominated alien species: German carp Carassius auratus gibelio and sumik karłowaty Ictalurus nebulosus. Noteworthy is the fact that in the structure of fish communities was determined loach (Misgurnus fosilis) which is a protected species.
Key words: depression reservoirs, ichthyofauna, long term changes, Łęczna-Włodawa Lakeland
ZMIANY W STRUKTURZE ICHTIOFAUNY W ZAPADLISKOWYM ZBIORNIKU NADRYBIE (POJEZIERZE ŁĘCZYŃSKO-WŁODAWSKIE)
- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Streszczenie. Analizę struktury ichtiofauny prowadzono w latach 20002012 w odstępach 3- letnich w dwóch sezonach badawczych wiosnalato i latojesień. W składzie gatunkowym ichtiofauny stwierdzono 8 gatunków ryb należących do 5 rodzin. Struktura gatunkowa ryb była mało zróżnico-wana, jednak cechowała się dość wysokimi wartościami wskanika zróżnicowania gatunkowego. Zarówno w ogólnej liczebności, jak i biomasie ryb dominowały gatunki obce, karaś srebrzysty Carassius auratus gibelio i sumik karłowaty Ictalurus nebulosus. W składzie gatunkowym ichtio-fauny stwierdzono dość licznie chronionego piskorza Misgurnus fosilis.
Słowa kluczowe: zbiorniki zapadliskowe, ichtiofauna, zmiany w czasie, Pojezierze Łęczyńsko- Włodawskie
Marcin Kolejko, Joanna Sender, Andrzej Demetraki-Paleolog
Department of Landscape Ecology and Nature Conservation, University of Life Sciences in Lublin
B. Dobrzańskiego str. 37, 20 262 Lublin, kolejko@op.pl
MERISTIC AND BIOMETRIC FEATURES OF LAKE MINNOW Eupallasella percnurus (PALLAS, 1814) IN SMALL PEAT EXCAVATION (JELINO, POLESIE LUBELSKIE REGION)
- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Summary. The studies were conducted in May 2010 in small water body situated in peat bog in the area of Zagłebocze Lake. The aim of the studies was the estimation of taxonomic features of the population of Eupallasella percnurus. Comparative analysis referred to biometric features as well as meristic ones. The studies encompassed 60 individuals of E. percnurus. The study results confirmed very high variability of this species in wide range of its occurrence. However, they did not reflect on so clear variability among the population of lake minnow from Polesie. All fish were released live right after being caught.
Key words: lake minnow, meristic and biometric features, small peat excavation
CECHY MERYSTYCZNE I BIOMETRYCZNE STRZEBLI BŁOTNEJ (Eupallasella percnurus, PALLAS, 1814) W ZBIORNIKU POTORFOWYM (JELINO, POLESIE LUBELSKIE) - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Streszczenie. Badania przeprowadzono w maju w latach 2008, 2010 i 2012 w małym śródleśnym zbiorniku, w rejonie jeziora Zagłębocze. Celem badań była ocena cech taksonomicznych populacji Eupallasella percnurus. Analizie porównawczej poddano zarówno cechy biometryczne, jak i merystyczne. Badania przeprowadzono na 50 osobnikach E. percnurus. Wyniki badań potwierdziły bardzo dużą zmienność tego gatunku w szerokim zasięgu jego występowania. Nie wskazały jednak na tak wyrane zróżnicowanie w obrębie poleskich populacji tego gatunku.
Słowa kluczowe: strzebla błotna, cechy biometryczne, małe zbiorniki potorfowe
Beata Kuziemska
Department soil Science and Agricultural Chemistry
University of Natural Sciences and Humanities in Siedlce
B. Prusa str. 14, 08-110 Siedlce, bak.kuz@interia.pl
ENZYMATIC ACTIVITY OF NICKEL-CONTAMINATED SOIL - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Summary. The present study was carried out on the soil from a three-year pot experiment, conduct-ed between 2009 and 2011 at the University of Natural Sciences and Humanities in Siedlce, in three repetitions and in an entirely randomised model. The experiment accounted for the following factors: 1 quantity of Ni in the soil (0, 75, 150, and 225 mg kg-1 with the application of aqueous NiSO4.7 H2O solution); 2 liming (0 and Ca by 1 Hh, as CaCO3); and 3 organic waste materials (rye straw at 4 t ha-1 and brown coal at 40 t ha-1). Each year, 4 harvested swaths provided orchard grass the test plant. The activity of urease, acid and alkaline phosphatase and dehydrogenases was determined in the soil sampled after each swath of grass in the third year of the experiment. It was shown that Ni at 75 mg kg-1soil activated the investigated enzymes, whereas higher doses caused their statistically-proven inactivation. The lowest activity of all tested enzymes was measured in the soil into which the dose of 225 mg Ni kg-1 soil was introduced. Liming caused a reduction in the activity of urease and acid phosphatase and an increase in the activity of alkaline phosphatase, but it did not differentiate the activity of dehydrogenases. The impact of applied organic waste materials on the enzymatic activity soil was varied, yet in the majority of cases they showed an activating effect. Liming and straw as well as brown coal eliminated the negative impact of higher nickel doses on the activity of tested enzymes.
Key words: enzymatic activity, nickel, liming, straw, brown coal
AKTYWNOŚĆ ENZYMATYCZNA GLEB ZANIECZYSZCZONYCH NIKLEM - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Streszczenie. Badaniami objęto glebę po trzyletnim doświadczeniu wazonowym, które przeprowa-dzono w latach 20092011 w obiekcie UPH w Siedlcach, w trzech powtórzeniach, w układzie cał-kowicie losowym. W eksperymencie uwzględniono następujące czynniki: 1 ilość Ni w glebie (0, 75, 150 i 225 mg . kg-1 gleby, przez stosowanie wodnego roztworu NiSO4.7H2O); 2 wapnowanie (0 i Ca wg 1 Hh, w formie CaCO3); 3 odpadowe materiały organiczne (słoma żytnia w dawce 4 t.ha-1 i węgiel brunatny w dawce 40 t.ha-1). W każdym roku doświadczenia rośliną testową była kupkówka pospolita, której zebrano po 4 pokosy. W glebie pobranej po każdym odroście (pokosie) trawy w trzecim roku badań oznaczono aktywność ureazy, fosfatazy kwaśnej i zasadowej oraz de-hydrogenaz. Wykazano, że Ni w dawce 75 mg . kg-1 gleby aktywuje badane enzymy, natomiast dawki większe powodują ich statystycznie udowodnioną dezaktywację. Najmniejszą aktywność wszystkich analizowanych enzymów stwierdzono w glebie, do której wprowadzono 225 mg Ni . kg-1 gleby. Zastosowane wapnowanie powodowało zmniejszenie aktywności ureazy i fosfatazy kwa-śnej i zwiększenie aktywności fosfatazy zasadowej, nie różnicując aktywności dehydrogenaz. Wpływ zastosowanych odpadowych materiałów organicznych na aktywność enzymatyczną gleby był zróżnicowany, ale w większości wykazano ich działanie aktywujące. Zarówno wapnowanie, jak i słoma oraz węgiel brunatny niwelowały negatywny wpływ większych dawek niklu na aktywność badanych enzymów.
Słowa kluczowe: aktywność enzymatyczna, nikiel, wapnowanie, słoma, węgiel brunatny
Weronika Maślanko, Joanna Sender
Department of Landscape Ecology and Nature Protection, University of Life Sciences in Lublin
B. Dobrzańskiego str. 37, 20262 Lublin, weronika.maslanko@up.lublin.pl
HYDROMORFOLOGICAL VALORISATION OF THE BOCHOTNICZANKA RIVER VALLEY AS A POTEN-TIAL VALUABLE ECOLOGICAL CORRIDOR IN THE LUBLIN RE-GION
- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Summary. Systems of river valleys are one of the most complex and complicated natural land-scape systems acting as a natural stripes of increased displacement of matter, energy and biological information in the landscape. Natural and unconverted by man they often fulfill the role of a multi-species ecological corridors, but in today's world of strong anthropogenic transformations it is diffi-cult to achieve a good hydromorfological condition of water. Requirements imposed under the provi-sions of the Water Framework Directive by the European Union on membership countries postulate achieving at least a good ecological state of rivers by 2015. The aim of the study was a hydromorphological valorization of valley of upland Bochotniczanka river, which can be a poten-tially valuable ecological corridor in the region, using the British method River Habitat Survey (RHS). As a result of field research two numerical indicators HMS (Habitat Modification Score) and HQA (Habitat Quality Assessment) were identified. The river did not fulfill the requirements of the Water Framework Directive, because in most its state was defined as poor or moderate, and only in one river stretch a good condition was shown. Application of the ecological state of the river high-lighted the need of improvement of the Bochotniczanka rivers ecological state for 86% of the river length.
Key words: Bochotniczanka river valley, ecological corridor, hydromorfology, River Habitat Sur-vey, RHS, HQA, HMS
WALORYZACJA HYDROMORFOLOGICZNA DOLINY RZEKI BOCHOTNICZANKI JAKO POTENCJALNIE CENNEGO KORYTARZA EKOLOGICZNEGO W REGIONIE LUBELSKIM
- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Streszczenie. Systemy dolin rzecznych są jednym z najbardziej złożonych i skomplikowanych sys-temów przyrodniczo-krajobrazowych, stanowiąc naturalne pasma wzmożonego przemieszczenia się materii, energii i informacji biologicznej w krajobrazie. Naturalne i nieprzekształcone przez człowieka często spełniają rolę wielogatunkowych korytarzy ekologicznych, jednak w dzisiejszej dobie silnych przekształceń antropogenicznych trudno o dobry stan hydromorfologiczny wód. Wymogi nałożone na podstawie przepisów Ramowej Dyrektywy Wodnej przez Unię Europejską na państwa człon-kowskie służą osiągnięciu przynajmniej dobrego stanu ekologicznego rzek do 2015 r. Celem pracy była waloryzacja hydromorfologiczna doliny wyżynnej rzeki Bochotniczanki, stanowiącej potencjal-nie cenny korytarz ekologiczny w regionie, z zastosowaniem brytyjskiej metody River Habitat Survey (RHS). W wyniku przeprowadzonych badań terenowych określono dwa wskaniki liczbo-we: HMS (wskanik przekształcenia siedliska) i HQA (wskanik naturalności cieku). Rzeka nie spełniła wymagań Ramowej Dyrektywy Wodnej, ponieważ w większości jej stan określono jako słaby lub umiarkowany, a tylko w jednym odcinku wykazano stan dobry. Analiza stanu ekologicz-nego rzeki wskazała na konieczność poprawy stanu ekologicznego Bochotniczanki na 86% długości.
Słowa kluczowe: dolina rzeki Bochotniczanki, hydromorfologia, korytarz ekologiczny, River Habi-tat Survey, RHS, wskanik HQA, HMS
Tomasz Mieczan, Michał Niedwiecki
Department of Hydrobiology, University of Life Sciences in Lublin
B. Dobrzańskiego str. 37, Lublin 20-262, tomasz.mieczan@up.lublin.pl
HORIZONTAL DISTRIBUTION OF CILIATES: OPEN PEATBOG VS. LAGG (ROZTOCZE NATIONAL PARK) - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Summary. The primary objectives of this paper were to analyse the qualitative and quantitative structure of ciliates in the horizontal lagg- open peatbog, and to assess the influence of physical and chemical parameters on protozoa communities. Sampling was done in highmoor peatbog from May to October 2012 in a transect including two sites: 1 lagg, 2 open peatbog (the centre of the peat-bog). The species richness and abundance of protozoa significantly differed between the studied stations, with the lowest numbers in the open peatbog and the highest in the lagg. These differences between macro-habitats may be due to differences in environmental conditions. The results of PCA analysis showed that Axis 1 and Axis 2 explained 47.8% of the total variance in composition of studied zoocenosis. The distribution of samples in ordination space led to conclude that studied habitats are distributed along the falling gradient of water level and rising gradient of total organic carbon, and nitrate nitrogen. Assemblages of investigated microorganisms showed a strong compo-sitional gradient correlated with surface water and phosphates.
Key words: peatbog, ecotone, lagg, ciliates, abiotic parameters
HORYZONTALNE ROZMIESZCZENIE ORZĘSKÓW: TORFOWISKO OTWARTE VS. OKRAJEK (ROZTOCZAŃSKI PARK NARODOWY) - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Streszczenie. Celem badań było poznanie struktury jakościowej i ilościowej orzęsków w układzie horyzontalnym okrajek otwarte torfowisko oraz określenie wpływu właściwości fizyczno- chemicznych wód na występowanie tych mikroorganizmów. Próby pobierano z torfowiska wyso-kiego od maja do padziernika 2012 r. w transekcie obejmującym okrajek oraz otwarte torfowisko (strefę centralną torfowiska). Zarówno bogactwo gatunkowe, jak i liczebność pierwotniaków wyka-zywały istotne zróżnicowanie pomiędzy badanymi stanowiskami, osiągając najwyższe wartości w strefie okrajka. Wynikało to prawdopodobnie z wyranego zróżnicowania parametrów fizyczno-chemicznych. Analiza PCA wykazała, że osie ordynacyjne wyjaśniają 47,8% zmienności w strukturze taksonomicznej tych mikroorganizmów. Największy wpływ na rozmieszczenie orzę-sków wykazywały gradienty zmienności poziomu wody oraz stężenia fosforanów.
Słowa kluczowe: torfowisko, ekoton, orzęski, parametry abiotyczne
Dobiesław Nazimek, Wiesław Piekarski, Andrzej Marczuk
Department of Energy and Vehicles, University of Life Sciences in Lublin
Głęboka str. 28, 20-612 Lublin, dobieslaw.nazimek@up.lublin.pl
THE INFLUENCE OF MO, CO, AND V ON THE PROPERTIES OF THE PHOTOCATALYSTS TYPE TIO2/AL2O3 pełny artykuł (full article) - plik PDF
Summary. The paper presents a study on the impact of dopant Mo, Co and V on the physicochemi-cal properties and photocatalytic TiO2/Al2O3 a contact base. Activity of the catalysts obtained were tested in the reaction of the total oxidation of phenol in the photocatalytic oxidation processes and advanced oxidation with hydrogen peroxide. Observed a positive effect of hydrogen peroxide on the photo-oxidation reaction of phenol on the catalyst Co-TiO2/Al2O3.
Key words: advanced oxidation processes, titanium catalysts, promoters, photocatalysis
WPŁYW DODATKU MO, CO ORAZ V NA WŁAŚCIWOŚCI FOTOKATALIZATORÓW TIO2/AL2O3- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Streszczenie. W pracy przedstawiono badania wpływu domieszki Mo, Co oraz V na właściwości fizykochemiczne oraz fotokatalityczne bazowych kontaktów typu TiO2/Al2O3. Właściwości katalityczne otrzymanych kontaktów badano w reakcji fotoutleniania fenolu, a także w procesie pogłębio-nego fotoutleniania tego związku z udziałem nadtlenku wodoru. Zauważono wyrany, pozytywny wpływ nadtlenku wodoru na przebieg reakcji fotoutleniania fenolu na katalizatorze Co-TiO2/Al2O3.
Słowa kluczowe: zaawansowane procesy utleniania, katalizatory tytanowe, promotory, fotokataliza
Krzysztof Pawlęga*, Jacek Łętowski*, Luiza Wątróbka**
* Department of Zoology, Animal Ecology and Wildlife Management, University of Life Sciences in Lublin
Akademicka str. 13, 20-950 Lublin, krzysztof.pawlega@up.lublin.pl
** Entomological Section of the Student Research BiHZ, University of Life Science in Lublin
Akademicka str. 13, 20-950 Lublin
ELATERIDAE (COLEOPTERA: ELATERIDAE) FAUNA IN THE NADWIEPRZAŃSKI LANDSCAPE PARK - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Summary. In the years 20092011 the studies on the fauna of click-beetles of the selected plant communities in the Nadwieprzański Landscape Park were conducted. Together 20 species of Elateri-dae were recorded 7 in mixed coniferous forests, 5 in lowland willow-poplar forests, 6 in dry ground forests, 4 in fresh meadows, 9 in wet meadows, 8 in psammophilic communities and 4 in mesoxerophilous communities. The click-beetle assemblage of the biotopes of the park had high species diversity (d = 8.8), but it was lower in individual biotypes (from 2.1 to 5.3). The most nu-merous species were: Dalopiums maginatus (D5 = 15.6%), Actenicerus siaelandicus (D5 = 14.9%), Agrypnus murinus (D5 = 12.1%) i Athous haemorrhoidalis (D5 = 12.1%). In terms of zoogeograph-ic classification, species with a broad range of occurrence predominated, much less was narrow-range species and the fewest intermediate-range species. Qualitative analysis with respect to habitat preferences and development microhabitats was also performed.
Key words: click-beetle, Elateridae, Nadwieprzański Landscape Park, Poland, species diversity, zoogeography, ecology
SPRĘŻYKOWATE (COLEOPTERA: ELATERIDAE) NADWIEPRZAŃSKIEGO PARKU KRAJOBRAZOWEGO - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Streszczenie. W latach 20092011 prowadzono badania nad fauną sprężykowatych (Elateridae) wybranych zbiorowisk roślinnych Nadwieprzańskiego Parku Krajobrazowego. Łącznie odnotowano 20 gatunków Elateridae, w tym 7 w borach mieszanych, 5 w łęgach, 6 w grądach, 4 na łąkach świe-żych, 9 w wilgotnych, 8 w zbiorowiskach psammofilnych i 4 w mezokserotermicznych. Zgrupowa-nie sprężykowatych biotopów Parku cechowała duża różnorodność gatunkowa (d = 8,8), chociaż w poszczególnych zbiorowiskach była ona niższa (od 2,1 do 5,3). Dominantami były: Dalopiums maginatus (D5 = 15,6%), Actenicerus siaelandicus (D5 = 14,9%), Agrypnus murinus (D5 = 12,1%) i Athous haemorrhoidalis (D5 = 12,1%). Pod względem zoogeograficznym przeważały gatunki o szerokim zasięgu występowania, dużo mniej było gatunków wąskiego, a najmniej średniego zasięgu. Przeprowadzono również analizę ekologiczną opartą na preferencjach siedliskowych i mikrobiotopie rozwoju.
Słowa kluczowe: sprężykowate, Elateridae, Nadwieprzański Park Krajobrazowy, Polska, zróżnico-wanie gatunkowe, zoogeografia, ekologia
Krzysztof Pawlęga, Radosław Ścibior, Robert Stryjecki
Department of Zoology, Animal Ecology and Wildlife Management, University of Life Sciences in Lublin
Akademicka str. 13, 20-950 Lublin, krzysztof.pawlega@up.lublin.pl
FAUNISTIC AND ECOLOGICAL CHARACTERIZATION OF THE CLICK BEETLES OF SELECTED OPEN BIOTOPES IN POLESIE NATIONAL PARK
- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Summary. In the years 20062008 research was carried out on the Elateridae fauna of several open biotopes in Polesie National Park: fresh meadows, dry meadows, xerophilous grasses of non-calcareous sands (psammophilic communities) and non-calcareous thermophilic ruderal communi-ties. Owing to this research the number of known click-beetle species in the park was increased to 25. Quantitative samples were taken with a sweep net. A total of 15 species of these beetles were recorded, and in the above-mentioned communities, 6, 9, 6 and 6, respectively. In comparison with the species richness of the click beetles of other parks in the Lublin region, the number here is the lowest, but varied depending on the plant community. The click-beetle assemblage of the biotopes of the park had moderately high species diversity (d = 7.1), but it was lower in individual biotypes (from 3.5 to 4.1). Eurytopic species and species characteristic of meadows and wet environments (Agrypnus murinus, Hemicrepidius niger and Selatosomus aeneus), together with soil species, were dominant. In terms of zoogeographic classification, species with a broad range of occurrence pre-dominated, with several times fewer narrow-range species and the fewest intermediate-range species.
Key words: Elateridae, click-beetles, Poleski National Park, ecology, species diversity, zoogeogra-phy, open plant communities
CHARAKTERYSTYKA FAUNISTYCZNO-EKOLOGICZNA SPRĘŻYKOWATYCH WYBRANYCH BIOTOPÓW OTWARTYCH POLESKIEGO PARKU NARODOWEGO - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Streszczenie. W latach 20062008 prowadzono badania nad fauną Elateridae w kilku biotopach otwartych Poleskiego Parku Narodowego (PPN): łąkach świeżych, łąkach suchych, kserofilnych murawach piasków niewapiennych (psammofilnych) i ciepłolubnych ruderalnych nawapiennych. Badania te pozwoliły poszerzyć liczbę znanych obecnie z obszaru Parku gatunków sprężyków do 25. Próby ilościowe pobierano czerpakiem entomologicznycm. Ogółem wykazano 15 gatunków tych chrząszczy, a w danych zbiorowiskach odpowiednio: 6, 9, 6 i 6. W porównaniu z bogactwem gatun-kowym sprężykowatych innych parków Lubelszczyzny liczba ta jest najmniejsza. Różnie przedsta-wiało się to w przypadku poszczególnych zbiorowisk roślinnych. Zgrupowanie sprężykowatych biotopów PPN cechowała umiarkowanie duża różnorodność gatunkowa (d = 7,1), chociaż w po-szczególnych zbiorowiskach była ona niższa (od 3,5 do 4,1). Dominowały gatunki z grupy euryto-pów oraz gatunków charakterystycznych dla łąk i środowisk wilgotnych (Agrypnus murinus, Hemi-crepidius niger i Selatosomus aeneus) oraz gatunki glebowe. Pod względem zoogeograficznym przeważały gatunki o szerokim zasięgu występowania, kilkakrotnie mniej było gatunków wąskiego, a najmniej średniego zasięgu.
Słowa kluczowe: Elateridae, sprężykowate, Poleski Park Narodowy, ekologia, zróżnicowanie gatunkowe, zoogeografia, otwarte zbiorowiska roślinne.
Barbara Pawlik-Skowrońska, Magdalena Toporowska, Michał Niedwiecki
Department of Hydrobiology, Faculty of Biology and Animal Breeding, University of Life Sciences in Lublin
B. Dobrzańskiego str. 37, 20-262 Lublin, barbara.pawlik@up.lublin.pl
DEVELOPMENT OF POTENTIALLY TOXIGENIC CYANOBAC-TERIA IN A SMALL, HYDRO-MORPHOLOGICALLY TRANSFORMED LAKE INCLUDED INTO THE WIEPRZ-KRZNA CANAL SYS-TEM (EASTERN POLAND)- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Summary. Development of potentially toxigenic cyanobacteria was studied over two years (20122013) in Lake Dratów transformed into storage reservoir, supplied periodically with nutrient-rich waters from the Wieprz-Krzna canal. In the hydro-morphologically transformed lake with a regulated water level, from spring to autumn physic-chemical conditions supported cyanobacterial blooms of various species composition. In spring N2- fixing cyanobacterium Aphanizomenon flos-aqauae (Nostocales) predominated, while in summer and autumn of both years three species of Microcystis (Chroococcales) and one species of Oscillatoriales (Planktolyngbya limnetica, only in autumn sea-sons) contributed to the highest degree in cyanobacterial abundance. The obtained results with the comparison with the data from years 20042005 indicated that in Lake Dratów cyanobacterial blooms are perennial and very stable in terms of species composition.
Key words: toxigenic cyanobacteria, regulated lake, Microcystis bloom, eutrophication
ROZWÓJ POTENCJALNIE TOKSYCZNYCH SINIC W MAŁYM, HYDRO-MORFOLOGICZNIE PRZEKSZTAŁCONYM JEZIORZE SYSTEMU KANAŁU WIEPRZ-KRZNA (WSCHODNIA POLSKA)
- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Streszczenie. Rozwój potencjalnie toksycznych sinic badano w latach 20122013 w jeziorze Dra-tów, przekształconym w zbiornik retencyjny oraz zasilanym okresowo przez bogate w związki bio-genne wody Kanału Wieprz-Krzna. W hydro-morfologicznie przekształconym jeziorze, z regulowa-nym poziomem wody, od wiosny do jesieni fizykochemiczne warunki wspierały rozwój zakwitów sinicowych o różnej strukturze gatunkowej. Wiosną dominowała wiążąca azot atmosferyczny sinica Aphanizomenon flos-aqauae (Nostocles), podczas gdy latem i jesienią najwyższy udział w ogólnej liczebności sinic osiągnęły trzy gatunki Microcystis (Chroococcales) oraz jeden gatunek Oscillatoria-les (Planktolyngbya limnetica, tylko jesienią). Uzyskane wyniki w porównaniu z danymi z lat 20042005 wskazują, że w przekształconym jeziorze Dratów nawracające zakwity sinic są bardzo stabilne pod względem składu gatunkowego.
Słowa kluczowe: toksynotwórcze sinice, regulowane jezioro, zakwit Microcystis, eutrofizacja
Wojciech Pęczuła, Magdalena Suchora, Magdalena Toporowska
Department of Hydrobiology, University of Life Science in Lublin
Dobrzańskiego str. 37, 20-062 Lublin, wojciech.peczula@up.lublin.pl, magda.suchora@up.lublin.pl,
magdalena.toporowska@up.lublin.pl
ECOLOGICAL AND TROPHIC STATUS OF TWO SMALL HARDWATER LAKES OF THE LUBLIN UPLAND WITH AGRICULTURAL CATCHMENTS
- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Summary. Based on our observations and literature data we have analysed the trophic and ecologi-cal status of two small (area < 6 ha) and shallow (mean depth < 5 m) hardwater lakes with agricul-tural catchments situated in Lublin Upland. Data from the summer of 2009 (pH, conductivity, total phosphorus, transparency, chlorophyll a, phytoplankton abundance, trophic state index) showed that the lakes extremely differ with their trophic and ecological status. Lake Syczyńskie (TSI = 7881) is hypertrophic, phytoplankton-dominated with bad ecological status while Lake Słone (TSI = 4458) mesotrophic, macrophyte-dominated with high ecological status. The estimated phosphorus supply from the agricultural catchment and lake loads have shown that, surprisingly, Lake Słone, being in the better state, have higher eutrophication risk related to potential higher P supply and load. In con-clusion, we have proposed that this unexpected result is related to the complex of mechanisms in-cluding the buffering role of the peatland belt around Lake Słone as well as the stabilizing function of dense macrophyte beds in this lake, which may serve as an example of alternative stable states in shallow lakes.
Key words: small water bodies, hard-water lakes, ecological status, agricultural catchment
STATUS EKOLOGICZNY I TROFICZNY DWÓCH MAŁYCH TWARDOWODNYCH JEZIOR WYŻYNY LUBELSKIEJ O ZLEWNIACH ROLNICZYCH
- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Streszczenie. Na podstawie własnych badań i danych literaturowych przeanalizowano stan troficzny i ekologiczny dwóch małych (< 6 ha) i płytkich (śr. gł. < 5 m) twardowodnych jezior o zlewniach rolniczych, położonych na Wyżynie Lubelskiej. Dane z okresu letniego 2009 r. (pH, przewodność, fosfor ogólny, przeroczystość wody, chlorofil a, liczebność fitoplanktonu, wskanik stanu trofii) wskazują, że status troficzny i ekologiczny badanych jezior różnił się ekstremalnie. Jezioro Syczyń-skie (TSI = 7881) to zbiornik hypertroficzny, zdominowany przez fitoplankton, o złym stanie ekologicznym, podczas gdy Jezioro Słone (TSI = 4458) zbiornik mezotroficzny, zdominowany przez makrofity, o bardzo dobrym stanie ekologicznym. Oszacowana dostawa fosforu ze zlewni rolniczych oraz obciążenie jezior wykazały, że Jezioro Słone, pomimo lepszych parametrów jakości wody, jest bardziej zagrożone eutrofizacją, co wiąże się z zewnętrzną dostawą fosforu ze ródeł obszarowych. We wnioskach zaproponowano, że ten nieoczekiwany rezultat może być wyjaśniony szeregiem współwystępujących mechanizmów, w tym buforującą rolą pasa torfowisk wokół Jeziora Słone oraz stabilizującą funkcją makrofitów w tym jeziorze, co może być przykładem stabilnych stanów alternatywnych.
Słowa kluczowe: drobne zbiorniki wodne, jeziora twardowodne, stan ekologiczny, zlewnia rolnicza
Wojciech Płaska, Jacek Rechulicz, Monika Tarkowska-Kukuryk
Department of Hydrobiology, University of Life Sciences in Lublin
B. Dobrzańskiego str. 37, 20-262 Lublin, wojciech.plaska@up.lublin.pl
PHYSICAL AND CHEMICAL CHARACTERISTICS OF WATER IN SELECTED SMALL GARDENS PONDS
- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Summary. Research were conducted in three small garden ponds of decorative and breeding nature located on Lublin suburbs. Samples for examination were taken three times a year from April to October in 2013 and 2014. The aim of the study were to discover physical and chemical water char-acteristic in examined water reservoirs and to determine seasonal dynamics. It was shown that unrea-sonable way of water reservoirs use concerned with improper stock of fish causes growth of eutro-phisation processes which are even more intensive with the increase of temperature.
Key words: small garden pond, physical and chemical factors of water, eutrophisation
WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE I CHEMICZNE WÓD W WYBRANYCH PRZYDOMOWYCH ZBIORNIKACH WODNYCH - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Streszczenie. Badania prowadzone były w trzech przydomowych zbiornikach wodnych o charakte-rze ozdobno-hodowlanym, położonych na przedmieściach Lublina. Materiał do pracy pobierano od kwietnia do padziernika 2013 i 2014 r., trzy razy w roku. Celem niniejszej pracy było określenie właściwości fizycznych i chemicznych wody w badanych zbiornikach wodnych oraz określenie dynamiki sezonowej. W badanych zbiornikach stwierdzono, iż nieracjonalny sposób użytkowania związany z niewłaściwą obsadą ryb powoduje intensyfikację procesów eutrofizacji, nasilających się wraz ze wzrostem temperatury.
Słowa kluczowe: przydomowe zbiorniki wodne, właściwości fizyczne i chemiczne wody, eutrofizacja
Jacek Rechulicz, Wojciech Płaska, Monika Tarkowska-Kukuryk
Department of Hydrobiology, University of Life Sciences in Lublin
B. Dobrzańskiego str. 37, 20-262 Lublin, jacek.rechulicz@up.lublin.pl
THE ICHTHYOFAUNA OF LITTORAL OF TWO SHALLOW LAKES ON BACKGROUND OF FISHERY MANAGEMENT AND ANGLING PRESSURE - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Summary. In two shallow lakes the species composition, structure and selected diversity indicators for fish fauna of littoral zone on the background of fishery management was determined. Fish data from restocking came from years 20072011 and the fish fauna assessment was based on results of angling more than 2360 records of catch fishing. Control fishing in both lakes was performed in the littoral zone three times in 2013 year using multi-mesh gillnet. Restocking of both lakes were similar. In abundance dominated the predatory fish fry and in the total biomass the various forms of carp. The results of angling fishing showed that in both reservoirs mainly Prussian carp, bream and roach were catched. The results of the control fishing in the littoral of both lakes revealed the presence from 4 to 13 fish species. The studied lakes the varied number (NPUE) and biomass (WPUE) of fish caught and low biodiversity was characterized. In the abundance of fish in littoral of Dratów lake the perch, roach, bleak, rudd and in the littoral of Krzczeń lake the roach, sunbleak and bleak were domi-nated. In both lakes in the fish biomass, the same species like above were dominated, but in addition a alien species, the brown bullhead had a significant share (approx. 10%).
Key words: fish fauna, littoral, fishery management, angling
ICHTIOFAUNA LITORALU DWÓCH PŁYTKICH JEZIOR NA TLE PROWADZONEJ GOSPODARKI RYBACKIEJ I PRESJI WĘDKARSKIEJ - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Streszczenie. W dwóch płytkich jeziorach określono skład gatunkowy, strukturę oraz wybrane wskaniki różnorodności dla zespołów ichtiofauny ryb strefy litoralu na tle prowadzonych zarybień w latach 20072011 i wyników analizy ponad 2360 rejestrów połowów wędkarskich. Odłowy kontrolne w obu jeziorach przeprowadzono w litoralu trzy razy w roku 2013 przy wykorzystaniu sieci panelowych multi-mesh gillnet. Zarybienia obu jezior były podobne, w liczebności dominował narybek ryb drapieżnych, a w biomasie różne formy karpia. Wyniki połowów wędkarskich wykaza-ły, że w obu zbiornikach odławiano głównie karasia srebrzystego, leszcza i płoć. Wyniki odłowów kontrolnych wykazały w litoralu obu jezior występowanie od 4 do 13 gatunków ryb. Badane jeziora charakteryzowała zróżnicowana liczebność (NPUE) i biomasa (WPUE) odłowionych ryb oraz niska różnorodność biologiczna. W strukturze liczebności ryb z litoralu jeziora Dratów dominowały okoń, płoć, ukleja i wzdręga, a jeziora Krzczeń płoć, słonecznica i ukleja. W strukturze biomasy ryb obu jezior współdominowały te same gatunki, ale dodatkowo odnotowano znaczący (ok. 10%) udział w biomasie gatunku obcego sumika karłowatego.
Słowa kluczowe: ichtiofauna, litoral, gospodarka rybacka, wędkarstwo
Joanna Sender*, Kevin Cianfaglione**, Marcin Kolejko*
* Department of Landscape Ecology and Nature Protection, University of Life Sciences in Lublin
B. Dobrzańskiego str. 37, 20262 Lublin, joanna.sender@up.lublin.pl
** School of Biosciences and Veterinary Medicine, University of Camerino
Via Pontoni 5, 62032, Camerino (MC), Italy
EVALUATION OF ECOLOGICAL STATE OF SMALL WATER RESERVOIRS IN THE BYSTRZYCA RIVER VALLEY - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Summary. Small water reservoirs are a valuable natural objects, but often neglected in researches. However, the degradation of these ecosystems progressing rapidly hence all the activities aimed at their inhibition should be correlated. The aim of the study was to determine the ecological status of small reservoirs the Bystrzyca river valley near Lublin, as well as an indication of the factors that affect their functioning. On the basis of valorisation, small water reservoirs were classified as natural valuable. Especially valuable were two: mid-forest reservoir and oxbow lakes, connected to the Bystrzyca river. Among factors negatively affecting the assessment of the reservoirs was the way of land use in its surroundings.
Key words: small water reservoirs, the Bystrzyca river valley, ecological state, macrophytes
OCENA STANU EKOLOGICZNEGO MAŁYCH ZBIORNIKÓW W DOLINIE RZEKI BYSTRZYCY - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Streszczenie. Małe zbiorniki wodne to cenne przyrodniczo obiekty, często jednak pomijane w badaniach naukowych. Zmiany w nich zachodzące są natomiast bardzo szybkie i podejmowanie decyzji co do formy i rodzaju ich ochrony powinno być skorelowane. Celem pracy było określenie stanu ekologicznego małych zbiorników doliny rzeki Bystrzycy okolic Lublina oraz wskazanie czynników wpływających na ich funkcjonowanie. Przeprowadzona waloryzacja małych zbiorników pozwoliła zaliczyć je do akwenów cennych przyrodniczo, szczególnie dwa zbiornik leśny oraz jezioro rzeczne, a także wskazać zagospodarowanie strefy otaczającej zbiornik jako największe za-grożenie wpływające na ich degradację.
Słowa kluczowe: małe zbiorniki wodne, dolina rzeki Bystrzycy, stan ekologiczny, makrofity
Artur Serafin*, Barbara Banach*, Agnieszka Szczurowska*, Krzysztof Czernaś**
* Departament of General Ecology, University of Life Sciences in Lublin, Akademicka str. 15, 20-950 Lublin
artur.serafin@up.lublin.pl, barbara.banach@up.lublin.pl, agnieszka.szczurowska@up.lublin.pl
** Department of Zoology and Ecology, Catholic University of Lublin John Paul II
Konstantynów str. 1F, 20-708 Lublin, kczeko@kul.lublin.pl
HOLY SPIRIT CHURCH RECONSTRUCTION AND FORMATION OF ITS SURROUNDING LANDSCAPE USING THREE-DIMENSION VISUALIZATION TECHNIQUES1 - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Summary. The high nature and landscape values of lake Zagłębocze in the Łęczna-Włodawa Lake-land, reflected also in the considerable tourist interest, determined its inclusion in the Polesie Protect-ed Landscape Area. The objective of the study was to estimate the amounts of biogenic substances potentially introduced into the lake in relation to the bathing-beach recreation, and analysis of the tourist capacity, related with the numbers of tourists taking their rest on the lake beaches in the sum-mer seasons of 2008 and 2010. During the period of the study the numbers of tourists on the two main beaches of lake Zagłębocze did not result in exceeding the physical carrying capacity index, the natural tourist capacity of the lake, nor the index for open bathing zones, which was related with a relatively small potential influx of biogenic substances of recreational origin to the lake. A larger number of tourists was noted in the summer season of 2010.
Key words: lake, biogenic compounds, tourist capacity, recreation, tourism
OCENA POTENCJALNYCH ŁADUNKÓW ZANIECZYSZCZEŃ GENEROWANYCH PRZEZ TURYSTYKĘ PLAŻOWĄ NAD JEZIOREM ZAGŁĘBOCZE W DWÓCH SEZONACH LETNICH, 2008 I 2010
- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Streszczenie. Wysokie walory przyrodniczo-krajobrazowe jeziora Zagłębocze na Pojezierzu Łęczyń-sko-Włodawskim potwierdzone również znacznym zainteresowaniem turystycznym zdeterminowały jego włączenie do Poleskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Celem pracy była ocena ilości związków biogennych dostających się potencjalnie do jeziora w związku z rekreacją kąpieliskowo-plażową oraz analiza chłonności turystycznej związanej z liczbą turystów wypoczywających na plażach jeziora w sezonach letnich 2008 r. i 2010 r. W okresie badań liczebność turystów na dwóch głównych plażach jeziora Zagłębocze nie wpłynęła na przekroczenie wskaników turystycznej chłonności fizycznej oraz indeksu dla stref kąpielisk otwartych, co wiązało się z relatywnie niewiel-kim potencjalnym dopływem substancji biogennych pochodzenia rekreacyjnego do jeziora. Wyższą liczebność turystów zanotowano w sezonie letnim 2010.
Słowa kluczowe: jezioro, związki biogenne, chłonność turystyczna, rekreacja, turystyka
Artur Serafin*, Magdalena Pogorzelec*, Krzysztof Czernaś**
* Departament of General Ecology, University of Life Sciences in Lublin
Akademicka str. 15, 20-950 Lublin, artur.serafin@up.lublin.pl, magdalena.pogorzelec@up.lublin.pl
** Department of Zoology and Ecology, John Paul II Catholic University of Lublin
Konstantynów str. 1F, 20-708 Lublin, kczeko@kul.lublin.pl
ESTIMATION OF POTENTIAL LOAD OF EUTROPHICATING COMPOUNDS OF RECREATIONAL ORIGIN PENETRATING INTO THE MESOTROPHIC LAKE PIASECZNO
AND OF THE TOURIST CAPACITY OF THE LAKE IN THE SUMMER SEASONS OF 2008 AND 2010 - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Summary. Lake Piaseczno, an element of the Łęczna-Włodawa Lakeland, included in the network of area protection as an ecological use land due to its exceptional nature-landscape values, is under strong tourism-recreational pressure. The objective of the study was to estimate the degree of envi-ronmental impacts concerning the lake in the aspect of the amounts of introduced biogenic substanc-es and the tourist capacity, related with analysis of the numbers of tourists within the shore line in the summer seasons of 2008 and 2010. During the period of the study the numbers of tourists in the shore zone of the lake did not determine the considerable potential influx of biogenic compounds of recreational origin to the lake, and it did not result in exceeding the physical carrying capacity index, the natural capacity of the lake, nor the index for open bathing zones. A larger number of tourists was noted in the summer season of 2010.
Key words: lake, biogens, tourist capacity, recreation, tourism
OCENA POTENCJALNEGO ŁADUNKU ZWIĄZKÓW EUTROFIZUJĄCYCH POCHODZENIA REKREACYJNEGO DOSTAJĄCYCH SIĘ DO JEZIORA PIASECZNO
ORAZ JEGO CHŁONNOŚCI TURYSTYCZNEJ W SEZONACH LETNICH 2008 I 2010 - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Streszczenie. Jezioro Piaseczno, element Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego, włączone w sieć ochrony obszarowej jako użytek ekologiczny ze względu na wyjątkowe walory przyrodniczo- ,krajobrazowe znajduje się pod silną presją turystyczno-wypoczynkową. Celem pracy było określe-nie stopnia oddziaływań środowiskowych dotyczących jeziora pod kątem potencjalnych ilości wprowadzonych substancji biogennych i chłonności turystycznej związanych z analizą liczebności turystów w linii brzegowej w sezonie letnim 2008 i 2010 r. W okresie badań liczebność turystów w strefie brzeżnej jeziora Piaseczno nie zdeterminowała znacznego potencjalnego dopływu związków biogennych pochodzenia rekreacyjnego do jeziora i nie wpłynęła na przekroczenie wskaników turystycznej chłonności fizycznej, chłonności naturalnej jeziora i indeksu dla stref kąpielisk otwar-tych. Wyższą liczebność turystów zanotowano w sezonie letnim 2010.
Słowa kluczowe: jezioro, biogeny, chłonność turystyczna, rekreacja, turystyka
Magdalena Suchora, Anna Kaczorowska, Wojciech Pęczuła
Department of Hydrobiology, University of Life Sciences in Lublin
B. Dobrzańskiego str. 37, 20-262 Lublin, magda.suchora@up.lublin.pl
SUBFOSSIL CLADOCERAN FAUNA OF THREE SMALL HARD-WATER LAKES OF DIFFERENT TROPHIC STATUS
- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Summary. The analysis of subfossil Cladocera remains in surface sediments from central and litto-ral sites was carried out in three, closely located, small lakes belonging to the Łęczna- Włodawa Lake Group. The species composition, total abundance and biodiversity measures (species richness and species diversity) were used to characterize subfossil Cladocera fauna. The highest specimens abun-dance and the lowest biodiversity values were observed in a hypertrophic lake, Lake Syczyńskie, whereas the lower abundance and highest diversity were typical, for the lake representing the lowest trophy, Lake Słone. Cluster grouping indicates a high intra-lake similarity of samples, regardless of provenance. Between the lakes, the most similar assemblages were those of lakes Syczyńskie and Pniówno which, again, reflect the trophic gradient.
Key words: subfossil Cladocera, small water bodies, palaeolimnology, trophic state index TSI, Chełm Hills
SUBFOSYLNA FAUNA CLADOCERA TRZECH MAŁYCH JEZIOR TWARDOWODNYCH O ZRÓŻNICOWANEJ TROFII - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Streszczenie. W pracy przedstawiono wyniki analizy subfosylnych szczątków wioślarek (Cladoce-ra) w osadach trzech jezior twardowodnych, należących do najmniejszych w grupie jezior łęczyńsko-włodawskich. W próbach pochodzących z centralnych partii jezior oraz strefy litoralu analizowano skład gatunkowy, liczebność i bioróżnorodność wioślarek. Skład subfosylnej fauny Cladocera po-równano w układzie międzystrefowym jak również pomiędzy badanymi obiektami. Największą liczebność osobników i najmniejszą różnorodność gatunkową stwierdzono w najsilniej zeutrofizo-wanym Jeziorze Syczyńskim, natomiast najmniejsza liczebność i duża różnorodność wystąpiły w reprezentującym niższą trofię wód Jeziorze Słonym. Największe podobieństwo pod względem skła-du fauny wioślarek wykazują jeziora Syczyńskie i Pniówno, co jest odzwierciedleniem gradientu trofii wód.
Słowa kluczowe: subfosylne szczątki Cladocera, drobne zbiorniki wodne, paleolimnologia, indeks stanu trofii TSI, Pagóry Chełmskie
Radosław Ścibior, Robert Stryjecki, Krzysztof Pawlęga
Department of Zoology, Animal Ecology and Wildlife Management, University of Life Sciences in Lublin
Akademicka str. 13, 20-950 Lublin, radoslaw.scibior@up.lublin.pl
ECOLOGICAL STRUCTURE OF LEAF-BEETLE ASSEMBLAG-ES (COLEOPTERA, CHRYSOMELIDAE) OF THE BUG VALLEY PLANT COMMUNITIES IN THE WŁODAWAKODEŃ SEC-TION
- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Summary. In the years 20052007, in the valley of middle Bug, studies on the structure of leaf- beetle assemblages inhabiting, inter alia, typical for this area and environmentally valuable moist habitats, were carried out. In total, the occurrence of 114 species was recorded. Most of them inhab-ited the riparian zone (49) and the least, mesoxerothermic and psammophilous (35). The highest biodiversity was reached in beetle communities of ruderal (2.88), moist meadows (2.59) whereas the smallest in fresh meadow (1.29). A characteristic feature of Chrysomelidae fauna from this section of the river is a high proportion of hydro, hygro-, and mesohygrophilic species in several plant communities and the complete lack of xerothermic species. Beetle assemblages are species-rich here, however dominated primarily by broad range elements (Holarctic, Palaearctic or Euro-Siberian) with a total of 82 species (71.2%) and 2606 specimens (79.91%). The tested segment of the riverbank is inhabited by a typical lowland fauna of Chrysomelidae, with the presence of very few rare species that were not previously listed either in the area of Belarus, or not distant Polesie National Park.
Key words: leaf-beetles, West Polesie, habitat corridor, the Bug Valley, moist biotopes
STRUKTURA EKOLOGICZNA ZGRUPOWAŃ CHRZĄSZCZY STONKOWATYCH (COLEOPTERA, CHRYSOMELIDAE) ZBIOROWISK ROŚLINNYCH DOLINY BUGU NA ODCINKU WŁODAWAKODEŃ
- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Streszczenie. W latach 20052007 chrząszcze stonkowate zbierane były w 9 miejscowościach zlo-kalizowanych w dolinie środkowego Bugu pomiędzy Włodawą i Kodniem. Odławiano je w 6 typach zbiorowisk roślinnych o różnej wilgotności: w łęgach (głównie Salicetum triandro-viminalis), szu-warach, łąkach wilgotnych, świeżych, w zbiorowiskach ruderalnych oraz mezokserotermicz-nych/psammofilnych. Ogółem we wszystkich tych biotopach stwierdzono 3312 osobników repre-zentujących 114 gatunków. Zgrupowania chrząszczy tego fragmentu doliny rzeki okazały się często bogatsze w gatunki niż analogiczne zgrupowania w innych rejonach naszego kraju. Spośród wszyst-kich zebranych taksonów tylko dwa (Cassida rufovirens, Cryptocephalus pygmaea) nie zostały dotychczas stwierdzone na przyległym obszarze Białorusi.
Słowa kluczowe: stonkowate, Polesie Zachodnie, korytarz ekologiczny, dolina Bugu, siedliska wilgotne
Monika Tarkowska-Kukuryk, Wojciech Płaska, Jacek Rechulicz
Department of Hydrobiology, University of Life Sciences in Lublin
Dobrzańskiego str. 37, 20-262 Lublin, monika.kukuryk@up.lublin.pl
ZOOBENTHOS COMMUNITIES FROM PEAT BOG POOLS OF ROZTOCZE NATIONAL PARK: STRUCTURE, SEASONAL VARIATION, ENVIRONMENTAL FACTORS
- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Summary. The taxonomic structure and abundance of zoobenthos inhabiting peat bog pools on raised bogs, transitional bogs and fens were investigated on the area of Roztocze National Park. Studies were conducted with regard to environmental parameters specific for a given peat bog pool. Total number of benthic taxa was low (from 5 to 10 taxa dependently on peat bog pool) typical for shallow lakes with patchy vegetation cover. Densities of zoobenthos ranged from 264 to 2244 ind. m-2 and showed visible seasonal variability, but observed differences were not significant. Inde-pendently on the peat bog pool, zoobenthos community was dominated by larvae of Chironomidae, which amounted from 13 to 100% of total density of bottom fauna.
Key words: bottom fauna, macroinvertebrates, peat bog pool, small water bodies
ZOOBENTOS TORFIANEK ROZTOCZAŃSKIEGO PARKU NARODOWEGO: STRUKTURA, SEZONOWA ZMIENNOŚC, WPŁYW PARAMETRÓW SIEDLISKOWYCH - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Streszczenie. Badania struktury taksonomicznej i zagęszczenia zoobentosu zasiedlającego torfianki na torfowiskach wysokich, przejściowych i niskich prowadzono na terenie Roztoczańskiego Parku Narodowego. Analizę struktury fauny dennej przeprowadzono pod kątem warunków siedliskowych (parametrów fizyczno-chemicznych). Ogólna liczba taksonów zoobentosu (od 5 do 10 taksonów zależnie od torfowiska) była niska, typowa dla płytkich jezior o kępowym porośnięciu dna przez makrofity. Zagęszczenie fauny dennej wykazywało wyraną sezonową zmienność i wahało się od 264 do 2244 osobn. m-2, jednak obserwowane różnice nie były istotne statystycznie. Niezależnie od typu torfowiska głównym komponentem zoobentosu były larwy Chironomidae, które stanowiły od 13 aż do 100% ogólnej liczebności fauny dennej.
Słowa kluczowe: fauna denna, makrobezkręgowce, torfianki, drobne zbiorniki wodne
Danuta Urban, Ewelina Tokarz
Institute of Soil Science and Environmental Engineering and Management, University of Life Sciences in Lublin
Leszczyńskiego str. 7, 20-069 Lublin, danuta.urban@up.lublin.pl
DEVELOPMENT OF PLANT COMMUNITIES IN THE UROCZYSKO JĘZOR PEATBOG INDICATED BY ANALYSIS OF MACROFOSSIL PLANT REMAINS
- pełny artykuł (full article) - plik PDF
Summary. The investigations were carried out in the Uroczysko Jęzor transitional mire located north-east of Józefów. Four 150200 cm thick peat cores were sampled with an Instorf bore for paleobotanical analyses. Samples of plant macrofossils were collected for the analysis at 10-cm intervals. Additionally, the reaction (pH in 1M KCl and H2O) and the ash content were determined.
The analysis of the mascroscopic plant remains have revealed that the bottom is formed by clay-ey gyttja containing scarce plant detritus, primarily roots of the beaked (Carex rostrata) and slender (Carex lasiocarpa) sedges. The upper layer was composed of sedge-moss fen peat and was covered by transitional sphagnum peat. The 8535 cm (UJ III) and 80100 cm (UJ IV) layers comprised strongly hydrated gyttja, and the roof of the analysed deposit was formed by almost entirely un-decomposed transitional sphagnum peat.
Currently, the big basin of Uroczysko Jęzor, filled with organic sediments and having an open water surface, is surrounded by huge arc-shaped dunes. The analysis of the present plant cover showed occurrence of aquatic communities from the class Potametea, such as Nupharo- Nymphaetum and Hottonietum palustre, in the water pool. Rush communities from the class Phragmitetea have developed in the northern part of the object, and the other part of the basin is covered by a floating bog, which comprises transitional peatbog communities from the class Scheuchzerio-Caricetea nigrae (associations: Sphagno-Caricetum rostratae, Caricetum limosae, and Rhynchosporetum albae).
Key words: analysis of macrofossil plant remains, reconstruction of plant communities, transitional mire, Roztocze
ROZWÓJ ZBIOROWISK ROŚLINNYCH UROCZYSKA JĘZOR W ŚWIETLE ANALIZY MAKROSKOPOWYCH SZCZĄTKÓW ROŚLINNYCH - pełny artykuł (full article) - plik PDF
Streszczenie. Z torfowiska Uroczysko Jęzor, położonego na pn.-zach. od Józefowa, do badań paleobotanicznych pobrano świdrem typu Instorf rdzenie torfowe o miąższości od 150 do 200 cm. Do analizy makroszczątków roślinnych pobierano próbki co 10 cm, wykonano również analizę pH (w 1M KCl i H2O) oraz określono popielność.
Na podstawie analizy szczątków makroskopowych roślin stwierdzono, że spąg buduje gytia ila-sta z obecnymi nielicznymi szczątkami roślinnymi, głównie korzonkami turzyc dzióbkowatej i nit-kowatej. Powyżej stwierdzono obecność warstwy torfu niskiego turzycowo-mszystego. Kolejną warstwę buduje torf przejściowy sfagnowy. Na głębokości 8535 cm (UJ III) i 80100 cm (UJ IV) odnotowano obecność silnie rozwodnionej gytii, zaś strop badanego złoża jest zbudowany przez prawie nierozłożony torf przejściowy sfagnowy.
Obecnie ogromna misa Uroczyska Jęzor wypełniona osadami organicznymi z otwartym lu-strem wody otoczona jest łukiem potężnych wydm. Na podstawie analizy współczesnej pokrywy roślinnej stwierdzono, że oczko wodne tworzą zbiorowiska Nupharo-Nymphaetum oraz Hottonie-tum palustre z klasy Potametea. W części północnej torfowiska wykształciły się zbiorowiska szuwa-rowe z klasy Phragmitetea, zaś pozostałą część obniżenia zajmuje spleja, na której występują zbio-rowiska torfowisk przejściowych z klasy Scheuchzerio-Caricetea nigrae (zespoły: Sphagno-Caricetum rostratae, Caricetum limose, Rhynchosporetum albae).
Słowa kluczowe: analiza makroskopowych szczątków roślinnych, Roztocze, rekonstrukcja zbio-rowisk roślinnych

|
|
|
Teka Komisji Ochrony i Kształtowania Środowiska Przyrodniczego O.L. PAN |
|
|
|
|